Rządzący państwami w 1924
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia – Konstantynów Łódzki, Rajgród, Tuszyn i Żychlin uzyskały prawa miejskie.
- 3 stycznia – pierwszy poseł radziecki wręczył swoje listy uwierzytelniające prezydentowi RP na Zamku Królewskim w Warszawie. W przemówieniu poseł przedstawił zasady normalnego współżycia między Polską i Rosją Radziecką.
- 6 stycznia – z tą datą ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Literackich”.
- 8 stycznia – apogeum hiperinflacji, 1 dolar USA = 10 250 000 marek polskich.
- 11 stycznia – Sejm przyjął ustawę o naprawie skarbu państwa i reformie waluty.
- 12 stycznia – obrabowano sklep jubilerski Jakuba Kwaśniewskiego w Sukiennicach. Złodzieje zabrali: 8 budzików, 20 złotych pierścionków z brylantami, 100 złotych pierścionków z kamieniami szlachetnymi, 25 par złotych kolczyków, 10 złotych spinek do krawatów, 5 par złotych spinek do mankietów oraz około 100 sztuk innej biżuterii złotej i srebrnej.
- 19 stycznia:
- Maurycy Zamoyski został mianowany ministrem spraw zagranicznych Polski.
- w Krakowie rozpoczął działalność Klub Społeczny, mieszczący się w lokalu przy ul. św. Jana 14. Co sobotę odbywały się tam spotkania poświęcone zagadnieniom współczesnego życia kulturalnego, społecznego i politycznego. Klub grupował ludzi niezaangażowanych w działalność partyjną. Działalność klubu została zainaugurowana wykładem prof. Adama Alojzego Krzyżanowskiego pt. „Czym wojna dawniejsza różniła się od dzisiejszej?”.
- 5 lutego – powołany został Bank Gdański Wolnego Miasta Gdańska.
- marzec – udzielenie włoskiej pożyczki tytoniowej dla Polski.
- 14 marca – Rada Ligi Narodów przyznała Polsce teren na półwyspie Westerplatte, u ujścia kanału portowego do morza, naprzeciw przedmieścia Nowy Port.
- 24 marca – pierwszy strajk w Hajnówce na terenie Fabryki Chemicznej rozpoczyna falę wystąpień robotników, które trwają z przerwami do września 1939.
- 31 marca – początek strajku 150 tysięcy górników Zagłębia i Górnego Śląska.
- kwiecień – powódź na Wiśle, Warcie, Dniestrze, Prucie i Styrze. Zalane zostały m.in. tereny nadrzeczne między Warszawą i Włocławkiem, okolice Torunia, Bygoszcz, okolice Poznania. W wyniku powodzi zbiory rolnicze w Polsce były niższe o 30-40% niż rok wcześniej.
- 1 kwietnia – założono klub sportowy Astoria Bydgoszcz.
- 7 kwietnia – przekazanie PKP przez zakłady Fablok pierwszego wyprodukowanego w Polsce parowozu towarowego serii Tr21 z tendrem 3-osiowym.
- 14 kwietnia – prezydent Stanisław Wojciechowski wydał rozporządzenie o zmianie ustroju pieniężnego – złoty miał zastąpić markę polską.
- 20 kwietnia – utworzono Fundację Zamoyskich.
- 28 kwietnia – poprzez powołanie Banku Polskiego rozpoczęła się reforma walutowa Władysława Grabskiego.
- 29 kwietnia:
- marka polska została zastąpiona złotym polskim jako obowiązującą walutą w kraju.
- Minister Spraw Wojskowych gen. Władysław Sikorski przemianował wszystkie instytucje, formacje i zakłady noszące w nazwie miano „jazda” na „kawaleria”, oraz rozkazał nanieść odpowiednie poprawki w rozkazach, rozporządzeniach, instrukcjach itp.
- 2 maja – oddano do użytku Elektrownię Wodną Wrocław I.
- 11 maja – założono Polski Związek Żeglarski z siedzibą w Tczewie.
- 28 maja – w Warszawie sprinter Zygmunt Weiss ustanowił rekord Polski w biegu na 200 m wynikiem 22,7 s.
- 28 czerwca – rozporządzeniem prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego zostało powołane przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe.
- 3 lipca:
- w Warszawie rozpoczął się I Narodowy Zlot Harcerzy.
- reprezentacja Polski po raz pierwszy uczestniczyła w Igrzyskach Olimpijskich.
- 19 lipca – wojewoda rozwiązał Radę Miejską Krakowa i ustanowił zarząd komisaryczny.
- 21 lipca – Zdzisław Wawrausch został prezydentem Krakowa.
- 31 lipca
- rząd polski i radziecki podpisały w Moskwie ostateczny protokół w sprawie przebiegu linii granicznej pomiędzy obu państwami.
- Sejm przyjął ustawę o szkolnictwie, znaną jako „Lex Grabski”, ograniczającą nauczanie w językach mniejszości narodowych.
- 3 sierpnia – otwarto Stadion Polonii Bydgoszcz.
- 3/4 sierpnia – w nocy uzbrojony oddział sowiecki napadł na Stołpce w województwie nowogrodzkim.
- 30–1 września – III Mistrzostwa Polski w pływaniu (długość basenu: 45,2 m). Dwa rekordy Polski ustanowiła Olga Schreiberówna: 400 m stylem dowolnym – 8:53,7 s.; 200 m stylem klasycznym – 4:16,6 s.
- 2 września – pierwszy strajk w Fabryce Chemicznej w Hajnówce. Rozpoczyna on falę strajków na terenie Puszczy Białowieskiej. Protesty robotników trwają (z przerwami) do września 1939 roku.
- 6–8 września – V Mistrzostwa Polski w lekkiej atletyce. Zwyciężyli: W. Kwaśniewska 100 m i 250 m, Halina Konopacka kula i dysk, H. Woynarowska oszczep i 5-bój, Józef Jaworski 4 × 400 m, 800 m, 1500 m i 3000 m.
- 7 września – w Warszawie płotkarka Marzena Szmid ustanowiła rekord Polski w biegu na 80 m ppł. wynikiem 16,1 s.
- 9 września w katastrofie kolejowej pod Pomereczem wykoleiły się pociągi pancerne „Danuta” i „Generał Sosnkowski”.
- 14 września – w Warszawie sprinter Zygmunt Weiss ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m wynikiem 51,8 s.
- 17 września:
- utworzono Korpus Ochrony Pogranicza (KOP).
- w Warszawie, Stefan Kostrzewski ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m ppł. wynikiem 1:00,2 s.
- 19 września – w Warszawie Stefan Kostrzewski ustanowił rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 2:00,4 s.
- 21 września – Stefan Żeromski zakończył pracę nad powieścią Przedwiośnie.
- 2 października:
- Polska podpisała protokół genewski o postawieniu wojny poza prawem.
- w Krakowie zainaugurowano obrady II Zjazdu Fizyków Polskich, uroczystego otwarcia dokonał senior Władysław Natanson.
- w Katowicach otwarto w obecności ministra Józefa Kiedronia wystawę samochodową zwaną automobilową.
- 5 października – ukazał się pierwszy numer czasopisma Młody Lotnik.
- 26 października – odbył się IV kongres Związku Ludowo-Narodowego.
- 27 października – pierwsze trzy brygady KOP rozpoczęły obsadzanie granicy na Wołyniu i Białorusi.
- 28 października – w warszawskiej katedrze św. Jana złożono zwłoki Henryka Sienkiewicza.
- 11 listopada – Sylwester Wojewódzki wydał odezwę informującą o powstaniu Niezależnej Partii Chłopskiej (NPCh).
- 13 listopada – Władysław Reymont otrzymał literacką Nagrodę Nobla.
- 28 listopada – arcybiskup Bolesław Twardowski poświęcił kaplicę na Cmentarzu Obrońców Lwowa
- 2 grudnia – miasto Solec zmieniło nazwę na Solec Kujawski.
- Powołano do życia Polski Komitet Normalizacyjny.
- Atak Kurpiów na Kolno i zniesienie starosty kolneńskiego z urzędu.
- I Letnie Mistrzostwa Świata Studentów (Warszawa). Zwycięstwa Polaków: 4 × 100 m – 45,8 s.; 4 × 400 m – 3:32,0 s.; Zygmunt Weiss 400 m – 50,6 s.; Stefan Kostrzewski 800 m i 400 m ppł.; Józef Jaworski 3000 m; Sławomir Szydłowski – dysk, oszczep, oszczep oburącz.
- w czasie 1924 roku na terytorium II Rzeczpospolitej aresztowano 389 osób podejrzanych o współpracę z wywiadem Związku Radzieckiego[1].
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 6 stycznia – powstała Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka.
- 7 stycznia:
- George Gershwin rozpoczął komponowanie „Błękitnej rapsodii” (ang. Rhapsody in Blue).
- założono Międzynarodową Federację Hokeja na Trawie (FIH).
- 10 stycznia – brytyjski okręt podwodny L-34 zatonął w kanale La Manche, 43 marynarzy straciło życie.
- 12 stycznia – Sun Baoqi został premierem Republiki Chińskiej.
- 19 stycznia – w Kopenhadze założono Międzynarodową Federację Kajakową (ICF).
- 21 stycznia – po śmierci Lenina Józef Stalin rozpoczął intrygi wewnątrzpartyjne w celu pozbycia się konkurentów do władzy dyktatorskiej w ZSRR.
- 22 stycznia – Ramsay MacDonald został pierwszym premierem brytyjskim z ramienia Partii Pracy.
- 23 stycznia – w ZSRR oficjalnie ogłoszono, że Lenin zmarł 21 stycznia.
- 25 stycznia – początek pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w Chamonix:
- złoto w skokach narciarskich zdobył 24-letni Norweg Jacob Tullin Thams (skocznia normalna K-90).
- 26 stycznia:
- Piotrogród został przemianowany na Leningrad.
- następca tronu Japonii Hirohito ożenił się z księżniczką Nagato.
- na zjeździe w Berlinie powołano Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech.
- 27 stycznia – Lenin został pochowany w mauzoleum na placu Czerwonym w Moskwie.
- 31 stycznia – zatwierdzenie konstytucji ZSRR.
- 1 lutego – Wielka Brytania oficjalnie uznaje Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
- 2 lutego – w trakcie I Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix została powołana Międzynarodowa Federacja Narciarska (FIS).
- 4 lutego – Mahatma Gandhi został zwolniony przed terminem z więzienia ze względu na zły stan zdrowia.
- 5 lutego:
- po raz pierwszy odbyła się transmisja sygnału radiowego czasu uniwersalnego (GMT) z Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Greenwich.
- we francuskim Chamonix zakończyły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
- 7 lutego – w USA w stanie Nevada po raz pierwszy użyto gazu do wykonania egzekucji.
- 8 lutego – uruchomiono komunikację tramwajową w Baku.
- 12 lutego – w Nowym Jorku w sali koncertowej na Manhattanie odbyło się pierwsze wykonanie Błękitnej rapsodii (ang. Rhapsody in Blue), utworu którego kompozytorem był George Gershwin.
- 14 lutego – powstał IBM (ang. International Business Machines Corporation; potocznie zwany Big Blue), jeden z pierwszych koncernów produkujących najpierw maszyny liczące, potem komputery.
- 16–26 lutego – w USA strajkują dokerzy.
- 22 lutego – Calvin Coolidge był pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych, który wygłosił przemówienie radiowe z Białego Domu.
- 26 lutego – przed Sądem Ludowym w Monachium rozpoczął się proces Adolfa Hitlera i pozostałych organizatorów puczu monachijskiego.
- 28 lutego – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Hrabina Marica Imre Kálmána.
- Marzec – Adolf Hitler rozpoczął w więzieniu w Landsbergu w Bawarii, aresztowany po puczu w Monachium, dyktowanie swej książki Mein Kampf (Moja walka).
- 3 marca:
- w Turcji, istniejący przez 1400 lat Islamski Kalifat został zlikwidowany wraz z usunięciem kalifa Abdülmecida II. Równocześnie z kalifatem zlikwidowano szkolnictwo religijne oraz zakazano poligamii.
- Wolne Miasto Fiume zostało za zgodą Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców anektowane przez Włochy.
- 7 marca – w ramach Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej utworzono Mołdawski Obwód Autonomiczny.
- 8 marca – w stanie Utah doszło do katastrofy w kopalni węgla – 172 górników straciło życie.
- 9 marca – Włochy zaanektowały Rijekę (wł. Fiume).
- 12 marca – Aleksandros Papanastasiu został premierem Grecji.
- 19 marca – japoński krążownik „Tatsuta” zderzył się podczas manewrów z okrętem podwodnym Nr 43, który zatonął wraz z 45-osobową załogą.
- 21 marca – rozpoczęło działalność Szwedzkie Radio.
- 22 marca – Jón Magnússon został po raz trzeci premierem Islandii.
- 25 marca – proklamowano Drugą Republikę Grecką.
- 27 marca – Kanada uznała ZSRR.
- 29 marca:
- były prezydent Francji Raymond Poincaré stanął po raz trzeci na czele rządu francuskiego jako przewodniczący rady ministrów (fr. Président du Conseil de Ministres).
- Bawaria i Stolica Apostolska zawarły konkordat.
- 30 marca – we francuskim Bordeaux otwarto Stadion Chaban-Delmas.
- 1 kwietnia:
- Adolf Hitler został skazany na 5 lat pozbawienia wolności za próbę zamachu stanu (spędził w więzieniu tylko dziewięć miesięcy).
- Rodezja Północna (dzisiejsza Zambia) została brytyjskim protektoratem.
- 2 kwietnia – została zdelegalizowana Bułgarska Partia Komunistyczna.
- 6 kwietnia:
- we Włoszech Narodowa Partia Faszystowska wygrywa wybory z większością ⅔ głosów.
- reprezentacja Włoch w piłce nożnej przegrywając w Budapeszcie 1:7 z Węgrami poniosła najwyższą porażkę w swej historii.
- 10 kwietnia – została ustanowiona flaga stanowa Arkansas.
- 13 kwietnia:
- w referendum Grecy wypowiedzieli się za ustrojem republikańskim.
- w Atenach powstaje klub piłkarski AEK Ateny.
- 20 kwietnia – ogłoszono konstytucję turecką modernizującą kraj i znoszącą poligamię.
- 24 kwietnia:
- Thorvald Stauning został premierem Danii.
- założono izraelski klub piłkarski Hapoel Hajfa.
- 26 kwietnia – w Londynie angielski wynalazca Harry Grindell Matthews zademonstrował swój wynalazek „promienie śmierci” (elektrycznie naładowane cząstki elementarne). Wynalazek nie wzbudził zainteresowania wojskowych.
- 27 kwietnia:
- grupa alawitów zamordowała chrześcijańskie siostry zakonne w Syrii – rząd francuski wysłał przeciwko nim oddziały armii francuskiej.
- premiera radzieckiej komedii filmowej Niezwykłe przygody Mister Westa w krainie bolszewików.
- 29 kwietnia – wszedł do służby japoński krążownik „Sendai”.
- 30 kwietnia – generał Vicente Tosta został tymczasowym prezydentem Hondurasu.
- 1 maja:
- przedsiębiorstwa Benz & Cie. i Daimler-Motoren-Gesellschaft podpisały pierwszą umowę o współpracy. Dwa lata później w wyniku połączenia utworzyły Daimler-Benz AG.
- na kanadyjskiej Wyspie Księcia Edwarda zniesiono ruch lewostronny.
- 3 maja – założono portugalski klub piłkarski Gil Vicente F.C.
- 4 maja–27 lipca – w Paryżu odbyły się VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie.
- 8 maja – podpisano Konwencję Kłajpedzką między Litwą a mocarstwami sprzymierzonymi.
- 10 maja – J. Edgar Hoover został na następnych 48 lat dyrektorem Biura Śledczego (od lipca 1935 roku FBI).
- 11 maja – powstało przedsiębiorstwo Mercedes-Benz z fuzji zakładów produkujących samochody należących do Gottlieba Daimlera i Karla Benza.
- 21 maja – Chicago: dwaj studenci znani jako Leopold i Loeb, działając z motywu popełnienia zbrodni doskonałej, porwali i zamordowali 14-letniego Bobby’ego Franksa, syna miejscowego milionera.
- 29 maja – założono klub piłkarski Rayo Vallecano.
- 31 maja – Lauri Ingman został po raz drugi premierem Finlandii.
- 2 czerwca – prezydent Calvin Coolidge podpisał Indian Citizenship Act przyznający obywatelstwo amerykańskie wszystkim Indianom urodzonym na terytorium USA.
- 5 czerwca – inżynier elektryk wynalazca Ernst Alexanderson wysłał pierwszy telefaks do swego ojca ze Stanów Zjednoczonych do Szwecji.
- 8 czerwca – alpiniści George Mallory i Andrew Irvine byli widziani po raz ostatni w drodze na szczyt Mount Everest. Do dnia dzisiejszego brak jest dowodów, czy istotnie dotarli oni na szczyt góry. Mallory i Irvine nie powrócili do obozu i zaginęli.
- 10 czerwca – w Rzymie faszyści uprowadzili i zamordowali jednego z przywódców włoskich socjalistów – Giacomo Matteottiego.
- 13 czerwca – Gaston Doumergue został prezydentem Francji.
- 15 czerwca – Édouard Herriot został premierem Francji.
- 16 czerwca – Fan Noli został premierem Albanii.
- 19 czerwca – w Helsinkach Fin Paavo Nurmi, w ciągu 50 min., ustanowił 2 rekordy świata w biegach na dystansie:
- 1500 m wynikiem 3:52,6 s.
- 5000 m wynikiem 14:28,2 s.
- 23 czerwca:
- dokonano oblotu niemieckiego samolotu pasażerskiego Focke-Wulf A 16.
- w Hanowerze został aresztowany seryjny morderca Fritz Haarmann.
- 26 czerwca – amerykańskie wojska opuściły po 8 latach okupacji Dominikanę.
- Lipiec – w Konstantynopolu otwarto Polską Wystawę Przemysłowo-Handlową.
- 1 lipca – wprowadzono system metryczny w Japonii.
- 16 lipca – w Londynie Brytyjka Eileen Edwards ustanowiła rekord świata w biegu na 400 m wynikiem 1:00,8 s.
- 20 lipca:
- w Paryżu powstała Międzynarodowa Federacja Szachowa (FIDE) zrzeszająca narodowe związki szachowe z całego świata, w tym Polski Związek Szachowy.
- w ZSRR ukazała się gazeta „Sowiecki Sport” (ros. Советский спорт).
- 27 lipca – w Paryżu zakończyły się VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie. W ostatnim dniu zawodów pierwszy w historii medal olimpijski (srebrny) dla Polski zdobyła drużyna kolarzy torowych w wyścigu na dochodzenie na 4 km w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk, drugi (brązowy) jeździec Adam Królikiewicz w konkursie skoków.
- 18 sierpnia – Francuzi rozpoczęli wycofywanie swych oddziałów okupacyjnych z Niemiec.
- 20 sierpnia – w Londynie Brytyjka Eileen Edwards ustanowiła rekord świata w biegu na 200 m wynikiem 26,2 s.
- 28 sierpnia – w Gruzji wybuchło powstanie przeciw ZSRR, w którym zginęło kilka tysięcy osób.
- 9 września – ośmiogodzinny dzień pracy został wprowadzony w Belgii.
- 21 września – Włochy: otwarto Autostradę Jezior.
- 1 października – katastrofa kolejowa w Moguncji, zginęło 15 osób.
- 2 października:
- Protokół Genewski został zaadaptowany przez Ligę Narodów.
- w Paryżu rozpoczęły się francusko-niemieckie rokowania w sprawie traktatu handlowego.
- w Wolnym Mieście Gdańsku otwarto Targi Gdańskie.
- 6 października – rozpoczęła emisję pierwsza włoska rozgłośnia – Rai Radio Uno.
- 24 października – Fort Pułaski w stanie Georgia został wpisany na listę narodowych pomników USA.
- 25 października – Subhas Czandra Bose został aresztowany przez brytyjskie władze kolonialne w Indiach – był więziony przez następne dwa i pół roku.
- 27 października – powstała Uzbecka SRR.
- 4 listopada:
- Stanley Baldwin został po raz drugi premierem Wielkiej Brytanii.
- republikanin Calvin Coolidge pokonał demokratę Johna W. Davisa w wyborach prezydenckich w USA.
- Nellie Tayloe Ross z Wyoming wygrała wybory i została pierwszą w historii Stanów Zjednoczonych kobietą pełniącą funkcję gubernatora stanu.
- 13 listopada – premiera filmu Gabinet figur woskowych.
- 24 listopada – Duan Qirui został prezydentem Republiki Chińskiej.
- 26 listopada – proklamowano Mongolską Republikę Ludową.
- 1 grudnia:
- prezydentem Meksyku został Plutarco Elías Calles.
- nieudany komunistyczny zamach stanu w Estonii.
- 10 grudnia – Władysław Reymont odebrał literacką Nagrodę Nobla.
- 19 grudnia – w Niemczech seryjny morderca Fritz Haarmann został skazany na karę śmierci.
- 20 grudnia:
- Adolf Hitler został przedterminowo zwolniony z więzienia w Landsbergu.
- w Austrii szyling zastąpił koronę austro-węgierską.
- 24 grudnia – Albania proklamowała się republiką.
- 29 grudnia – w San José oddano do użytku Stadion Narodowy Kostaryki.
- 30 grudnia – amerykański astronom Edwin Hubble ogłosił odkrycie istnienia innych niż Droga Mleczna galaktyk.
- W Niemczech wynaleziono silny środek odurzający – hydromorfon.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia:
- Jacques Le Goff, historyk francuski (zm. 2014)
- Charles Thomas Munger, amerykański inwestor giełdowy (zm. 2023)
- Romuald Klekowski, polski biolog, ekolog, emerytowany profesor Międzynarodowego Centrum Ekologii PAN, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk (zm. 2015)
- 2 stycznia – Franciszek Chrapkiewicz, polski i francuski biochemik (zm. 2020)
- 3 stycznia – Stefan Wilkanowicz, polski publicysta i dziennikarz (zm. 2022)
- 4 stycznia – Marianne Werner, niemiecka lekkoatletka (zm. 2023)
- 6 stycznia:
- Szabsa Maszkaucan, radziecki wojskowy pochodzenia żydowskiego, Bohater Związku Radzieckiego (1945) (zm. 2022)
- Olga Scherer, polska pisarka, eseistka, publicystka, tłumaczka, slawistka, historyk i teoretyk literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej (zm. 2001)
- 7 stycznia – Geoffrey Bayldon, brytyjski aktor (zm. 2017)
- 8 stycznia:
- Ron Moody, brytyjski aktor (zm. 2015)
- Justyn Sandauer, polski konstruktor lotniczy (zm. 2018)
- 9 stycznia:
- Aleksiej Adżubej, radziecki dziennikarz i działacz polityczny (zm. 1993)
- Anne Vernon, francuska aktorka
- 10 stycznia
- Alicja Falniowska-Gradowska, polska historyk, profesor (zm. 2020)
- Aila Meriluoto, fińska poetka i pisarka (zm. 2019)
- Max Roach, amerykański perkusista i kompozytor jazzowy (zm. 2007)
- 11 stycznia:
- Roger Guillemin, neuroendokrynolog amerykański pochodzenia francuskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 2024)
- Slim Harpo, amerykański wykonawca muzyki bluesowej (zm. 1970)
- 12 stycznia:
- Matti Kassila, fiński reżyser (zm. 2018)
- Henryk Kończykowski, polski żołnierz (zm. 2016)
- 13 stycznia – Józef Łabędź, pierwszy polski paulista (zm. 1967)
- 15 stycznia:
- Jean-Bertrand Pontalis, francuski filozof, psychoanalityk i pisarz (zm. 2013)
- Georg Ratzinger, niemiecki duchowny katolicki; brat papieża Benedykta XVI (zm. 2020)
- Tadeusz Zaskórski, polski inżynier, działacz związkowy, senator RP (zm. 2006)
- 16 stycznia:
- Wanda Falkowska, polska dziennikarka, felietonistka, reportażystka (zm. 1992)
- Katy Jurado, meksykańska aktorka (zm. 2002)
- 18 stycznia – Mieczysław Korczak, polski adwokat i polityk, sędzia Trybunału Stanu, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (zm. 2013)
- 21 stycznia – Benny Hill, angielski komik (zm. 1992)
- 22 stycznia:
- Michał Bałasz, polski architekt
- Ján Chryzostom Korec, słowacki duchowny katolicki, kardynał (zm. 2015)
- 23 stycznia:
- Frank Lautenberg, amerykański polityk, senator ze stanu New Jersey (zm. 2013)
- Leopold Raznowiecki, polski generał brygady (zm. 2007)
- 24 stycznia:
- Catherine Hamlin, australijska ginekolog i położnik (zm. 2020)
- Ernst Kozub, niemiecki śpiewak, tenor (zm. 1971)
- William McCormack, amerykański duchowny katolicki (zm. 2013)
- 25 stycznia – Kazimierz Thiel, polski geotechnik (zm. 2015)
- 26 stycznia:
- Alice Babs, szwedzka piosenkarka (zm. 2014)
- Stanisław Szymecki, polski duchowny katolicki, biskup (zm. 2023)
- 27 stycznia:
- Sabu Dastagir ps. Sabu, indyjski aktor (zm. 1963)
- Jan Przybysław Majewski, polski poeta (zm. 2014)
- Marian Przykucki, arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński w latach 1992–1999 (zm. 2009)
- 28 stycznia – Maria Fołtyn, polska śpiewaczka operowa (zm. 2012)
- 29 stycznia – Luigi Nono, włoski kompozytor współczesny (zm. 1990)
- 30 stycznia – Lloyd Alexander, amerykański pisarz fantasy (zm. 2007)
- 31 stycznia
- Anna Maria Hinel, polska konspiratorka z okresu II wojny światowej (zm. 1943)
- Francisco Sandoval, gwatemalski strzelec (zm. ?)
- 2 lutego – Mira Alečković, serbska poetka i powieściopisarka (zm. 2008)
- 3 lutego – Anna Danuta Tchórzewska, polska kapitan (zm. 2009)
- 4 lutego – Maria Anna Jarochowska, polska historyk (zm. 2018)
- 5 lutego:
- Duraisamy Simon Lourdusamy, indyjski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2014)
- Zygmunt Ratajczak, major SB (zm. 1982)
- Anna Sabbat, polska działaczka emigracyjna w Wielkiej Brytanii, żona Kazimierza Sabbata (zm. 2015)
- 6 lutego – Billy Wright, angielski piłkarz (zm. 1994)
- 8 lutego:
- Charles Coste, francuski kolarz szosowy i torowy
- Khamtai Siphandon, laotański generał, polityk, prezydent Laosu
- Wu Chengzhang, chiński koszykarz
- 11 lutego:
- Henryk Janduda, polski piłkarz, trener (zm. 2008)
- Budge Patty, amerykański tenisista (zm. 2021)
- Pinga, brazylijski piłkarz, trener (zm. 1996)
- 12 lutego:
- Jerzy Albrycht, polski matematyk (zm. 2021)
- Adam Witold Odrowąż-Wysocki, polski dziennikarz (zm. 2018)
- Louis Zorich, amerykański aktor (zm. 2018)
- 13 lutego – Czesław Szczepańczyk, polski historyk (zm. 2020)
- 14 lutego – Helena Wolny, polska poetka, nauczyciel akademicki (zm. 2005)
- 15 lutego:
- Helmut Oberlander, niemiecki zbrodniarz wojenny w okresie II wojny światowej, członek Einsatzgruppen (zm. 2021)
- Sławomir Sierecki, polski prozaik (zm. 2012)
- 16 lutego:
- Hanna Bedryńska, polska aktorka (zm. 2009)
- Frank Saul, amerykański koszykarz (zm. 2019)
- 17 lutego:
- Władysław Jackiewicz, polski malarz (zm. 2016)
- Irena Popławska, polski historyk sztuki, historyk architektury łódzkiej, profesor Politechniki Łódzkiej (zm. 1995)
- Ferdinando Terruzzi, włoski kolarz (zm. 2014)
- Margaret Truman, amerykańska piosenkarka, a następnie pisarka (zm. 2008)
- 19 lutego
- Lee Marvin, amerykański aktor filmowy, zdobywca statuetki Oscara (zm. 1987)
- Benedykt Szymonek, polski piłkarz
- 20 lutego:
- Mordechaj Ofer, izraelski polityk (zm. 1971)
- Gloria Vanderbilt, amerykańska projektantka mody i aktorka (zm. 2019)
- 21 lutego:
- Robert Mugabe, polityk, prezydent Zimbabwe (zm. 2019)
- Silvano Piovanelli, włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2016)
- 22 lutego:
- Henryk Bromowicz, polski hokeista (zm. 1982)
- Andrzej Danysz, polski farmakolog, współtwórca radiofarmakologii, profesor nauk medycznych, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 2022)
- Maria Iwaszkiewicz, polska pisarka, felietonistka i dziennikarka (zm. 2019)
- Henryk de Kwiatkowski, amerykański pilot, inżynier, przedsiębiorca, hodowca koni pochodzenia polskiego (zm. 2003)
- Maria Ziółkowska, polska pisarka (zm. 2012)
- 23 lutego:
- Allan McLeod Cormack, amerykański fizyk pochodzenia południowoafrykańskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 1998)
- Lejaren Hiller, amerykański kompozytor i chemik (zm. 1994)
- Zdzisław Sosnowski, polski piłkarz (zm. 2018)
- 24 lutego:
- Teresa Bracco, włoska męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1944)
- Remi Joseph De Roo, kanadyjski duchowny katolicki (zm. 2022)
- Maria Gołubnicza, radziecka lekkoatletka, młociarka (zm. 2015)
- 26 lutego:
- Aleksander Płatek, polski geodeta, profesor AGH (zm. 1996)
- Maria Rydlowa, polska historyk literatury (zm. 2021)
- Józef Szarawara, polski chemik (zm. 2022)
- 28 lutego:
- Nikołaj Babajew, bohater Związku Radzieckiego (zm. 1984)
- Herwig Schopper, niemiecki fizyk
- 29 lutego – Carlos Humberto Romero, były prezydent Salwadoru (zm. 2017)
- 1 marca:
- Leonard Andrzejewski, polski aktor (zm. 1997)
- Tadeusz Grudziński, polski historyk (zm. 2015)
- Deke Slayton, amerykański astronauta (zm. 1993)
- Arnold Drake, amerykański twórca komiksów (zm. 2007)
- 2 marca – Michael Sela, izraelski chemik, biochemik, immunolog (zm. 2022)
- 3 marca:
- Lys Assia, szwajcarska piosenkarka (zm. 2018)
- Cathy Downs, amerykańska aktorka (zm. 1976)
- Tomiichi Murayama, japoński polityk
- Ottmar Walter, niemiecki piłkarz (zm. 2013)
- 6 marca – William Webster, dyrektor Federalnego Biura Śledczego (FBI) (w latach 1978–1987) oraz dyrektor Centrali Wywiadu (DCI) (w latach 1987–1991)
- 7 marca – Kōbō Abe, japoński prozaik (zm. 1993)
- 8 marca – Anthony Caro, brytyjski rzeźbiarz (zm. 2013)
- 11 marca – Jozef Tomko, słowacki duchowny katolicki, kardynał (zm. 2022)
- 12 marca:
- Krystyna Daszkiewicz, polska profesor prawa
- Władysław Polański, polski generał dywizji (zm. 2012)
- 14 marca:
- Józef Góralczyk, polski agronom, profesor, senator RP (zm. 2006)
- Jerzy Lewczyński, polski fotograf (zm. 2014)
- 15 marca – Zbigniew Zieleniewski, polski generał dywizji (zm. 2017)
- 16 marca – Urbano José Allgayer, brazylijski duchowny katolicki, biskup Passo Fundo (zm. 2019)
- 17 marca – Ryszard Barycz, polski aktor (zm. 2010)
- 18 marca:
- Michel Pomathios, francuski rugbysta, działacz samorządowy, trener i działacz sportowy (zm. 2015)
- Alexandre José Maria dos Santos, mozambicki duchowny katolicki, kardynał (zm. 2021)
- Roman Rakowski, komandor Marynarki Wojennej RP, działacz spółdzielczy i kombatancki, prawnik; w okresie II wojny światowej harcerz Szarych Szeregów, oficer Kedywu ZWZ-AK, uczestnik akcji „Burza” we Lwowie. Kawaler Orderu Virtuti Militari
- 19 marca – Danuta Gałkowa, polska sanitariuszka i łączniczka, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 2018)
- 20 marca – Jerzy Przybysz, polski psycholog (zm. 2017)
- 21 marca – Marian Cebulski, polski aktor (zm. 2019)
- 23 marca – Władysław Gawlik, polski historyk i polityk (zm. 2007)
- 24 marca:
- Conrad Primmer, australijski rugbysta i lekarz (zm. 2014)
- Franciszek Rusek, polski sędzia (zm. 2020)
- 25 marca – Machiko Kyō, japońska aktorka (zm. 2019)
- 26 marca – Anna Kołakowska, polska grafik, ilustratorka literatury dziecięcej (zm. 2013)
- 27 marca – Sarah Vaughan, amerykańska wokalistka jazzowa (zm. 1990)
- 28 marca – Birte Christoffersen, duńsko-szwedzka skoczkini do wody
- 30 marca – Józef Uznański, ratownik tatrzański, instruktor narciarski i przewodnik tatrzański (zm. 2012)
- 31 marca – Peter Takaaki Hirayama, japoński duchowny katolicki (zm. 2023)
- 3 kwietnia:
- Marlon Brando, amerykański aktor filmowy (zm. 2004)
- Jan Soszyński, polski żołnierz, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
- 4 kwietnia – Stanisław Kruczek, polski generał (zm. 2013)
- 6 kwietnia:
- Eugenio Scalfari, włoski dziennikarz, pisarz i polityk (zm. 2022)
- Janusz Ziółkowski, polski socjolog, profesor, senator RP (zm. 2000)
- 7 kwietnia:
- Wojciech Fiwek, polski reżyser (zm. 2020)
- Manuel Sobreviñas, filipiński duchowny katolicki (zm. 2020)
- 12 kwietnia:
- Raymond Barre, polityk francuski i ekonomista (zm. 2007)
- Edmund Ilcewicz, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy lubelski (zm. 1981)
- 13 kwietnia:
- Rudolf Bucki, żołnierz Armii Krajowej i partyzantki antykomunistycznej, działacz NSZZ „Solidarność
- Stanley Donen, amerykański reżyser (zm. 2019)
- 15 kwietnia:
- Padraic Fiacc, irlandzki poeta (zm. 2019)
- Neville Marriner, angielski dyrygent i skrzypek (zm. 2016)
- 16 kwietnia – Henry Mancini, amerykański kompozytor i aranżer (zm. 1994)
- 18 kwietnia – Karl-Erik Åström, szwedzki biegacz narciarski (zm. 1993)
- 19 kwietnia – Chawka Folman-Raban, żydowska działaczka ruchu oporu w getcie warszawskim (zm. 2014)
- 20 kwietnia:
- Miroslav Komárek, czeski językoznawca (zm. 2013)
- Leslie Phillips, brytyjski aktor (zm. 2022)
- Anna Przemyska, polska autorka literatury dziecięcej i młodzieżowej (zm. 1995)
- 21 kwietnia – Jerzy Peńsko, polski fizyk (zm. 2021)
- 22 kwietnia:
- Zygmunt Machoy, polski biochemik (zm. 2018)
- Aleksandra Mano, albańska archeolog, profesor (zm. 2005)
- Edward Skarga, polski aktor (zm. 2017)
- 23 kwietnia:
- Henry Holmberg, szwedzki zapaśnik (zm. 1981)
- Margit Sandemo, norweska pisarka (zm. 2018)
- 24 kwietnia – Witold Cęckiewicz, polski architekt (zm. 2023)
- 26 kwietnia – Leon Kopelman, żołnierz Armii Krajowej ocalony z Gęsiówki przez żołnierzy batalionu „Zośka (zm. 2021)
- 28 kwietnia:
- Edwin Brzostowski, polski działacz kulturalny (zm. 1997)
- Kenneth Kaunda, zambijski polityk (zm. 2021)
- 30 kwietnia – Sheldon Harnick, amerykański pisarz (zm. 2023)
- 1 maja:
- Karel Kachyňa, czeski reżyser filmowy (zm. 2004)
- Bronisława Kopczyńska-Jaworska, polska etnolog (zm. 2016)
- Anđelka Martić, chorwacka pisarka i tłumaczka, autorka książek dla dzieci (zm. 2020)
- 2 maja:
- Theodore Bikel, amerykański działacz polityczny, kompozytor, piosenkarz i aktor (zm. 2015)
- Aleksiej Murawlow, radziecki kompozytor muzyki filmowej (zm. 2023)
- 3 maja:
- Jan Paweł Gawlik, polski eseista, teatrolog, krytyk teatralny, publicysta i dramaturg (zm. 2017)
- Bohdana Majda, polska aktorka (zm. 1995)
- Isadore Singer, amerykański matematyk (zm. 2021)
- 5 maja – Leopoldo Torre Nilsson, argentyński reżyser, scenarzysta (zm. 1978)
- 6 maja:
- Stanisław Cisek, polski żołnierz AK, żeglarz (zm. 2007)
- David Marshall Lang, brytyjski kaukazolog (zm. 1991)
- Anna Leszczyńska, polska działaczka turystyczna, przewodnik PTTK, żołnierz AK (zm. 2018)
- 7 maja:
- Marjorie Boulton, brytyjska pisarka, poetka, literaturoznawczyni (zm. 2017)
- Arno Lustiger, niemiecki historyk, pisarz pochodzenia żydowskiego (zm. 2012)
- 8 maja:
- Antoni Biegun, żołnierz wyklęty, kapitan Wojska Polskiego w czasie II wojny światowej, ps. „Lalek” (zm. 2001)
- Bolesław Chamielec, oficer Wojska Polskiego (zm. 2024)
- Gerda Weissmann-Klein, amerykańska działaczka społeczna, ocalona z Holocaustu (zm. 2022)
- 9 maja:
- Bułat Okudżawa, gruziński pieśniarz i poeta (zm. 1997)
- Halina Pilawska, polska lekarka (zm. 2017)
- 10 maja – Settimio Todisco, włoski duchowny katolicki
- 11 maja:
- Robert Bandurski, amerykański biochemik, członek Polskiej Akademii Nauk (zm. 2020)
- Antony Hewish, brytyjski astrofizyk i radioastronom, laureat Nagrody Nobla (zm. 2021)
- Marino Marini, włoski piosenkarz i kompozytor (zm. 1997)
- 12 maja – Aleksandr Jesienin-Wolpin, rosyjski matematyk, działacz opozycyjny w ZSRR (zm. 2016)
- 13 maja – Giovanni Sartori, włoski teoretyk polityki (zm. 2017)
- 16 maja:
- Dawda Kairaba Jawara, polityk i weterynarz gambijski (zm. 2019)
- Benon Jelinowski, dyrektor szkół rybactwa (zm. 2021)
- Tadeusz Kubiak, polski poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci i słuchowisk radiowych (zm. 1979)
- Ryszard Mielnik, inżynier, przewodnik turystyczny (zm. 2000)
- 17 maja:
- Roy Bentley, angielski piłkarz (zm. 2018)
- Kazimierz Dejmek, polski reżyser i aktor teatralny, minister kultury i sztuki (zm. 2002)
- 18 maja:
- Priscilla Pointer, amerykańska aktorka
- Bogdan Sujak, polski fizyk (zm. 2023)
- 21 maja – Edward Moskal, działacz Kongresu Polonii Amerykańskiej (zm. 2005)
- 22 maja – Charles Aznavour, francuski piosenkarz (zm. 2018)
- 23 maja:
- Karlheinz Deschner, niemiecki pisarz, autor 10-tomowego dzieła Kryminalna historia chrześcijaństwa (zm. 2014)
- Klementyna Żurowska, polska historyk (zm. 2015)
- 25 maja – Henryk Hawrylak, polski inżynier (zm. 2013)
- 27 maja – Aleksander Zwierko, polski architekt i urbanista, żołnierz AK (zm. 2003)
- 29 maja – Leszek Elektorowicz, polski poeta, prozaik, eseista i tłumacz (zm. 2019)
- 31 maja – Jerzy Skrabek, żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej (zm. 2019)
- 2 czerwca – Stanisław Kimszal, polski dowódca wojskowy (zm. 2018)
- 3 czerwca:
- Wilhelm Gaj-Piotrowski, polski ksiądz katolicki (zm. 2017)
- M. Karunanidhi, indyjski polityk, scenarzysta, producent filmowy, pisarz, dziennikarz, wydawca, poeta i dramaturg (zm. 2018)
- Torsten Wiesel, szwedzki neurobiolog, laureat Nagrody Nobla
- 4 czerwca – Antonio Ramallets, hiszpański piłkarz (zm. 2013)
- 6 czerwca – Göran Malmqvist, szwedzki językoznawca (zm. 2019)
- 9 czerwca – Paweł Podbiał, polski działacz partyjny, prezydent Katowic (zm. 1982)
- 10 czerwca – Hans Bangerter, szwajcarski działacz piłkarski, sekretarz generalny UEFA (zm. 2022)
- 11 czerwca:
- Barbara Otwinowska, polska badaczka literatury (zm. 2018)
- Aleksander Ziemny, polski poeta, prozaik, reportażysta, tłumacz literatury pięknej z języka angielskiego, rosyjskiego, ukraińskiego i hebrajskiego (zm. 2009)
- 12 czerwca – George Bush, prezydent USA (zm. 2018)
- 13 czerwca – Bronisław Baczko, polski filozof (zm. 2016)
- 14 czerwca – James W. Black, szkocki farmaceuta, laureat Nagrody Nobla (zm. 2010)
- 15 czerwca:
- Janusz Andrzej Tylman, polski prawnik (zm. 2020)
- Ezer Weizman, prezydent Izraela (zm. 2005)
- 16 czerwca – Adam Hanuszkiewicz, polski aktor i reżyser (zm. 2011)
- 17 czerwca – Rune Larsson, szwedzki lekkoatleta (zm. 2016)
- 18 czerwca – George Mikan, amerykański koszykarz, 4-krotny mistrz NBA (zm. 2005)
- 19 czerwca:
- Wasil Bykau (błr. Васіль Быкаў), białoruski pisarz (zm. 2003)
- Korneliusz (Jakobs), rosyjski duchowny prawosławny (zm. 2018)
- 20 czerwca:
- Chet Atkins, amerykański muzyk country (zm. 2001)
- Teofila Bratkowska, ukraińska śpiewaczka operowa (sopran) (zm. 2019)
- 21 czerwca – Jean Laplanche, francuski psychoanalityk (zm. 2012)
- 22 czerwca – Aleksandyr Jankow, bułgarski prawnik i polityk (zm. 2019)
- 23 czerwca – Arno Stern, francuski pedagog (zm. 2024)
- 24 czerwca – Kurt Furgler, szwajcarski polityk, prezydent Szwajcarii (zm. 2008)
- 25 czerwca:
- Henryk Hunko, polski aktor (zm. 1985)
- Sidney Lumet, amerykański reżyser (zm. 2011)
- Jerzy Modrzewski, polski generał (zm. 2022)
- Adikarso, indonezyjski piosenkarz i kompozytor (zm. 1987)
- 26 czerwca – Richard Bull, amerykański aktor (zm. 2014)
- 27 czerwca – Zbigniew Ogonowski, polski filozof i historyk filozofii (zm. 2018)
- 29 czerwca – Gustaw Lutkiewicz, polski aktor i piosenkarz (zm. 2017)
- 3 lipca – S.R. Nathan, singapurski polityk, prezydent Singapuru (zm. 2016)
- 4 lipca:
- Eva Marie Saint, amerykańska aktorka, laureatka Oscara
- Delia Fiallo, kubańska pisarka, scenarzystka telewizyjna, dysydentka (zm. 2021)
- 5 lipca
- Edward Cassidy, australijski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2021)
- Anna Wajcowicz, polska łączniczka i sanitariuszka AK, uczestniczka powstania warszawskiego (zm. 1944)
- 6 lipca – Giennadij Woronowski, radziecki polityk
- 8 lipca – Franciszek Spoto, włoski zakonnik, misjonarz, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1964)
- 9 lipca – Jerzy Regulski, polski ekonomista (zm. 2015)
- 11 lipca – Janusz Stępkowski, polski architekt (zm. 2018)
- 12 lipca – Aleksander Łukasiewicz, polski biolog (zm. 2022)
- 13 lipca:
- Carlo Bergonzi, włoski śpiewak operowy (zm. 2014)
- Maria Koterbska, polska piosenkarka (zm. 2021)
- Czesław Kupisiewicz, polski humanista (zm. 2015)
- 15 lipca:
- David Cox, brytyjski statystyk, twórca modelu proporcjonalnego hazardu (zm. 2022)
- Machmud Esambajew, czeczeński tancerz, aktor, choreograf (zm. 2000)
- 16 lipca:
- Mario Castellacci, włoski dziennikarz i dramaturg (zm. 2002)
- Manfred Fojcik, polski piłkarz
- 19 lipca – Stanley Hathaway, amerykański polityk, gubernator stanu Wyoming (zm. 2005)
- 20 lipca:
- Lola Albright, amerykańska aktorka (zm. 2017)
- Thomas Berger, amerykański pisarz (zm. 2014)
- 21 lipca:
- Jerzy Łukaszewski, polski prawnik (zm. 2020)
- Alojz Rebula, słoweński pisarz (zm. 2018)
- 24 lipca:
- Zenon Czerniakowski, polski entomolog (zm. 2024)
- Krystyna Skuszanka, polska reżyser teatralna, dyrektor teatrów (zm. 2011)
- 25 lipca – Henryk Szarmach, polski lekarz (zm. 2020)
- 26 lipca – Stanisław Komornicki, polski wojskowy, generał brygady, autor pamiętników o tematyce wojennej (zm. 2010)
- 27 lipca – Arnold Harberger, amerykański ekonomista i wykładowca akademicki
- 30 lipca:
- William H. Gass, amerykański prozaik, krytyk literacki i eseista (zm. 2017)
- Attilio Giovannini, włoski piłkarz (zm. 2005)
- Stefania Szantyr-Powolna, polska lekarka, więźniarka łagrów, podpułkownik Wojska Polskiego
- 31 lipca:
- Zbigniew Jańczuk, polski lekarz (zm. 2016)
- Daniel Verstraete, belgijski duchowny katolicki
- 1 sierpnia:
- Georges Charpak, francuski fizyk pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 2010)
- Abd Allah ibn Abd al-Aziz Al Su’ud (arab. عبدالله بن عبد) król Arabii Saudyjskiej (zm. 2015)
- 2 sierpnia – Ludwik Kuropatwa, polski oficer ludowego Wojska Polskiego (zm. 2019)
- 4 sierpnia – Mohamed Atalla, amerykański inżynier, wynalazca MOSFET (zm. 2009)
- 5 sierpnia:
- Marian Dmochowski, polski ekonomista, polityk, dyplomata (zm. 2010)
- Virginio Rognoni, włoski polityk (zm. 2022)
- 6 sierpnia – Irena Żurańska, polska etnolog (zm. 2022)
- 7 sierpnia – Aleksandra Sikorowa, polska zoolog, hydrobiolog (zm. 2016)
- 8 sierpnia:
- Sidney Boldt-Christmas, szwedzki żeglarz (zm. 2016)
- Gene Deitch, amerykański reżyser filmowy oraz animator (zm. 2020)
- 9 sierpnia – Leszek Zabłocki, polski działacz kombatancki (zm. 2022)
- 10 sierpnia – Martha Hyer, amerykańska aktorka (zm. 2014)
- 12 sierpnia – Witold Mańczak, polski językoznawca (zm. 2016)
- 13 sierpnia:
- Jurij Orłow, rosyjski fizyk (zm. 2020)
- Serafim Fernandes de Araujo, brazylijski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2019)
- 14 sierpnia:
- Holger Juul Hansen, duński aktor (zm. 2013)
- Zenon Neumark, polski fizyk (zm. 2023)
- Georges Prêtre, francuski dyrygent (zm. 2017)
- 15 sierpnia:
- Jo Benkow, norweski polityk żydowskiego pochodzenia (zm. 2013)
- Phyllis Schlafly, amerykańska polityk, pisarka i publicystka (zm. 2016)
- 21 sierpnia – Arthur Janov, amerykański terapeuta (zm. 2017)
- 22 sierpnia:
- Juan Carlos González, urugwajski piłkarz, reprezentant Urugwaju, mistrz świata (zm. 2010)
- Andrzej Markowski, polski kompozytor, dyrygent (zm. 1986)
- Zbigniew Radłowski, jeden z pierwszych więźniów Pawiaka, a następnie KL Auschwitz, żołnierz Armii Krajowej
- 23 sierpnia:
- Renato Buzzonetti, włoski lekarz (zm. 2017)
- Ephraim Kishon, izraelski pisarz, satyryk, felietonista, reżyser (zm. 2005)
- Anna Romankow-Żmudowska, polska biolog, profesor (zm. 2019)
- Robert Solow, amerykański ekonomista, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii (zm. 2023)
- 25 sierpnia – Harlan Smith, amerykański astronom (zm. 1991)
- 26 sierpnia – Edward Drzazga, polski generał (zm. 2018)
- 27 sierpnia:
- Kim Kuk T’ae, północnokoreański polityk (zm. 2013)
- Jerzy Płażewski, polski krytyk i historyk filmu (zm. 2015)
- 28 sierpnia:
- Jerzy Kroh, polski chemik (zm. 2016)
- Stanisław Luft, polski lekarz (zm. 2020)
- Peggy Ryan, amerykańska aktorka (zm. 2004)
- 29 sierpnia:
- Bronisław Bednarz, polski generał (zm. 2016)
- Dżennet Połtorzycka-Stampf’l, polska dziennikarka i pisarka (zm. 2020)
- 31 sierpnia – Zbigniew Radwański, polski prawnik (zm. 2012)
- 2 września:
- Daniel Moi, kenijski polityk, prezydent Kenii (zm. 2020)
- Sidney Phillips, amerykański lekarz, uczestnik II wojny światowej (zm. 2015)
- 3 września – Henryk Buszko, polski architekt (zm. 2015)
- 4 września:
- Mary Bevis Hawton, australijska tenisistka (zm. 1981)
- Barbara Bittnerówna, polska tancerka (zm. 2018)
- 6 września – Stanisław Sygnet, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy sandomierski (zm. 1985)
- 7 września – Daniel Inouye, amerykański polityk, senator ze stanu Hawaje (zm. 2012)
- 8 września:
- Wendell Ford, amerykański polityk, senator ze stanu Kentucky (zm. 2015)
- Maria Lewicka, polska historyk sztuki (zm. 2016)
- 9 września:
- Sylvia Miles, amerykańska aktorka (zm. 2019)
- Russell M. Nelson, amerykański duchowny
- Rik Van Steenbergen, belgijski kolarz szosowy (zm. 2003)
- 11 września:
- Daniel Akaka, amerykański polityk, senator ze stanu Hawaje (zm. 2018)
- Edward Łańcucki, polski wojskowy, generał (zm. 2020)
- 12 września – Kaya Mirecka-Ploss, polska pisarka, projektantka mody i działaczka społeczna (zm. 2023)
- 15 września – Nicolas Mondejar, filipiński duchowny katolicki (zm. 2019)
- 16 września – Lauren Bacall, amerykańska aktorka (zm. 2014)
- 21 września:
- Włodzimierz Janiurek, polski polityk (zm. 2011)
- Irena Wojnar, polska pedagog (zm. 2021)
- 22 września – Rosamunde Pilcher, angielska pisarka (zm. 2019)
- 24 września – Nina Boczarowa, ukraińska gimnastyczka (zm. 2020)
- 25 września – Barbara Gumińska, polska botanik, mykolog, wykładowczyni akademicka
- 27 września:
- Josef Škvorecký, czeski pisarz (zm. 2012)
- Karol Zierhoffer, polski filolog (zm. 2019)
- 28 września:
- Andrzej Ciechanowiecki, polski historyk (zm. 2015)
- Merwin Coad, amerykański polityk
- Marcello Mastroianni, włoski aktor filmowy (zm. 1996)
- 30 września:
- Krystyna Bobrowska, polska teatrolog i społecznik (zm. 2014)
- Truman Capote, amerykański pisarz (zm. 1984)
- Jerzy Pelc, polski filozof, semiotyk i logik (zm. 2017)
- Fukumi Shimura, japońska artystka
- 1 października:
- Jimmy Carter, prezydent USA
- Robert Van Kerkhoven, belgijski piłkarz (zm. 2017)
- Krystyna Vetulani-Belfoure, polska pisarka, tłumaczka, nauczycielka (zm. 2004)
- William H. Rehnquist, amerykański prawnik, wieloletni prezes Sądu Najwyższego USA (zm. 2005)
- 2 października:
- Ryszard Kubiczek, polski generał (zm. 2015)
- Stephen Sulyk, emerytowany greckokatolicki metropolita w Filadelfii w latach 1980–2000 (zm. 2020)
- 3 października – Manuel Edmilson da Cruz, brazylijski duchowny katolicki
- 4 października – Maurice Karnaugh, amerykański fizyk (zm. 2022)
- 5 października:
- Janina Błaszczak, oficer WP, ekonomistka (zm. 2010)
- Olga Gyarmati, węgierska lekkoatletka, skoczkini w dal (zm. 2013)
- Anna Radoń, polska Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (zm. 2001)
- 8 października – Alphons Egli, szwajcarski polityk, prawnik (zm. 2016)
- 9 października:
- Kazimierz Błahij, polski dziennikarz, publicysta, reportażysta, pisarz (zm. 1990)
- Michiel Dudok van Heel, holenderski żeglarz, olimpijczyk (zm. 2003)
- Zofia Lewandowska, polska pisarka (zm. 1999)
- Regina Smendzianka, polska pianistka i pedagog (zm. 2011)
- 10 października:
- Ed Wood, amerykański reżyser, aktor, scenarzysta i producent filmowy (zm. 1978)
- Marzenna Schejbal, polska działaczka polonijna, powstaniec warszawski (zm. 2021)
- 11 października:
- Jan Słomski, polski lekarz (zm. 2014)
- Mal Whitfield, amerykański lekkoatleta (zm. 2015)
- 12 października:
- Łucja Burzyńska, polska aktorka (zm. 2017)
- Władysław Klepacz, polski informatyk, dziennikarz i popularyzator techniki (zm. 2021)
- Stanisław Oleksiak, polski żołnierz Armii Krajowej, działacz polskich środowisk kombatanckich, prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w latach 2010–2013 (zm. 2018)
- 15 października:
- Lee Iacocca, amerykański menedżer (zm. 2019)
- Douglas Reeman, brytyjski pisarz (zm. 2017)
- 16 października – Ałła Graczowa, ukraińska twórczyni filmów animowanych (zm. 2001)
- 17 października:
- Barbara Nawrocka-Dońska, polska prozaiczka, eseistka i dziennikarka (zm. 2018)
- Rolando Panerai, włoski śpiewak operowy (zm. 2019)
- 19 października – Lubomír Štrougal, czechosłowacki działacz komunistyczny (zm. 2023)
- 21 października – Maria Bolognesi, włoska mistyczka, błogosławiona katolicka (zm. 1980)
- 24 października – Roger Rioland, francuski kolarz (zm. 2018)
- 25 października:
- Silvia Ghelan, rumuńska aktorka (zm. 2019)
- Weston Edward Vivian, amerykański polityk (zm. 2020)
- 26 października:
- Kazimierz Janiak, polski działacz partyjny, poseł na Sejm PRL, przewodniczący PMRN Płocka (zm. 1986)
- Constantin Brodzki, belgijski architekt (zm. 2021)
- 27 października:
- Šimon Ondruš, słowacki językoznawca (zm. 2011)
- Ronnie Taylor, brytyjski operator filmowy (zm. 2018)
- 29 października – Zbigniew Herbert, polski poeta (zm. 1998)
- 30 października:
- Maria Sander, niemiecka lekkoatletka, sprinterka i płotkarka (zm. 1999)
- Andrzej Werblan, polski działacz komunistyczny
- 1 listopada – Süleyman Demirel, turecki polityk (zm. 2015)
- 2 listopada:
- Albert Houssiau, belgijski duchowny katolicki
- Rudy Van Gelder, amerykański inżynier dźwięku (zm. 2016)
- 3 listopada – Erzsébet Köteles, węgierska gimnastyczka (zm. 2019)
- 4 listopada – Roman Ciesielski, polski inżynier, profesor, senator I kadencji (zm. 2004)
- 7 listopada – Serafín Luis Alberto Cartagena Ocaña, hiszpański duchowny katolicki, wikariusz apostolski Zamora en Ecuador
- 8 listopada:
- Alfred Figaszewski, polski duchowny luterański (zm. 2020)
- Dmitrij Jazow, radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego, polityk (zm. 2020)
- Victorinus Youn Kong-hi, koreański duchowny katolicki
- 9 listopada:
- Robert Frank, amerykański fotograf (zm. 2019)
- Józef Januszkowski, polski taternik, przewodnik tatrzański, ratownik górski (zm. 1967)
- 10 listopada
- Klaus Baess, duński żeglarz (zm. 2018)
- Stanisław Szostak, kapitan Armii Krajowej, żołnierz Wachlarza, członek ruchu oporu podczas II wojny światowej, żołnierz wyklęty
- 11 listopada – Andrzej Łapicki, polski aktor (zm. 2012)
- 12 listopada:
- Alina Bolechowska, polska śpiewaczka operowa (zm. 2002)
- Audouin Dollfus, francuski astronom (zm. 2010)
- Kazimierz Witkiewicz, polski aktor (zm. 2018)
- 13 listopada – Motoo Kimura, japoński genetyk, biolog molekularny, autor neutralistycznej teorii ewolucji molekularnej (zm. 1994)
- 16 listopada:
- Erika Mahringer, austriacka narciarka (zm. 2018)
- Mel Patton, amerykański lekkoatleta (zm. 2014)
- 17 listopada – John Aloysius O’Mara, amerykański duchowny katolicki, biskup Saint Catharines (zm. 2022)
- 19 listopada – William Russell, angielski aktor (zm. 2024)
- 20 listopada – Benoît Mandelbrot, francuski matematyk, badacz fraktali, laureat nagrody Nagrody Wolfa (zm. 2010)
- 21 listopada:
- Józef Baryła, polski generał i polityk (zm. 2016)
- Joseph Campanella, amerykański aktor i lektor (zm. 2018)
- Christopher Tolkien, syn pisarza J.R.R. Tolkiena (zm. 2020)
- 22 listopada:
- Józef Pazdur, polski duchowny katolicki (zm. 2015)
- Robert Milton Young, amerykański scenarzysta, reżyser, operator filmowy i producent (zm. 2024)
- 23 listopada – Aleksander Małachowski, polski polityk Unii Pracy i publicysta (zm. 2004)
- 24 listopada – Derek Williams, walijski sportowiec, działacz sportowy (zm. 2014)
- 26 listopada – Irwin Hoffman, amerykański dyrygent (zm. 2018)
- 27 listopada:
- Ivan Bohuš, słowacki historyk regionalny, muzeolog i publicysta (zm. 2018)
- Anna Branicka-Wolska, córka Adama Branickiego, ostatnia z potomków targowiczanina – hetmana Franciszka Ksawerego Branickiego (zm. 2023)
- Nina Cassian, rumuńska poetka (zm. 2014)
- 29 listopada – Liza Vorfi, albańska aktorka (zm. 2011)
- 30 listopada:
- Menelaos Chadzijeorjiu, grecki ginekolog, działacz sportowy, polityk, eurodeputowany (zm. 2020)
- Klaus Huber, szwajcarski kompozytor, dyrygent, pedagog i skrzypek (zm. 2017)
- Władysław Mróz, polski generał dywizji, profesor nauk wojskowych (zm. 2010)
- André Weckmann, francuski poeta, prozaik i eseista (zm. 2012)
- 1 grudnia – Tadeusz Sobieszczak, polski żołnierz Armii Krajowej (zm. 2018)
- 2 grudnia:
- Alexander Haig, amerykański wojskowy i polityk (zm. 2010)
- Vilgot Sjöman, szwedzki reżyser (zm. 2006)
- 3 grudnia:
- John Backus, amerykański informatyk, twórca języka programowania Fortran (zm. 2007)
- Roberto Mieres, argentyński kierowca wyścigowy (zm. 2012)
- Ralph Regula, amerykański polityk (zm. 2017)
- 4 grudnia
- Zdzisław Kozień, polski aktor (zm. 1998)
- Jakub Nowakowski, polski zoolog, doktor nauk biologicznych, działacz konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej, uczestnik powstania warszawskiego
- 5 grudnia:
- Józef Nyka, polski alpinista i taternik (zm. 2021)
- Władimir Dołgich, radziecki i rosyjski polityk, inżynier metalurg (zm. 2020)
- 6 grudnia – Tadeusz Konarski, polski działacz partyjny, przewodniczący MRN w Toruniu (zm. 2000)
- 7 grudnia – Mário Soares, portugalski polityk (zm. 2017)
- 8 grudnia – Marian Czachor, polski piłkarz (zm. 2018)
- 11 grudnia:
- Ben Abraham, brazylijski dziennikarz i pisarz (zm. 2015)
- Charles Bachman, amerykański informatyk (zm. 2017)
- Zygmunt Goławski, działacz opozycji antykomunistycznej (zm. 2021)
- Ewa Żygulska, polska malarka, żołnierz Armii Krajowej (zm. 1997)
- 12 grudnia:
- Mieczysława Buczkówna, polska poetka (zm. 2015)
- Ed Koch, amerykański polityk pochodzenia żydowskiego (zm. 2013)
- Charles Schultze, amerykański ekonomista (zm. 2016)
- 13 grudnia:
- Gaetano Bonicelli, włoski duchowny katolicki
- Jan Kulma, polski reżyser, muzyk, filozof, pisarz (zm. 2019)
- Maria Riva, niemiecka aktorka
- 14 grudnia
- Linda Hopkins, amerykańska piosenkarka gospel i aktorka (zm. 2017)
- Siiri Rantanen, fińska biegaczka narciarska (zm. 2023)
- 15 grudnia - Ana Kalandadze, gruzińska poetka (zm. 2008)
- 16 grudnia:
- Cecylia Butsi, tajska męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1940)
- Władysław Ciastoń, polski wojskowy, generał (zm. 2021)
- 17 grudnia – Béla Zsitnik, węgierski wioślarz (zm. 2019)
- 19 grudnia:
- Michel Tournier, francuski pisarz (zm. 2016)
- Cicely Tyson, amerykańska aktorka (zm. 2021)
- 20 grudnia:
- Charlie Callas, amerykański komik (zm. 2011)
- Friederike Mayröcker, austriacka poetka (zm. 2021)
- Ewa Zdzieszyńska, polska aktorka (zm. 1998)
- 21 grudnia:
- Ludwik Górski, polski chemik, profesor Politechniki Krakowskiej (zm. 2012)
- Barbara Wojtowicz-Natanson, polska fizyk (zm. 2015)
- 23 grudnia – Bob Kurland, amerykański koszykarz (zm. 2013)
- 24 grudnia Marc Ferro, francuski historyk (zm. 2021)
- 25 grudnia:
- Rod Serling, amerykański scenarzysta, reżyser (zm. 1975)
- Lars Matton, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 2004)
- Atal Bihari Vajpayee, indyjski polityk, premier (zm. 2018)
- Moktar uld Daddah (arab. مختار ولد داده), prezydent Mauretanii (zm. 2003)
- 28 grudnia:
- Stefan Burczyk, polski aktor (zm. 2014)
- Milton Obote, prezydent Ugandy (zm. 2005)
- Gyrma Uelde-Gijorgis, prezydent Etiopii od 2001 do 2013 (zm. 2018)
- 29 grudnia – Jerzy Kłoczowski, polski historyk (zm. 2017)
- data dzienna nieznana:
- Hubert Lenk, polski harcerz, kapral AK (zm. 1943)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 2 stycznia:
- Władysław Chełchowski, generał brygady w stanie spoczynku, były dowódca Grupy Etapów 2 Armii (ur. 1864)
- Sabine Baring-Gould, angielski hagiograf, antykwarysta i powieściopisarz (ur. 1834)
- 21 stycznia:
- Włodzimierz Iljicz Lenin (ros. Владимир Ильич Ульянов), przywódca i założyciel partii bolszewickiej w Rosji, przywódca państwa sowieckiego, ideolog komunizmu (ur. 1870)
- Wojciech Roj (starszy), gazda, kowal i cieśla, przewodnik tatrzański (ur. 1839)
- 24 stycznia – Michaił Rodzianko (ros. Михаи́л Влади́мирович Родзя́нко), rosyjski polityk, oktiabrysta, przewodniczący Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego (ur. 1859)
- 3 lutego – Woodrow Wilson, polityk amerykański, prezydent USA (ur. 1856)
- 4 marca – Leif Erichsen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1888)
- 6 marca – Wilhelmina Koch, niemiecka kompozytorka pieśni sakralnych i świeckich, motetów biblijnych oraz muzyki chóralnej i instrumentalnej (ur. 1845)
- 11 marca – Helge von Koch, szwedzki matematyk (ur. 1870)
- 28 marca – Józef Sebastian Pelczar, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (ur. 1842)
- 29 marca – Charles Villiers Stanford, brytyjski kompozytor, dyrygent i pedagog (ur. 1852)
- 4 kwietnia – Bronisław Koraszewski, polski działacz społeczny Śląska Opolskiego (ur. 1864)
- 9 kwietnia – Stephan Krehl, niemiecki kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki (ur. 1864)
- 15 kwietnia – Eduard Caudella, rumuński kompozytor, skrzypek, dyrygent i pedagog (ur. 1841)
- 19 kwietnia – Józef Halka, podpułkownik kontroli administracji Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy i społeczno-narodowy (ur. 1869)
- 21 kwietnia – Eleonora Duse, aktorka włoska (ur. 1858)
- 1 maja – Arthur McCabe, australijski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1887)
- 4 maja – Edith Nesbit, angielska pisarka powieści fantastycznych dla dzieci (ur. 1858)
- 15 maja – Paul d’Estournelles de Constant, polityk i dyplomata francuski, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1852)
- 19 maja – Maria Bernarda Bütler, szwajcarska zakonnica, święta katolicka (ur. 1848)
- 21 maja:
- Adílio Daronch, brazylijski męczennik, błogosławiony katolicki (ur. 1908)
- Manuel Gómez González, hiszpański misjonarz, męczennik, błogosławiony katolicki (ur. 1877)
- 31 maja – Konstanty Gorski, polski kompozytor i skrzypek-wirtuoz (ur. 1859)
- 3 czerwca – Franz Kafka, pisarz austriacki urodzony w Pradze (ur. 1883)
- 7 czerwca – Jan Czeraszkiewicz, łódzki krajoznawca, adwokat, nauczyciel, dyrektor najstarszej łódzkiej szkoły średniej, patron Łódzkiego Oddziału PTTK (ur. 1867)
- 10 czerwca:
- Giacomo Matteotti, włoski polityk socjalistyczny (ur. 1885)
- Edward Maria Jan Poppe, belgijski duchowny katolicki, błogosławiony (ur. 1890)
- 30 czerwca – Franciszek Stefczyk, polski ekonomista, inicjator zakładania spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych (ur. 1861)
- 13 lipca – Jan Kanty Federowicz, polski działacz samorządowy, prezydent Krakowa (ur. 1858)
- 27 lipca:
- Ferruccio Busoni, włoski kompozytor i pianista (ur. 1866)
- Stefan Torma, podpułkownik taborów Wojska Polskiego (ur. 1881)
- 3 sierpnia – Joseph Conrad, pisarz angielski polskiego pochodzenia, podróżnik (ur. 1857)
- 9 sierpnia – Johann Breuer, spiskoniemiecki taternik, przewodnik i ratownik tatrzański (ur. 1876)
- 11 sierpnia – Aleksander Wasilewski, polski lekarz, bakteriolog oraz epidemiolog (ur. 1878)
- 17 sierpnia – Paweł Urysohn (ros. Павел Самуилович Урысон), rosyjski matematyk (ur. 1898)
- 6 września – Maria Waleria Habsburg, arcyksiężna austriacka, córka cesarza Franciszka Józefa I i cesarzowej Elżbiety (ur. 1868)
- 3 października – Władysław Zamoyski, polski działacz społeczny (ur. 1853)
- 5 października – Robert Henderson, angielski lekarz wojskowy i rugbysta (ur. 1858)
- 8 października – Hermann Fritsche, niemiecki działacz religijny i publicysta (ur. 1846)
- 12 października – Anatole France, pisarz francuski, laureat Nagrody Nobla (ur. 1844)
- 20 października – Jakub Kern, austriacki norbertanin, błogosławiony katolicki (ur. 1897)
- 29 października – Frances Hodgson Burnett, angielska powieściopisarka (ur. 1849)
- 3 listopada – Philipp Strauch, rosyjski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1862)
- 4 listopada – Gabriel Fauré, francuski kompozytor i organista (ur. 1845)
- 10 listopada – Archibald Geikie, szkocki geolog (ur. 1835)
- 29 listopada – Giacomo Puccini, włoski kompozytor operowy (ur. 1858)
- 12 grudnia:
- Janina Burhardt, polska działaczka niepodległościowa, dama Orderu Virtuti Militari (ur. 1883)
- Aleksander Izrael Helphand, działacz rosyjskiego ruchu rewolucyjnego (ur. 1867)
- 13 grudnia – Jan Gąsienica Daniel, polski przewodnik tatrzański (ur. 1856)
- 29 grudnia – Carl Spitteler, szwajcarski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1845)
- 31 grudnia – Józefina Nicoli, włoska szarytka, błogosławiona katolicka (ur. 1863)
Zdarzenia astronomiczne
[edytuj | edytuj kod]- 23 sierpnia – Wielka opozycja Marsa, odległość: 55,7 mln km
- W tym roku Słońce osiągnęło lokalne maksimum aktywności.
Nagrody Nobla
[edytuj | edytuj kod]- z fizyki – Karl Manne Georg Siegbahn
- z chemii – nagrody nie przyznano
- z medycyny – Willem Einthoven
- z literatury – Władysław Stanisław Reymont
- nagroda pokojowa – nagrody nie przyznano
Święta ruchome
[edytuj | edytuj kod]- Tłusty czwartek: 28 lutego
- Ostatki: 4 marca
- Popielec: 5 marca
- Niedziela Palmowa: 13 kwietnia
- Wielki Czwartek: 17 kwietnia
- Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 18 kwietnia
- Wielki Piątek: 18 kwietnia
- Wielka Sobota: 19 kwietnia
- Wielkanoc: 20 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 21 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 29 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 8 czerwca
- Boże Ciało: 19 czerwca
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kołakowski 2019 ↓, s. 47.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Kołakowski: Pretorianie Stalina. Warszawa: 2019. ISBN 978-83-11-15450-6.