12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend”

12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend”
12. SS-Panzer-Division „Hitlerjugend”
	Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	czerwiec 1943
Rozformowanie	maj 1945
	Dowódcy
Pierwszy	Brigadeführer Fritz Witt
Ostatni	Brigadeführer Hugo Kraas
	Działania zbrojne
	II wojna światowa; bitwa o Caen; bitwa pod Falaise; ofensywa w Ardenach; Operacja Frühlingserwachen
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Formacja	Waffen-SS
Rodzaj wojsk	wojska pancerne
	Multimedia w Wikimedia Commons

12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend” (niem. 12. SS-Panzer-Division „Hitlerjugend“) – niemiecka jednostka Waffen-SS z okresu II wojny światowej, zwana przez aliantów Dziecięcą Dywizją Hitlera^[1].

Historia

12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend” powstała w czerwcu 1943 roku w Antwerpii. Werbunek i indoktrynację prowadzili głównie weterani, którzy wpajali chłopcom z Hitlerjugend, że będą walczyć z bolszewickimi hordami i z zachodnimi siłami popieranymi przez Żydów. Wojnę ukazywano jako patriotyczny obowiązek i idealizowano, aby reżim III Rzeszy miał idealne mięso armatnie dla swej machiny wojennej. W wyniku tak prowadzonego werbunku, organizowana jednostka bez problemu osiągnęła liczebność dywizji^[1]. Stanowiska oficerskie otrzymali w niej weterani z frontu wschodniego, głównie z 1 Dywizji Pancernej Leibstandarte SS Adolf Hitler, dodatkowo z Wehrmachtu ściągnięto około 50 oficerów. Wspólnie ze wspomnianą 1 Dywizją Pancerną SS tworzyła ona trzon I Korpusu Pancernego SS.

W ramach I Korpusu Pancernego SS dywizja walczyła w Normandii, głównie przeciw oddziałom kanadyjskim. W ciągu miesiąca walk poniosła straty wysokości 60%. Po upadku Caen znalazła się w kotle pod Falaise. W trakcie przebijania się przez oddziały polskiej 1 Dywizji Pancernej utraciła większość sprzętu oraz poniosła znaczne straty w ludziach. Z kotła wydostało się ok. 300 ludzi stanu bojowego dywizji oraz 10 czołgów (4 Panzerkampfwagen IV, 3 Panzerkampfwagen V Panther oraz 1 Flakpanzer 38(t)). Łączny stan dywizji wynosił wtedy ok. 12 500 ludzi i ponad 20 czołgów, głównie z oddziałów tyłowych i zapasowych^[2]. W listopadzie 1944, po szybko przeprowadzonej regeneracji, weszła w skład 6 Armii Pancernej SS. Uczestniczyła w walkach w Ardenach i na Węgrzech (od stycznia 1945). Od 6 marca 1945 jednostka brała udział w operacji „Frühlingserwachen”. Zakończyła wojnę w Austrii.

Kontrowersje

Mimo swojego młodzieżowego składu była – głównie dzięki fanatyzmowi, świetnemu wyposażeniu i doświadczonej kadrze dowódczej – jedną z najsilniejszych niemieckich dywizji podczas II wojny światowej. Część autorów podważa ten fanatyzm z uwagi na znaczną liczbę żołnierzy dywizji, jaka dostawała się do niewoli. Tylko w ciągu trzech tygodni walk w Normandii do niewoli alianckiej poddało się ponad 1000 żołnierzy dywizji^[3]. Należy zaznaczyć, że w wyniku kumulacji walk podczas bitwy o Caen, Operacji „Epsom” oraz Operacji „Charnwood”, 12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend” została wyniszczona przez wojska brytyjskie, przez co nie mogła dalej uczestniczyć w walkach jako samodzielna jednostka Waffen-SS. Od jesieni 1944 r. zredukowano ją do grupy manewrowej prowadzącej działania zaczepne na frontach utrzymywanych przez większe jednostki Waffen-SS i Wehrmachtu^[3].

Zbrodnie wojenne

Żołnierze dywizji popełnili wiele zbrodni wojennych, m.in. masakra 86 cywili we francuskim mieście Ascq w dniu 2 kwietnia 1944 roku oraz zamordowanie 156 jeńców kanadyjskich 7–8 czerwca 1944 roku w okolicy Caen w Normandii.

Dowództwo dywizji

Dowódcy:

Brigadeführer Fritz Witt (24 czerwca 1943 – 14 czerwca 1944)
Brigadeführer Kurt Meyer (14 czerwca 1944 – 6 września 1944)
Obersturmbannführer Hubert Meyer (6 września 1944 – 24 października 1944)
Brigadeführer Fritz Kraemer (24 października 1944 – 13 listopada 1944)
Brigadeführer Hugo Kraas (13 listopada 1944 – 8 maja 1945)^[1]

Szefowie sztabu:

Obersturmbannführer Hubert Meyer (24 czerwca 1943 – maj 1945)

Skład i liczebność dywizji

Marzec 1944^[4]:

25. Pułk Grenadierów Pancernych SS (SS-Panzer-Grenadier-Regiment 25 – dowódca Siegfried Muller)
26. Pułk Grenadierów Pancernych SS (SS-Panzer-Grenadier-Regiment 26 – dowódca Bernhard Krause)
12. Pułk Czołgów SS (SS-Panzer-Regiment 12 – dowódca Rudolf von Ribbentrop)
12. Pułk Artylerii Pancernej SS (SS-Panzer-Artillerie-Regiment 12)

Liczebność dywizji: grudzień 1943 – 21 482^[5], czerwiec 1944 – 17 858^[5], wrzesień 1944 – ok. 12 000^[6] i grudzień 1944 – 19 657^[5].

Miejsca stacjonowania

Belgia (czerwiec 1943 – marzec 1944)
Francja (Caen, Falais) (marzec 1944 – wrzesień 1944)
Belgia i zachodnia część III Rzeszy (wrzesień 1944 – grudzień 1944)
Ardeny (grudzień 1944 – styczeń 1945)
Zachodnia część III Rzeszy (styczeń 1945 – luty 1945)
Węgry i Austria (luty 1945 – maj 1945)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Bishop 2015 ↓, s. 126.
↑ R. Michulec, „Hitlerjugend” – postrach Normandii?, [w:] Technika Wojskowa Historia, nr 6/2018 (listopad–grudzień 2018), s. 22.
↑ ^a ^b R. Michulec, „Hitlerjugend” – postrach Normandii?, [w:] „Technika Wojskowa. Historia”, nr 6/2018 (listopad–grudzień 2018), s. 23.
↑ Wykaz dywizji Waffen-SS - vaterland.pl [online], vaterland.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Axis History Factbook: 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend.
↑ Anthony Tucker-Jones: Falaise. Wątpliwe zwycięstwo. Warszawa: Bellona, 2010, s. 239. ISBN 978-83-11-11880-5.

Bibliografia

Chris Bishop: Dywizje Waffen-SS 1939-1945. Zbrodnicze formacje. Warszawa: 2015.

[CITEREFBishop2015126-1] Bishop 2015 ↓, s. 126.

[2] R. Michulec, „Hitlerjugend” – postrach Normandii?, [w:] Technika Wojskowa Historia, nr 6/2018 (listopad–grudzień 2018), s. 22.

[Michulecs23-3] R. Michulec, „Hitlerjugend” – postrach Normandii?, [w:] „Technika Wojskowa. Historia”, nr 6/2018 (listopad–grudzień 2018), s. 23.

[4] Wykaz dywizji Waffen-SS - vaterland.pl [online], vaterland.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).

[axis-5] Axis History Factbook: 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend.

[6] Anthony Tucker-Jones: Falaise. Wątpliwe zwycięstwo. Warszawa: Bellona, 2010, s. 239. ISBN 978-83-11-11880-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Pancerne	1 Dywizja Pancerna SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” 2 Dywizja Pancerna SS „Das Reich” 3 Dywizja Pancerna SS „Totenkopf” 5 Dywizja Pancerna SS „Wiking” 9 Dywizja Pancerna SS „Hohenstaufen” 10 Dywizja Pancerna SS „Frundsberg” 12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend”
Grenadierów pancernych	4 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Polizei” 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nordland” 16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS” 17 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Götz von Berlichingen” 18 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Horst Wessel” 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nederland” 27 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS (1 flamandzka) „Langemarck” 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”
Górskie	6 Dywizja Górska SS „Nord” 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS „Prinz Eugen” 13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) „Handschar” 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) „Skanderbeg” 23 Dywizja Górska SS (2 chorwacka) „Kama” 24 Dywizja Górska SS „Karstjäger”
Kawalerii	8 Dywizja Kawalerii SS „Florian Geyer” 22 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS 33 Dywizja Kawalerii SS (3 węgierska) 37 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS „Lützow”
Grenadierów	14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska) 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska) 19 Dywizja Grenadierów SS (2 łotewska) 20 Dywizja Grenadierów SS (1 estońska) 25 Dywizja Grenadierów SS (1 węgierska) „Hunyadi” 26 Dywizja Grenadierów SS (2 węgierska) „Hungaria” 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska) 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska) 30 Dywizja Grenadierów SS (1 białoruska) 30 Dywizja Grenadierów SS (2 rosyjska) 31 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „Böhmen und Mähren” 32 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „30 Januar” 33 Dywizja Grenadierów SS (1 francuska) „Charlemagne” 34 Dywizja Grenadierów SS „Landstorm Nederland” 35 Dywizja Grenadierów Policji SS 36 Dywizja Grenadierów SS 38 Dywizja Grenadierów SS „Nibelungen”