Ab urbe condita lub anno urbis conditae (AUC lub A.U.C.) – łacińskie wyrażenie oznaczające „od założenia Miasta” (Rzym), co wydarzyło się, według obliczeń, 21 kwietnia roku 753 p.n.e.
Jedna z wielu[1] metod używanych w czasach rzymskich przez historyków do liczenia lat przeszłych, gdy w użytku był kalendarz rzymski i juliański. System ten, zaproponowany przez Warrona, został zastąpiony przez Anno Diocletiani (A.D.), który z kolei został stopniowo wyparty przez Anno Domini (A.D.).
Niektórzy współcześni historycy [kto?] twierdzą, że wyrażenia tego tak naprawdę nie używano w świecie antycznym i używanie go w taki sposób pojawiło się dopiero współcześnie. Występuje ono wszelako np. w księdze XVIII, rozdziale 107 „Historii naturalnej” Pliniusza Starszego: Pistores Romae non fuere ad Persicum usque bellum annis ab urbe condita super DLXXX (w Rzymie nie było piekarzy aż do wojny z Perseuszem przez ponad 580 lat od założenia miasta), albo w ks. XXXV rozdziale 22 tegoż, gdzie znowu następuje datowanie tym systemem. Podobnie u innych autorów, jak Pompejusz Festus, Sekstus Juliusz Frontyn, Gelliusz, Tytus Liwiusz, Serwiusz. Skrót „AVC” poświadczony jest przez Waleriusza Probusa.
Ab urbe condita to także tytuł monografii Liwiusza poświęconej historii Rzymu oraz utworu Juliana Tuwima[2].
Porównanie kalendarzy
[edytuj | edytuj kod]Lata według olimpiad | AUC | kalendarz gregoriański |
---|---|---|
1. rok 1. olimpiady | — | 776 p.n.e. |
4. rok 6. olimpiady | 1 | 753 p.n.e. |
4. rok 194. olimpiady | 753 | 1 p.n.e. |
1. rok 195. olimpiady | 754 | 1 n.e. |
4. rok 694. olimpiady | 2753 | 2000 |
4. rok 697. olimpiady | 2765 | 2012 |
3. rok 700. olimpiady | 2776 | 2023 |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Starożytni czynili różne próby zestawienia chronologii rzymskiej z grecką, opartą na olimpiadach. Trudność sprawiało zwłaszcza obliczenie okresu między legendarnym przybyciem Eneasza po upadku Troi (1180 r. p.n.e.), a założeniem Rzymu. Według wersji Wergiliusza Rzym został założony w roku 848 p.n.e., Timajos ustalił tę datę na 814 r. p.n.e. uważając, że jednocześnie powstały Rzym i Kartagina. Fabiusz Piktor proponował rok 748, tę chronologię przyjął Dionizjusz z Halikarnasu, Cincius Alimentus sądził, że Rzym powstał w roku 729/728 p.n.e. Zaproponowana przez M. Terencjusza Warrona (I w. p.n.e.) data założenia Rzymu – 754/3 r. p.n.e. (trzeci rok VI Olimpiady) została przyjęta przez większość historyków rzymskich epoki cesarstwa. Na niej oparł chronologię Liwiusz w Ab urbe condita i w ten sposób przeliczano później lata liczone od założenia miasta. Trzeba tu jednak dodać, że data warrońska nie jest oparta na jakiejkolwiek podstawie dokumentalnej, a jedynie wyspekulowana. Punktem wyjścia tych obliczeń było przyjęcie jako pewnej daty początków republiki rzymskiej. Annaliści rzymscy zakładali, że okres królewski trwał 244 lub 245 lat, co odpowiada 7 generacjom po 35 lat każda. Ponieważ Fabiusz Piktor przyjął jako datę ustanowienia republiki rok 504, założenie Rzymu przez Romulusa wypadałoby na rok 748, Warro zakładając, że republika powstała w 509/508 r. przyjął jako datę początków Rzymu rok 754/753. (Maria Jaczynowska Historia starożytnego Rzymu Warszawa 1986 ISBN 83-01-00268-9 s. 25n)
- ↑ Ab Urbe Condita. [zarchiwizowane z tego adresu (2008–03–04)].