André Gide (1920) | |
Imię i nazwisko |
Paul Guillaume André Gide |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
22 listopada 1869 |
Data i miejsce śmierci |
19 lutego 1951 |
Narodowość |
francuska |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
Nagrody | |
André Paul Guillaume Gide (ur. 22 listopada 1869 w Paryżu, zm. 19 lutego 1951 tamże) – francuski prozaik; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1947); w uzasadnieniu napisano: „za jego wszechstronną i znaczącą twórczość, w której problemy i uwarunkowania ludzkiej egzystencji zostały przedstawione z nieulękłym umiłowaniem prawdy i psychologiczną przenikliwością”.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie protestanckiej. W pewnym okresie swego życia skłaniał się ku katolicyzmowi, który wkrótce odrzucił. Napisał nawet uznaną za bluźnierczą powieść Lochy Watykanu (1914). W pierwszej połowie XX w. był pisarzem światowej sławy. Najważniejszymi dziełami w jego twórczości są Lochy Watykanu (1914), Immoralista (1902), Fałszerze (1925) i Dziennik (1939–1950).
Wyrażał skrajny indywidualizm i odrzucenie tradycyjnych norm moralnych. Przez pewien okres swego życia zafascynowany był komunizmem. Jednak po podróży do ZSRR zmienił poglądy. Jego krytyka ZSRR[1] wywołała falę odpowiedzi, np. Romaina Rollanda czy Stanislava Kostki Neumanna.
Gide tworzył narrację w oparciu o wiele współistniejących wątków. Postacie kreowane przez Gide'a dążyły do wyzwolenia się z niewidzialnych ograniczeń determinującego je świata.
Był bliskim przyjacielem Paula Valéry’ego, któremu zadedykował niektóre ze swych wczesnych utworów. Silny wpływ na twórczość Gide'a wywarły dzieła Fiodora Dostojewskiego i Friedricha Nietzschego. On sam wpłynął na twórczość Jeana Paula Sartre’a i Alberta Camusa.
Po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech wśród około 20 000 spalonych książek znalazły się dzieła André Gida[2]. Dzieła pisarza zostały umieszczone przez Kościół katolicki – już po jego śmierci – w Indeksie Ksiąg Zakazanych. Był członkiem ruchu antyimperialistycznego we Francji w okresie międzywojennym. Był też biseksualistą[3] i prekursorem ruchu homoseksualnego we Francji[4].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Kajety André Waltera (1891)
- Traktat o Narcyzie (1891)
- Podróż Uriana (1893)
- Mokradła (1895)
- Pokarmy ziemskie (1897)
- Prometeusz źle skowany (1899)
- Filoklet (1899)
- Król Kandaules (1901)
- Preteksty (1903)
- Nowe preteksty (1911)
- Saul (1896)
- Immoralista (1902)
- Ciasna brama (1909)
- Lochy Watykanu (1914)
- Symfonia pastoralna (1919)
- Korydon (1924)
- Skąd ty... (1926)
- Jeżeli nie umiera ziarno (1926)
- Fałszerze (1926)
- Podróż do Konga (1927)
- Powrót z Czadu (1928)
- Powrót z ZSRR (1936)
- Poprawki do mojego Powrotu z ZSRR (1937)
- Tezeusz (1946)
- Dzienniki (1950)
- Niechaj tak będzie
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ André Gide: Powrót z ZSRR. Biblioteka Polska, 1937.
- ↑ Carl Sifakis, Encyklopedia morderstw, Universitas Kraków 2007, s.278,
- ↑ André Gide w bazie Notable Names Database (ang.)
- ↑ Culture and customs of France, H. Scott;Greenwood Press, USA; ISBN 0-313-32892-7 (str.77)
- ISNI: 0000000121445648
- VIAF: 96973963
- ULAN: 500259790
- LCCN: n79043630
- GND: 118539124
- NDL: 00440869
- LIBRIS: xv8bbfkg44zx9rm
- BnF: 11904849c
- SUDOC: 026890593
- SBN: CFIV013440
- NLA: 35268590
- NKC: jn19990002664
- DBNL: gide001
- BNE: XX1154096
- NTA: 068853998
- BIBSYS: 90053652
- CiNii: DA00268499
- Open Library: OL48458A
- PLWABN: 9810608801905606
- NUKAT: n93090079
- J9U: 987007261605205171
- PTBNP: 32725
- CANTIC: a10464475
- LNB: 000040643
- NSK: 000005468
- BNA: 000047249
- CONOR: 5893731
- BNC: 000041408
- ΕΒΕ: 62529
- BLBNB: 000216809
- KRNLK: KAC199610029
- LIH: LNB:V*24011;=w3
- RISM: people/30107814