Annie Ernaux | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Narodowość |
francuska |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
literatura |
Nagrody | |
Strona internetowa |
Annie Ernaux, z domu Duchesne (ur. 1 września 1940 w Lillebonne) – francuska pisarka, laureatka nagród Renaudot w 1984 roku oraz Nobla w dziedzinie literatury w 2022 roku.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 1 września 1940 w rodzinie sklepikarzy Alphonse’a i Blanche Duchesne[1]. Wychowała się w robotniczej dzielnicy Yvetot[2][3], co miało wyraźny wpływ na jej twórczość[4]. W 1964 wyszła za Philippe’a Ernaux, z którym rozwiodła się po 21 latach[1]. W 1971 ukończyła studia w dziedzinie literatury współczesnej na Université de Rouen[1]. W latach 1966–1977[1] uczyła języka francuskiego w szkołach średnich, po czym została wykładowczynią na Centre National d'Enseignement par Correspondance[1][5].
Jest autorką krótkich, pisanych oszczędnym stylem autobiograficznych powieści, w których otwarcie analizuje ludzkie emocje[1]. Jej wczesne powieści zawierają silne motywy feministyczne[4]. Zadebiutowała w 1974 autobiograficzną[2] powieścią Les Armoires vides o studentce wywodzącej się z klasy niższej, która poddaje się zabiegowi aborcji[4]. Jej druga powieść Ce qu'ils disent ou rien, dzięki wnikliwym obserwacjom życia kobiet, przyniosła autorce porównania do twórczości Simone de Beauvoir[1]. Przełomowym momentem w karierze Ernaux była publikacja powieści La place i Une femme opisujących życie i śmierć swoich rodziców[3]. W swej twórczości zaczęła wtedy łączyć wymiar autobiograficzny, historyczny i społeczny[4].
Jest laureatką Nagrody Renaudot (1984, za powieść La Place)[1], Nagrody im. Marguerite Yourcenar (2017, za całokształt twórczości)[6], oraz Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (2022)[7]. W 2019 jej powieść Les Années w tłumaczeniu Alison L. Strayer[6] zdobyła nagrodę Warwick Prize for Women in Translation przyznawaną przez University of Warwick, a także znalazła się na krótkiej liście nominowanych tytułów do The Man Booker International Prize[5]. Jest pierwszą kobietą, której za życia wydano dzieła w serii Quarto wydawnictwa Éditions Gallimard[2].
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]- 1974: Les Armoires vides
- 1977: Ce qu'ils disent ou rien
- 1981: La Femme gelée
- 1983: La Place, wyd. pol. Miejsce, I. Badowska (tłum.), Państwowy Instytut Wydawniczy, ISBN 83-06-01899-0; wydanie drugie w: Bliscy, A. Kozak (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2022, ISBN 978-83-8191-616-5
- 1987: Une femme, wyd. pol. Pewna kobieta w: Bliscy, A. Kozak (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2022, ISBN 978-83-8191-616-5
- 1991: Passion simple 8306018990
- 1993: Journal du dehors
- 1997: La Honte
- 1997: Je ne suis pas sortie de ma nuit
- 2000: La vie exterieure
- 2000: L'événement, wyd. pol. Zdarzenie w: Ciała, A. Kozak (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2024, ISBN 978-83-8191-840-4
- 2001: Se perdre
- 2002: L'occupation
- 2003: L'écriture comme un couteau (wywiad: Frédéric Yves Jeannet)
- 2005: L’Usage de la photo (wraz z Markiem Marie)
- 2008: Les Années, wyd. pol. Lata, M. Budzińska, K. Jarosz (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2022, ISBN 978-83-8191-385-0
- 2011: L’Autre Fille, wyd. pol. Druga córka w: Bliscy, A. Kozak (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2022, ISBN 978-83-8191-616-5
- 2011: L’Atelier noir
- 2011: Écrire la vie
- 2013: Retour à Yvetot
- 2014: Le Vrai lieu (wywiad: Michelle Porte)
- 2014: Regarde les lumières, mon amour
- 2016: Mémoire de fille[8], wyd. pol. Pamięć dziewczyny w: Ciała, A. Kozak (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2024, ISBN 978-83-8191-840-4
- 2020: Hôtel Casanova
- 2022: Le jeune homme, wyd. pol. Młody mężczyzna w: Ciała, A. Kozak (tłum.), Wydawnictwo Czarne, 2024, ISBN 978-83-8191-840-4
Wydania polskie
[edytuj | edytuj kod]- Miejsce (La Place, 1983; wyd. pol. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, tł. Iwona Badowska, ISBN 83-06-01899-0)
- Lata (Les Années, 2008; wyd. pol. Wydawnictwo Czarne, 2022, tł. Magdalena Budzińska, Krzysztof Jarosz, ISBN 978-83-8191-385-0)
- Bliscy (zawiera: Miejsce (La Place), Pewna kobieta (Une femme), Druga córka (L’Autre Fille)), wyd. pol. Wydawnictwo Czarne, 2022, tł. Agata Kozak, ISBN 978-83-8191-616-5)
- Ciała (zawiera: Zdarzenie (L’Événement), Pamięć dziewczyny (Mémoire de fille), Młody mężczyzna (Le Jeune Homme)), wyd. pol. Wydawnictwo Czarne, 2024, tł. Agata Kozak, ISBN 978-83-8191-840-4)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Ernaux, Annie 1940– [online], Encyclopedia.com [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ a b c Biography – Annie Ernaux [online] [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ a b Lauren Elkin , Bad Genre: Annie Ernaux, Autofiction, and Finding a Voice [online], The Paris Review, 26 października 2018 [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ a b c d Elizabeth Fallaize , Ernaux, Annie, [w:] The New Oxford companion to literature in French, Peter France (red.), Oxford: Clarendon Press, 2005, ISBN 978-0-19-173500-4 [dostęp 2021-02-15] .
- ↑ a b Winner announced for the 2019 Warwick Prize for Women in Translation [online], University of Warwick [dostęp 2021-02-15] .
- ↑ a b Kim Willsher , Annie Ernaux: ‘I was so ashamed for Catherine Deneuve…’, „The Guardian”, 6 kwietnia 2019, ISSN 0261-3077 [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ Nobelprize.org, The Nobel Prize in Literature 2022 [online], Nobel Media AB 2022 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Publications – Annie Ernaux [online] [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ISNI: 0000000121012834
- VIAF: 51677529
- LCCN: n85814151
- GND: 119012278
- NDL: 00466187
- LIBRIS: 64jlfmjq5pcr0k3
- BnF: 11901841w
- SUDOC: 02685239X
- SBN: CFIV078774
- NLA: 35067582
- NKC: xx0011444
- BNE: XX1098432
- NTA: 067520154
- BIBSYS: 90076575
- CiNii: DA06236473
- Open Library: OL29466A
- PLWABN: 9810599273705606
- NUKAT: n97085187
- J9U: 987007310858905171
- PTBNP: 133569
- CANTIC: a10678098
- LNB: 000200454
- NSK: 000306222
- CONOR: 33047395
- ΕΒΕ: 69009
- BLBNB: 001539944
- KRNLK: KAC199608244
- LIH: LNB:BTPn;=Bq