Ruch Obywatelski „Polska XXI”

7 kwietnia 2008 uruchomiony został portal „Polska XXI”. W jego tworzenie zaangażowali się m.in.: Jan Rokita – były poseł Platformy Obywatelskiej, Rafał Dutkiewicz – prezydent Wrocławia, Kazimierz Michał Ujazdowski – poseł niezrzeszony, były wiceprezes Prawa i Sprawiedliwości oraz Rafał Matyja – politolog i publicysta. Do współpracy zaproszono także prof. Jadwigę Staniszkis i prof. Pawła Śpiewaka. Część politologów^[3] w momencie powstania portalu wskazywała na początek budowania partii politycznej przez jego głównych twórców, od czego wymienieni się dystansowali^[4].

27 września 2008 podczas konferencji w warszawskim Traffic Clubie Rafał Dutkiewicz ogłosił powołanie Ruchu Obywatelskiego „Polska XXI”. Zapowiedział udział członków Ruchu w wyborach samorządowych oraz nie wykluczył własnego startu w wyborach prezydenckich. Jednocześnie zaznaczył, że nie podjęto jeszcze decyzji na temat udziału stowarzyszenia w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Tego samego dnia ogłoszono skład nowo powołanej Rady Ruchu oraz treść deklaracji programowej pt. Nowe państwo Polaków^[5]. 22 października 2008 członkowie Ruchu będący jednocześnie posłami na Sejm utworzyli własne koło poselskie o nazwie „Polska XXI”, którego szefem został Jarosław Sellin^[6].

Ugrupowanie w wyborach do PE, które odbyły się 7 czerwca, poparło kandydatów z różnych list: Jerzego Buzka i Jacka Saryusza-Wolskiego startujących z PO, Ryszarda Legutkę startującego z PiS oraz Marka Jurka z Prawicy Rzeczypospolitej. Członek władz „Polski XXI” Janusz Moszyński wystartował zaś w województwie śląskim z pierwszego miejsca listy PSL.

13 czerwca, podczas obrad Rady Ruchu, Jarosław Sellin zastąpił Rafała Dutkiewicza na stanowisku przewodniczącego. Jarosława Sellina na stanowisku szefa koła poselskiego zastąpił Kazimierz Michał Ujazdowski^[7]. 11 lipca powstał Związek Stowarzyszeń Ruchu Polska XXI, którego Jarosław Sellin został prezesem^[8].

21 października koło poselskie zmieniło nazwę na „Polska Plus”, a jego nowym przewodniczącym został Ludwik Dorn. Wraz z nim do koła przystąpili Jan Filip Libicki i Jacek Tomczak^[9].

9 stycznia 2010 odbył się kongres ugrupowania, na którym Ruch Obywatelski „Polska XXI” został przekształcony w partię Polska Plus^[10], jednak stowarzyszenia lokalne nie zostały automatycznie wcielone do nowego ugrupowania, lecz kontynuowały działalność, a ich członkowie wstępowali do partii odrębnie.

12 stycznia 2010 zarejestrowany został Związek Stowarzyszeń „Polska XXI” pod przewodnictwem Jarosława Sellina (od kwietnia 2009 prezesa stowarzyszenia Pomorze XXI^[11]), w którego zarządzie zasiedli m.in. Jerzy Polaczek (od lipca 2010 wiceprezes stowarzyszenia Śląsk XXI^[12]), Kazimierz Michał Ujazdowski, Lucjan Karasiewicz (od lipca 2010 prezes stowarzyszenia Śląsk XXI^[12]), Kazimierz Klawiter, Krzysztof Mikuła, Marek Mutor, Wojciech Starzyński, Andrzej Walkowiak i Paweł Wróblewski, a w komisji rewizyjnej – m.in. Piotr Ołowski^[13].

Jedynie część członków ruchu „Polska XXI” wstąpiła do Polski Plus. Do partii tej nie przystąpił m.in. Rafał Dutkiewicz. Polska Plus 24 września tego samego roku uległa samorozwiązaniu, a większość jej działaczy powróciła do PiS.

Niektóre stowarzyszenia lokalne wzięły udział w wyborach samorządowych w 2010. Działacze Dolnego Śląska XXI wystartowali do sejmiku województwa dolnośląskiego oraz do rady Wrocławia pod szyldem Komitetu Wyborczego Wyborców Rafała Dutkiewicza. Sam Rafał Dutkiewicz z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach na prezydenta Wrocławia, otrzymując w I turze 71,63% głosów i pokonując 8 kandydatów^[14]. W wyborach do sejmiku KWW Rafała Dutkiewicza uzyskał 22,20% głosów, zajmując 2. miejsce i uzyskując w sejmiku 9 (25%) mandatów^[15]. Klub DŚ XXI w sejmiku znalazł się w opozycji. 5 lutego 2011 Dolny Śląsk XXI przekształcił się w stowarzyszenie Obywatelski Dolny Śląsk, na którego prezesa został wybrany Rafał Dutkiewicz^[16]. W wyborach parlamentarnych w 2011 ODŚ wraz z grupą innych dawnych działaczy Polski XXI współtworzył ruch Unia Prezydentów – Obywatele do Senatu, w ramach którego grupa bezpartyjnych prezydentów miast rekomendowała kandydatów do Senatu (mandat z ramienia KKW Rafał Dutkiewicz uzyskał Jarosław Obremski, który zasiadł w Kole Senatorów Niezależnych).

Część dawnych działaczy Polski XXI związała się z powstałym jeszcze w 2010 ugrupowaniem Polska Jest Najważniejsza, a następnie z powołaną w 2013 partią Polska Razem (w 2017 przekształconą w Porozumienie). Niektórzy działacze znaleźli się w PO.

Główne założenia programowe Ruchu Obywatelskiego Polska XXI:

• nowa konstytucja wprowadzająca ustrój prezydencki;
• reforma parlamentu – przekształcenie Senatu w izbę reprezentującą elity i niezależną od wyborów do Sejmu;
• decentralizacja państwa, przy zachowaniu jego unitarnej formy;
• dbałość o dziedzictwo chrześcijańskie;
• budowa społeczeństwa obywatelskiego;
• wprowadzenie ordynacji większościowej w wyborach do Sejmu;
• walka z biurokracją krępującą rozwój przedsiębiorczości;
• wspieranie polskiej kultury;
• aktywny udział w wyborach samorządowych w 2010 roku;
• zmiany w ordynacji wyborczej^[17]:
  • jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach samorządowych;
  • bezpośrednie wybory starostów i marszałków województw;
• ograniczenie subwencji dla partii politycznych.

• od 27 września 2008 do 13 czerwca 2009 – Rafał Dutkiewicz
• od 13 czerwca 2009 do 9 stycznia 2010 – Jarosław Sellin

Skład koła poselskiego o nazwie „Polska XXI”, istniejącego od 22 października 2008 do 21 października 2009:

• Lucjan Karasiewicz
• Piotr Krzywicki
• Jerzy Polaczek
• Jarosław Sellin – przewodniczący koła do 13 czerwca 2009
• Kazimierz Michał Ujazdowski – przewodniczący koła od 13 czerwca 2009
• Andrzej Walkowiak (od 8 stycznia 2009)

Wszyscy posłowie „Polski XXI” zostali wybrani z listy Prawa i Sprawiedliwości.

• Blog twórców portalu „Polska XXI” na portalu onet.pl.
• Blog twórców portalu „Polska XXI” na portalu salon24.pl.