Aleksander Sewruk

Aleksander Sewruk

Imię i nazwisko	Aleksander Serwuk
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1912 Kornin
Data i miejsce śmierci	23 listopada 1974 Warszawa
Zawód	aktor, dyrektor teatrów
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander Sewruk (ur. 17 stycznia 1912 w Korninie, zm. 23 listopada 1974 w Warszawie^[1]) – polski aktor, dyrektor Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie, Teatrów Dramatycznych w Poznaniu i Teatru Ziemi Mazowieckiej w Warszawie.

Urodził się 17 stycznia 1912 roku w Korninie, w ówczesnym powiecie skwirskim guberni kijowskiej, w rodzinie Konstantego i Stanisławy. W nowe granice odrodzonej Polski przybył w 1920 roku. Osiedlił się wraz z rodziną w Ciechanowcu. Maturę zdał 23 maja 1930 roku w Gimnazjum Państwowym im. Tadeusza Kościuszki w Bielsku Podlaskim. Zaczął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 360. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[2].

10 kwietnia 1939 roku został powołany do służby czynnej. W kampanii wrześniowej walczył jako oficer ogniowy 5. baterii 30 pułku artylerii lekkiej. Po kapitulacji Modlina dostał się do niewoli. Przebywał w obozie w Działdowie, a potem w oflagach Arnswalde i Gross-Born. W 1940 roku razem z Bolesławem Płotnickim, Józefem Słotwińskim i Leonem Kruczkowskim zorganizował teatr obozowy. Jego pierwszą rolą był Papkin w „Zemście”, wystawionej w 1940 roku. W Arnswalde występował w „Teatrze Symbolów”. Po wyzwoleniu obozu w maju 1945 roku założył objazdowy teatrzyk rewiowy „Oberża Komediantów”, a następnie w latach 1946–1947 występował w teatrze rewiowym Polskiej Dywizji Pancernej w Niemczech.

W czerwcu 1947 roku wrócił do kraju i debiutował rolą Rzecznickiego w „Fantazym” w olsztyńskim teatrze. Od 1949 roku był to teatr łączący dwie sceny – elbląską i olsztyńską – w jednym organizmie. Sewruk występował w nim do 1952 roku. W 1957 roku objął stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego Teatru im. Jaracza Olsztyn-Elbląg i kierował nim jako dyrektor do 1969 roku. Występował także w Teatrze Dramatycznym w Poznaniu (1952–1957). Od 1969 roku do końca życia był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Ziemi Mazowieckiej w Warszawie. Był gorącym rzecznikiem teatru i aktorów.

W filmie zadebiutował w 1953 roku w Celulozie. Chętnie zapraszany na plany filmowe, w latach 1954–1974 wystąpił w 30 filmach i serialach. Zdobył ogólnopolską sławę. Tworzył postacie charakterystyczne, zapadające w pamięć.

Został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A35-4-8)^[3].

W grudniu 2007 roku elbląski Teatr Dramatyczny przyjął jego imię i działa jako Teatr im. Aleksandra Sewruka^[4].

W Olsztynie funkcjonuje Policealne Studium Aktorskie im. Aleksandra Sewruka przy Teatrze im. Stefana Jaracza^[5].

• 1953: Celuloza – Wajszyc, naczelnik policji
• 1954: Pod gwiazdą frygijską – Wajszyc, naczelnik policji
• 1955: Godziny nadziei – górnik Dosiad
• 1955: Zaczarowany rower – mechanik Wanicki
• 1958: Orzeł – komandor Kozłowski
• 1958: Popiół i diament – Święcki, prezydent miasta
• 1959: Pociąg – adwokat
• 1960: Szklana góra – przewodniczący MRN
• 1961: Czas przeszły – „Filip”, szef grupy
• 1961: Dziś w nocy umrze miasto – strażnik obozowy
• 1961: Milczące ślady – pijaczek w knajpie
• 1961: Zaduszki – „Szary”, komendant oddziału partyzanckiego
• 1963: Ubranie prawie nowe – ksiądz
• 1964: Giuseppe w Warszawie – Kischke, przesłuchujący Staszka
• 1964: Panienka z okienka – karczmarz
• 1964: Rachunek sumienia – Aleksy
• 1965: Głos ma prokurator
• 1966–1968: Czterej pancerni i pies – generał radziecki
• 1966: Kochajmy syrenki – dewizowy myśliwy
• 1968: Dancing w kwaterze Hitlera – kombatant
• 1968: Stawka większa niż życie – współpracownik Klossa (odc. 7)
• 1968: Tabliczka marzenia – ojciec Ludki
• 1970: Album polski – lekarz
• 1970: Epilog norymberski – przewodniczący trybunału
• 1970: Mała ankieta – ławnik
• 1970: Romantyczni – karczmarz
• 1972: Anatomia miłości – ksiądz
• 1972: Egzamin - sędzia
• 1972: Szklana kula – ojciec Agi
• 1972: Ucieczka-wycieczka – Paciorek
• 1973: Czarne chmury – marszałek dworu królewskiego (odc. 6 i 8)
• 1973: Godzina szczytu – prezes Trzos
• 1974: Czterdziestolatek – trener Michalak (odc. 5)
• 1974: Gniazdo

• Srebrny Medal na Międzynarodowym Festiwalu w Moskwie za rolę w filmie Orzeł (1959)^[6]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1963)
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1965)

• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.

• Aleksander Sewruk w bazie IMDb (ang.)
• Aleksander Sewruk w bazie Filmweb
• Aleksander Sewruk w bazie filmpolski.pl
• Aleksander Sewruk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .