| |
| kalif | |
| Okres |
od 1 marca 929 |
|---|---|
| Koronacja | |
| Poprzednik |
Al-Muktadir |
| kalif | |
| Okres |
od 31 października 932 |
| Poprzednik |
Al-Muktadir |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
18 października 950 |
| Ojciec | |
| Matka |
Fitna |
| Małżeństwo |
Umm al-Mansur |
| Dzieci |
Mansur |
| Moneta | |
Złoty dinar Al-Kahira | |
Abū al-Manṣūr Muḥammad ibn Aḥmad ibn Ṭalḥa ibn Jaʿfar ibn Muḥammad ibn Hārūn al-Kāhir bi'Llāh (arab. أبو المنصور محمد بن أحمد المعتضد), zwany również jako Al-Kahir bi'Llah (arab. القاهر بالله, "Zwycięski z woli Boga"; ur. 899 w Bagdadzie, zm. 18 października 950 tamże) – dziewiętnasty kalif z dynastii Abbasydów.
Biografia
[edytuj | edytuj kod]Ojcem Al-Kahira był szesnasty kalif Al-Mu’tadid, którego kalifat trwał od 892 do 902 roku[1]. Matką Al-Kahira była konkubina ojca o imieniu Fitna[2]. Miał on również starszego brata, Al-Muktadira, który był osiemnastym kalifem Abbasydów w latach 908-932[1]. Jego kunja brzmiała Abu Mansur.
Kalifat
[edytuj | edytuj kod]Al-Kahir dwukrotnie pełnił funkcję kalifa. Po raz pierwszy został nim w marcu 929 roku w wyniku konfliktu Al-Muktadira z dowódcą naczelnym Mu’nisem al-Muzaffarem[3]. Mu’nis przeprowadził zamach stanu i obalił ówczesnego kalifa. Dwa dni później Al-Muktadir został przywrócony na tron i pierwszy kalifat Al-Kahira się zakończył[3][4].
W 932 roku doszło do kolejnego konfliktu z Mu’nisem al-Muzaffarem, który doprowadził do śmierci Al-Muktadira w bitwie[3][4]. Urzędnicy sugerowali początkowo, że to syn Al-Muktadira, Ahmad, później znany jako Al-Radi, ma zostać następnym kalifem, jednak ostatecznie tytuł ten przyznano Al-Kahirowi[1][5]. Został nim drugi raz 31 października 932, gdy miał 35 lat[5].
Historycy piszą, że Al-Kahir jako kalif był uparty i miał mściwą osobowość. Świadczy o tym fakt, że krótko po objęciu tronu torturował synów i urzędników swego brata, a także matkę Al-Muktadira, Shaghab, chcąc w ten sposób wyłudzić od nich ich majątek[1][5]. Na swoim dworze pielęgnował wizerunek osoby surowej i purytańskiej, ale za kulisami również oddawał się pijaństwu[6].
Mu’nis współpracował z ówczesnym wezyrem kalifa, Ibn Mukla, który kontrolował rząd[1]. Al-Kahir wznowił z tego powodu współpracę z Muhhamadem ibn Jakutem, co zaniepokoiło Mu’nisa[7]. W lipcu 933 roku Mu’nis został aresztowany i stracony, podczas gdy Ibn Mukla został zmuszony do ucieczki ze stolicy[8][9]. Następcą Ibn Mukla jako wezyra został Muhammad ibn al-Kasim[10].
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]Ibn Mukla kontynuował spisek przeciwko Al-Kahirowi. Zdobył poparcie straży kalifa, co pozwoliło ma na przeprowadzenie zamachu stanu i wzięcia kalifa do niewoli, gdy ten był pijany[9][11]. Zamach miał miejsce 24 kwietnia 934 roku[9][11].
Al-Kahir odmówił abdykacji na rzecz Al-Radiego. Został oślepiony i wrzucony do więzienia[5][11]. Został uwolniony jedenaście lat później, kiedy kalif Al-Mustakfi objął tron i znalazł go zamkniętego w odległym pokoju pałacu[11]. Resztę życia przeżył jako żebrak, umierając 18 października 950 roku[5][11][12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Sourdel 1978 ↓, s. 423.
- ↑ El-Azhari 2019 ↓, s. 102.
- ↑ a b c Bonner 2010 ↓, s. 351.
- ↑ a b Bowen 1993 ↓, s. 575.
- ↑ a b c d e Zetterstéen 1987 ↓, s. 627.
- ↑ Kennedy 2004 ↓, s. 193.
- ↑ Kennedy 2004 ↓, s. 193-194.
- ↑ Sourdel 1978 ↓, s. 423-424.
- ↑ a b c Kennedy 2004 ↓, s. 194.
- ↑ Bosworth 2002 ↓, s. 33-34.
- ↑ a b c d e Sourdel 1978 ↓, s. 424.
- ↑ Qahir. Encyklopädie des Islam. [dostęp 2024-11-03]. (niem.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michael Bonner: The waning of empire, 861–945. W: Chase F. Robinson: The New Cambridge History of Islam, Volume 1: The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. Cambridge: Cambridge University Press, 2010. ISBN 978-0-521-83823-8. (ang.).
- Clifford Edmund Bosworth: Wahb. W: Peri Bearman, Thierry Bianquis, Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs: The Encyclopaedia of Islam, Second Edition. T. XI: W-Z. Leiden: Brill, 2002, s. 33-34. ISBN 978-90-04-12756-2. (ang.).
- Harold Bowen: Muʾnis al-Muẓaffar. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: The Encyclopedia of Islam. T. VII. New Edition, 1993, s. 575. ISBN 978-90-04-09419-2. (ang.).
- Teaf El-Azhari: Queens, Eunuchs and Concubines in Islamic History, 661-1257. Edinburgh University Press, 2019. ISBN 978-1-4744-2319-9. [dostęp 2024-11-03]. (ang.).
- Hugh N. Kennedy: The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century. Wyd. 2. Pearson Education, 2004. ISBN 978-0-582-40525-7. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
- Dominique Sourdel: al-Ḳādir Bi'llāh. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: The Encyclopedia of Islam. T. VII. New Edition, 1978, s. 378-379. DOI: 10.1163/1573-3912_islam_SIM_3761. OCLC 758278456. (ang.).
- Karl Vilhelm Zetterstéen: al-Ḳāhir Bi 'llāh. W: E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936. T. 4: Itk–Kwaṭṭa. Leiden: E. J. Brill, 1987, s. 627. DOI: 10.1163/2214-871X_ei1_SIM_3803. ISBN 978-90-04-08265-6. (ang.).
