Bitwa pod Kotkami
Bitwa pod Kotkami – bitwa stoczona na przełomie maja i czerwca 1945 r. w lesie pod Kotkami między oddziałem Narodowych Sił Zbrojnych zmierzającym w rejon koncentracji w celu rozbicia więzienia UB w Pińczowie[1][2], a grupami operacyjnymi Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Buska Zdroju i Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Kielc wspieranymi przez oddział Armii Czerwonej[3].
| działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce | |||
 Pomnik w Lesie Koteckim upamiętniający Bitwę | |||
| Czas |
28 maja – 2 czerwca 1945 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
skuteczne wycofanie się oddziałów NSZ | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Przebieg starcia
edytujBitwa rozpoczęła się od ataku grupy operacyjnej PUBP z Buska Zdroju dowodzonej przez por. Stanisława Jabłońskiego na kwaterujący we wsi Palonki oddział NSZ dowodzony przez por. Stanisława Sikorskiego. Atak zakończył się niepowodzeniem, w czasie którego zginął funkcjonariusz PUBP. Z powodu zbyt małych sił por. Jabłoński zarządził odwrót i wezwał posiłki z WUBP w Kielcach. Grupa operacyjna WUBP z Kielc wsparta oddziałem Armii Czerwonej w sile 30 ludzi została dowieziona ciężarówkami do wsi Młyny. Stąd grupa operacyjna i żołnierze Armii Czerwonej udali się na pole bitwy pieszo.
Doszło do następnego ataku, a polem walki stał się las kotecki. Atak również zakończył się niepowodzeniem. Polegli kolejni funkcjonariusze[4]. Straty były też w oddziale NSZ, było kilku zabitych i rannych[5]. Wzięty do niewoli ranny dowódca oddziału NSZ został zabity strzałem w tył głowy[6]. Wśród rannych był Jerzy Stępień, który został przetransportowany na leczenie do Kielc[7].
Dalsze kwaterowanie w lesie koteckim groziło rozbiciem oddziału NSZ, w związku z czym została podjęta decyzja o wycofaniu się pod osłoną nocy. Plan powiódł się, oddział nie niepokojony wycofał się w kierunku Pińczowa. Tam jednak znów został wykryty. Doszło do walki w lasach na północ od Pińczowa w rejonie wsi Włochy i Chruścice, w wyniku której oddział NSZ skutecznie się wycofał po zadaniu dodatkowych strat nieprzyjacielowi. Propaganda komunistyczna przedstawiła to jako likwidację oddziału[8].
Pamięć
edytujW okresie PRL przedstawiano wyłącznie oficjalną wersję władz na temat wydarzeń pod Kotkami. Na miejscu bitwy zbudowano pomnik, na którym umieszczono napis o następującej treści:
W MAJU 1945 NA TERENIE PALONEK-BUD i KOTEK W WALCE o UTRWALENIE WŁADZY LUDOWEJ POLEGLI FUNKCJONARIUSZE MO i SB -SZER BANACH TADEUSZ LAT 20 -SZER FIGURA ROMAN-SZER KACZMARSKI BOLESŁAW -SZER STRZELEC JAN-SZER WACHNICKI TADEUSZ-SZER WÓJCIK MICHAŁ-SZER WÓJCIK WŁADYSŁAW-SZER PALUCH EUGENIUSZ-KPR ZAŁĘCKI FRANCISZEK-ORAZ TOW KAWECKI FRANCISZEK – SEKR POP PPR W KOTKACH-CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.- W XXV ROCZNICE POWSTANIA PRL
Po przemianach politycznych 1989 r. pomnik rozebrano, a na jego miejscu postawiono brzozowy krzyż, a następnie obelisk upamiętniający poległych żołnierzy NSZ. Odbywają się pod nim lokalne uroczystości patriotyczne[9]. W 2023 roku pomnik stał się obiektem wandalizmu lub świadomego ataku[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Najważniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych. Bitwy, zasadzki i odbicia więźniów [online] [dostęp 2016-11-22].
- ↑ Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ 2/2. sarmata87 [dostęp 2016-11-21].
- ↑ Albert 1995 ↓, s. 12.
- ↑ Skwarek 1977 ↓, s. 98.
- ↑ Kucharski 2010 ↓, s. 118.
- ↑ TVP.INFO, Najważniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych. Bitwy, zasadzki i odbicia więźniów [online], 1 marca 2016.
- ↑ Wolność przyszła później 1999 ↓, s. 288.
- ↑ Najsłynniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych [online], historia.interia.pl [dostęp 2023-09-23] (pol.).
- ↑ Kamil Włosowicz: W Busku pamiętają o poległych w bitwie pod Kotkami. Radio Kielce, 03.03.2018. [dostęp 2019-03-09].
- ↑ Michał Kolera, Wandale zniszczyli pomnik upamiętniający bitwę pod Kotkami i Palonkami. Czy to akt polityczny? [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 7 czerwca 2023 [dostęp 2023-09-23] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Andrzej Albert: Najnowsza historia Polski 1914-1993. Warszawa: 1995.
- Stefan Skwarek: Na wysuniętych posterunkach. Warszawa: 1977.
- Praca zbiorowa: Wolność przyszła później. Wrocław: 1999.
- Janusz Kucharski: Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych. Kielce: 2010.
- Praca zbiorowa: 1944-1947 W walce o utrwalenie władzy ludowej w Polsce. Warszawa: 1967.
- „Żołnierze Wyklęci – Antykomunistyczne Podziemie Zbrojne po 1944 roku”, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 2002
- IPN - Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, Warszawa-Lublin 2007
- "Z archiwum IPN: Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej" (od 18-tej minuty). Film dokumentalny, reżyseria: Adam Sikorski, rok produkcji: 2010.
- fragment filmu j.w. na Youtube: "Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ 2/2",informacje dot. bitwy od 3 minuty 46 s.
- TVP INFO. Najważniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych. Bitwy, zasadzki i odbicia więźniów. 01.03.2016
