| |
 pułkownik audytor
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 grudnia 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Prokuratura przy Najwyższym Sądzie Wojskowym |
| Stanowiska |
prokurator |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
       
| |
Adam Karol Kiełbiński (ur. 24 grudnia 1886 w Kawsku, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – pułkownik audytor Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Jana i Jarosławy z Kalińskich. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wiedeńskiego w Wiedniu. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów Polskich i Polskiego Korpusu Posiłkowego. Był oficerem 2 pułku piechoty. 14 maja 1915, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Legionów Polskich „ze stopniem dobrym”, został mianowany aspirantem oficerskim w randze tytularnego sierżanta z poborami plutonowego[1][2]. 15 grudnia 1915 awansował na chorążego, a 1 listopada 1916 na podporucznika piechoty[3].
31 października 1918 reskryptem Rady Regencyjnej został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika[4]. 6 listopada 1918 Rada Regencyjna mianowała go kapitanem audytorem[5], a szef Sztabu Generalnego, gen. dyw. Tadeusz Rozwadowski przydzielił do Okręgu Generalnego Lubelskiego i powierzył tymczasowo kierownictwo Sądu i stanowisko referenta prawnego Dowództwa Okręgu Generalnego Lubelskiego[6]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Najwyższym Sądzie Wojskowym w Warszawie, pozostając na ewidencji Oddziału VI Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 12. lokatą w korpusie oficerów sądowych, a jego oddziałem macierzystym był wówczas Departament Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych[8]. W latach 1923–1924 pełnił służbę na stanowisku sędziego orzekającego w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VII w Poznaniu[9][10]. W lutym tego roku przewodniczył rozprawie o zabójstwo porucznika rezerwy Zdzisława Bilażewskiego.
16 marca 1927 awansował na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów sądowych[11][12]. W 1928 roku był prokuratorem przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VII w Poznaniu[13]. 7 stycznia 1931 został mianowany sędzią Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie[14][15]. 31 sierpnia 1935 prezydent RP Ignacy Mościcki zwolnił go ze stanowiska sędziego Najwyższego Sądu Wojskowego i mianował prokuratorem przy Najwyższym Sądzie Wojskowym, a minister spraw wojskowych przeniósł do Prokuratury przy Najwyższym Sądzie Wojskowym na stanowisko prokuratora[16]. Na tym stanowisku pozostał do 1939[17].
Autor artykułów o tematyce prawnej. Czynny również na polu literackim i muzycznym. Żonaty z Józefą, z którą miał dwoje dzieci: syna Jerzego i córkę Marię.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę aresztowany przez Sowietów, po czym przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Na wiosnę 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 2092 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców (dosł. określony jako „Kilbinski Adam”; przy zwłokach zostały znalezione karta szczepień, list, pocztówki, baretka)[18][19]. Pochowano go na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, który został oficjalnie otwarty 28 lipca 2000[20].
Postanowieniem nr 112-48-07 prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[21][22]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[23][24].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[25]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1935)[26]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[27]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 10 listopada 1928[28], 25 maja 1939[29])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[27]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[27]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[27]
- Odznaka pamiątkowa 54 pułku piechoty[27]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[27]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” w Myśliborzu został zasadzony Dąb Pamięci upamiętniający Adama Kiełbińskiego[30].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 270, jako dr Kielniński Adam.
- ↑ Rozkaz Nr 123. „Goniec Polowy Legionów : Dziennik rozporzadzeń Komendy Legionów Polskich”. 4, s. 1, 1915-05-29. Piotrków..
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 21.
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 4 listopada 1918 r., poz. 29, s. 21.
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 4 z 12 listopada 1918 r., poz. 28, s. 41.
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 27 listopada 1918 r., poz. 112, s. 65. 16 listopada 1918 na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego Lubelskiego został wyznaczony płk Edward Śmigły-Rydz.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 409, 687.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 301.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1085, 1089.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 980, 984.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 19 marca 1927, s. 92.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 320, w marcu 1939 zajmował 1. lokatę.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 691.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 28 stycznia 1931 r., s. 2.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 307, 877.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 105, 106, 113.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 868.
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-04-25].
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 77. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” \ Kancelaria \ Archiwum \ Archiwum Lecha Kaczyńskiego \ Aktualności \ Rok 2007 \ [online], prezydent.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 12, s. 121, 11 listopada 1935.
- ↑ a b c d e f Fotografia Adama Kiełbińskiego w mundurze [online], muzeumkatynskie.pl [dostęp 2022-01-21].
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Adam Kiełbiński. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
