Mamucia skocznia narciarska

Mamucia skocznia narciarska (pot. mamut) – skocznia narciarska, której rozmiar (HS) wynosi co najmniej 200 m^[1]. Od 2015 roku w regularnym użytku są 4 mamucie skocznie narciarskie, na których co 2 lata (w „latach parzystych”) organizowane są mistrzostwa świata w lotach narciarskich.

W latach 30. XX wieku Międzynarodowa Federacja Narciarska (FIS) ograniczała maksymalną dozwoloną odległość punktu krytycznego „P” skoczni narciarskiej do 70 metrów^[2]. Wybudowana w 1933 r., a otwarta 4 lutego 1934, Bloudkova velikanka w Planicy była pierwszą w historii skocznią, która złamała to ograniczenie – jej punkt krytyczny wynosił 90 metrów. Z uwagi na duże rozmiary, skocznię nazwano „mamutem”^[3]. Wkrótce mianem mamuta zaczęto określać także inne, nowo-powstające ponadnormatywne obiekty^[4][5]. Ograniczenie maksymalnej dozwolonej odległości punktu krytycznego „P” dla skoczni nie-mamutów zostało w 1936 roku podniesione do 80 m^[6][7], a w 1957 roku do 90 m^[8].

Na XV Międzynarodowym kongresie narciarskim w Helsinkach (1938) uznano po raz pierwszy skocznie mamucie, lecz jedynie na zasadzie projektu eksperymentalnego, nie precyzując zasad rozgrywania zawodów^[9][10], w kolejnych dwóch dekadach ograniczając się wyłącznie do biernego monitorowania rozwoju konkurencji lotów narciarskich^[11]. W latach 60. XX wieku FIS ostatecznie usankcjonowała skocznie mamucie, ograniczając jednak możliwości przeprowadzania zawodów w lotach narciarskich oraz powstawania nowych „mamutów”. Konkursy w lotach narciarskich mogły odbywać się jedynie raz do roku, na tylko jednej z trzech licencjonowanych skoczni mamucich (Planica, Oberstdorf, Kulm)^[12].

W 2009 r. FIS zmieniła przepisy, zwiększając maksymalną różnicę wysokości pomiędzy progiem, a wybiegiem na 135 metrów (poprzednio było to 130 metrów)^[13]. Żadna skocznia mamucia nie posiada zeskoku pokrytego igelitem. Vikersundbakken, Heini-Klopfer-Skiflugschanze w Oberstdorfie i Čerťák w Harrachovie mają sztuczne oświetlenie, natomiast na Letalnicy w Planicy sztuczne oświetlenie zainstalowano wyłącznie na czas trwania Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich 2020^[14][15]. Najwyższą wieżę najazdową ze wszystkich skoczni narciarskich - wysokości 73 metrów - posiada nieczynna Copper Peak w amerykańskim Ironwood^[16].

Od 1985 r. FIS nie uznaje rekordów w długości skoku lub lotu za oficjalne^[17]. Nieoficjalny rekord świata ustanowiony został 30 marca 2025 roku na Letalnicy w Planicy przez Domena Prevca i wynosi 254,5 m.

Najdłuższy skok/lot narciarski w historii wynoszący 291 m oddał Ryōyū Kobayashi 24 kwietnia 2024 w Akureyri w ramach przedsięwzięcia zorganizowanego przez firmę Red Bull. Od razu po zakończeniu całego przedsięwzięcia skocznia została rozebrana^[18].