Ananiasz syn Nebedeusza, Ananiasz II (Jahwe jest łaskawy) (zm. 25 września 66 w Jerozolimie) – arcykapłan żydowski w latach 47-59.

W 47 roku został mianowany przez Heroda z Chalkis arcykapłanem jako następca Józefa syna Kamei^[1].

W 52 roku namiestnik Syrii Ummidiusz Kwadratus kazał odesłać Ananiasza^[2] razem z Kumanusem prokuratorem Judei do Rzymu przed oblicze cesarza Klaudiusza w związku z zatargiem między Galilejczykami a Samarytanami. Cesarz uznał Samarytan za winnych a Ananiasza uniewinnił^[3].

Około 58 roku jako przewodniczący Sanhedrynu sądził Pawła z Tarsu, który został uwięziony pod zarzutem jakoby wprowadził poganina na teren świątyni jerozolimskiej. Kazał też uderzyć broniącego się apostoła, na co ten odpowiedział: Uderzy cię Bóg, ściano pobielana! Zasiadłeś, aby mnie sądzić według Prawa, a każesz mnie bić wbrew Prawu?^[4]. Do kolejnego przesłuchania nie doszło. Wobec sprzysiężenia części Żydów, rzymski trybun Klaudiusz Lizjasz odesłał Pawła do rzymskiego prokuratora Antoniusza Feliksa do Cezarei. Tam po pięciu dniach zjawił się Ananiasz z retorem Tertullosem i kilkoma starszymi, aby wnieść oskarżenie przeciwko Apostołowi Narodów.

W 59 roku został pozbawiony urzędu przez króla Heroda Agryppę II.

Zginął na początku wojny żydowskiej 25 września 66 n.e. Będąc stronnikiem rzymskich rządów, budził niechęć wśród powstańców. Po poddaniu się obleganych w pałacu Heroda wojsk króla Agryppy II Ananiasz wraz ze swoim bratem Ezechiaszem schronił się w podziemiach pałacu królewskiego. Gdy ich odnaleziono, zostali wyciągnięci z kryjówki i zamordowani prawdopodobnie przez zwolenników Menahema^[5][6].

Miał syna Eleazara, dowódcę straży świątynnej^[7], który przyczynił się do wybuchu wojny żydowskiej w 66 roku. Innym synem Ananiasza był Szymon, który stanął na czele poselstwa do prokuratora Judei Gesjusza Florusa^[8].

• Józef Flawiusz: Wojna żydowska. Z języka greckiego przeł. oraz wstępem i komentarzem opatrzył Jan Radożycki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1992. ISBN 83-85249-09-5. Brak numerów stron w książce
• Józef Flawiusz: Dawne dzieje Izraela. Tłum. Zygmunt Kubiak, Jan Radożycki. Warszawa 2001: Oficyna Wydawnicza „Rytm”. ISBN 83-88794-46-9. Brak numerów stron w książce
• Pius Czesław Bosak: Postacie Nowego Testamentu. Słownik-konkordancja. Poznań - Pelplin: 1996, s. 43.
• Mateusz Byra: Powstanie w Judei 66–74 n.e. Zabrze: 2011. ISBN 978-83-89943-62-0.
• André Lemaire: Dzieje biblijnego Izraela. Poznań: 1998, s. 107. ISBN 83-232-0831-X.