Stanisław Domański (duchowny)
Stanisław Domański pseud. „Cezary” (ur. 10 maja 1914 w Strzyżowicach koło Opatowa, zm. 10 marca 1946) – polski duchowny rzymskokatolicki, ksiądz, kapelan oraz żołnierz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, oficer Armii Krajowej[1].
| Data i miejsce urodzenia |
10 maja 1914 |
|---|---|
| Data śmierci |
10 marca 1946 |
| Wikariusz parafii św. Zygmunta w Siennie | |
| Okres sprawowania |
1939–1946 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
11 czerwca 1939 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny chłopskiej. Był najstarszym dzieckiem Filipa i Anny z domu Ozdoba. Miał dwójkę rodzeństwa. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Strzyżowicach i w Mydłowie, a następnie kontynuował naukę w Gimnazjum im. Bartosza Głowackiego w Opatowie[2].
Był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego[2].
W 1934 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie otrzymał 11 czerwca 1939 z rąk bpa Jana Kantego Lorka i skierowany został jako wikariusz do parafii w Siennie[2].
Od stycznia 1945 związany był z organizacją „NIE”, prowadzącą działalność w ramach tzw. drugiej konspiracji. W maju 1945 związał się z Ruchem Oporu Armii Krajowej, stając na czele około 40-osobowego oddziału ROAK w Siennie (jego zastępcą do spraw operacyjnych była Jan Wiśniewski pseud. „Sęp”). Grupa „Cezarego” dokonała między innymi kilku akcji rozbrojenia posterunków MO w Borii i Siennie. W związku z rozpracowaniem, jego grupy przez UB, ks. Domański z kilkoma współpracownikami, ukrywał się krótki czas na Śląsku. W marcu 1946 powrócił w rodzinne strony[3].
9 marca 1946 został ranny w trakcie obławy zorganizowanej przez funkcjonariuszy UB w Eugeniowie koło Sienna. Poddany brutalnemu śledztwu, zmarł w dniu następnym[3].
Został pochowany 13 marca 1946 roku na cmentarzu w Strzyżowicach, a jego pogrzeb przerodził się w manifestację patriotyczną[1][3].
Upamiętnienie
edytuj_01.jpg)
W 2009 ukazała się książka Grzegorza Sado pt. „O Polskę biało-czerwoną. Ksiądz Stanisław Domański ps. »Cezary« (1914–1946)”, której wydawcą był Instytut Pamięci Narodowej[4]. Lubelski oddział IPN oraz TVP S.A. Oddział w Lublinie, przygotowały również film dokumentalny poświęcony osobie ks. Stanisława Domańskiego[5].
17 września 2010 roku szkoły wchodzące w skład Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Siennie, otrzymały imię ks. majora Stanisława Domańskiego. W marcu 2012 roku w budynku dydaktycznym przy ul. Szkolnej 41 została otwarta również Izba Pamięci poświęcona patronowi[1].
23 września 2012 w Sanktuarium Bolesnej Królowej Polski w Kałkowie Godowie odsłonięto tablice poświęconą postaci ks. Stanisława Domańskiego[1].
W czerwcu 2023 r. jego grób został wpisany do ewidencji grobów walk o wolność i niepodległość Polski[2].
Odznaczenia
edytujW listopadzie 1944 został odznaczony Krzyżem Walecznych[3].
W 2009 został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego – Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Nasz Patron. zstsienno.szkolnastrona.pl. [dostęp 2025-03-03].
- ↑ a b c d Aniela Nowakowska: Ks. Stanisław Domański – kapelan AK, ofiara komunistów. twojradom.pl. [dostęp 2025-03-11].
- ↑ a b c d O Polskę biało-czerwoną. ompio.pl. [dostęp 2025-03-11].
- ↑ O Polskę biało-czerwoną. Ksiądz Stanisław Domański ps. „Cezary” (1914-1946). archiwum.ipn.gov.pl. [dostęp 2025-03-03].
- ↑ Promocja książki Grzegorza Sado „O Polskę biało-czerwoną. Ksiądz Stanisław Domański ps. »Cezary« (1914–1946)” – Ostrowiec Świętokrzyski, 26 października 2009. ipn.gov.pl, 2009-10-26. [dostęp 2025-03-03].
- ↑ Krzyż Kawalerski dla księdza zamęczonego przez UB. archiwum-ordynariat.wp.mil.pl, 2009-10-27. [dostęp 2025-03-03].
