Parrandas
Parrandas[1] – tradycyjne festiwale odbywające się zwykle pod koniec roku wśród społeczności zamieszkujących 18 miejscowości w środkowej części Kuby[2].
Niematerialne dziedzictwo kulturowe UNESCO | |
![]() Parranda w San Antonio de las Vueltas (2008) | |
Państwo | |
---|---|
Typ | |
Numer ref. | |
Region[b] |
Ameryka Łacińska i Karaiby |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę |
2018 |
Historia
edytujŚwięto Las Parrandas po raz pierwszy odbyło się w 1820 roku w mieście Remedios w prowincji Villa Clara[2]. Z czasem tradycja stawała się coraz bardziej popularna; w 1892 roku festiwale zorganizowano po raz pierwszy w miastach Caibarién, Camajuaní, Placetas i Yaguajay oraz we wsiach Zulueta i Buena Vista w gminie Remedios i Vueltas w gminie Camajuaní. W szczytowym okresie Parrandas odbywały się wśród 40 różnych społeczności. Współcześnie tradycja jest nadal kultywowana w 18 miejscowościach znajdujących się w środkowej Kubie, w północnych częściach trzech prowincji: Villa Clara, Sancti Spíritus i Ciego de Avila[1].
Emigranci z tej części kraju, którzy osiedlili się w latach 40. XX wieku w Stanach Zjednoczonych (głównie w okolicach Miami na Florydzie), również obchodzą co roku podobne święto[1].
W 2018 roku podczas odbywającej się w Port Louis na Mauritiusie 13. sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego święto wpisane zostało na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Nazwa wpisu w języku angielskim to Festivity of Las Parrandas in the centre of Cuba[3], zaś w języku hiszpańskim – Las Parrandas de la región central de Cuba[4].
Charakterystyka
edytujParrandas mają formę rywalizacji między dzielnicami lub częściami miejscowości, których łącznie jest 36 (po dwie w każdej z 18 miejscowości)[1]. Każda z dzielnic ma swoich „szpiegów”, którzy próbują wykraść informacje o niespodziance szykowanej przez drużynę przeciwną na noc Parrandas i szczegółach występu konkurentów[3][1]. Mieszkańcy przez cały rok przygotowują się do wydarzenia, projektując i budując repliki pomników oraz ruchome platformy, na których później występują postacie w specjalnie wykonanych na tę okazję kostiumach. Opracowywana jest muzyka, pieśni i tańce (głównie polka, rumba i conga[1]) oraz tworzone są dekoracje, takie jak lampiony, girlandy, transparenty, proporce czy emblematy z symbolami danej dzielnicy[2]. Platformy składane są z części w magazynach zwanych naves. Ich ostateczny wygląd długo pozostaje tajemnicą; elementy łączone są w całość na kilka godzin przed rozpoczęciem uroczystości[1]. Tradycję uświetniają pokazy fajerwerków[1].
Udział w święcie biorą wszyscy mieszkańcy danej społeczności, niezależnie od płci, wieku, wyznania, zawodu czy klasy społecznej[3]. Uczestnicy wydarzenia zwani są parranderos (mężczyźni) i parranderas (kobiety)[1]. Podział obowiązków podczas przygotowań do festiwalu jest ściśle określony, a prace koordynuje specjalna rada wybierana w tym celu przez mieszkańców[1].
Transmisja tradycji odbywa się przede wszystkich wśród rodzin, a także w szkołach i zakładach pracy[1]. Święto odgrywa ważną rolę integrującą społeczności, a także stanowi formę podtrzymania tożsamości kulturowej regionu oraz pamięci o lokalnej historii, głównie dzięki barwnym rekwizytom wykorzystywanym na platformach[2][3]. Ma zatem również znaczenie edukacyjne[1]. Parrandas ciągle wzbogacane są o nowe, współczesne elementy, dzięki czemu tradycja pozostaje żywa[1][2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m Festivity of Las Parrandas in the centre of Cuba – Nomination form [online], ich.unesco.org, 29 marca 2017 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
- ↑ a b c d e Polski Komitet ds. UNESCO, Dziedzictwo niematerialne – Kuba [online], www.unesco.pl [dostęp 2025-03-15] (pol.).
- ↑ a b c d UNESCO – Festivity of Las Parrandas in the centre of Cuba [online], ich.unesco.org [dostęp 2025-03-15] (ang.).
- ↑ UNESCO – Las Parrandas de la región central de Cuba [online], ich.unesco.org [dostęp 2025-03-15] (hiszp.).