Arnold Sommerfeld w 1897 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
fizyk |
Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld (ur. 5 grudnia 1868 w Królewcu, zm. 26 kwietnia 1951 w Monachium[1]) – niemiecki fizyk teoretyk specjalizujący się w fizyce atomowej, profesor Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana (LMU) w Monachium. Laureat prestiżowych nagród fizycznych ustępujących głównie Nagrodzie Nobla jak Medal Maxa Plancka (1931) i Medal Lorentza (1939).
Sommerfeld to jeden z ojców mechaniki kwantowej. Rozwinął półklasyczny model atomu Bohra za pomocą szczególnej teorii względności Einsteina, wprowadzając tak m.in.:
- bezwymiarową stałą struktury subtelnej (α), czasem nazywaną od Sommerfelda;
- poboczną liczbę kwantową (ℓ) opisującą podpowłoki atomów przez różnice w momencie pędu ładunków.
Sommerfeld miał też wkład do fizyki ciała stałego przez rozwinięcie klasycznego modelu Drudego o elementy kwantowe. Zasłynął też jako wybitny dydaktyk – wypromował dziesiątki doktorów, w tym kilku późniejszych noblistów jak Peter Debye, Wolfgang Pauli, Werner Heisenberg i Hans Bethe[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]1886 rozpoczął studia na Albertynie w Królewcu. Po odbyciu służby wojskowej 1893 kontynuował studia w Getyndze.
Od 1897 roku był profesorem Akademii Górniczej w Clausthal, od 1900 politechniki w Akwizgranie i w latach 1906–1938 Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium.
Jest autorem prac fundamentalnych z teorii atomu, w tym współautorem modelu atomu Bohra-Sommerfelda, według którego elektrony w atomie poruszają się po orbitach. W 1916 wprowadził pojęcie pobocznej liczby kwantowej, co w teorii atomu dopuszczało istnienie nie tylko kołowych, ale i eliptycznych torów (orbit) elektronów.
Prowadził także prace dotyczące promieniowania rentgenowskiego, teorii rozchodzenia się fal radiowych i akustycznych, teorii budowy materii oraz z dziedziny optyki.
Do uczniów Sommerfelda należeli polscy fizycy teoretycy: Wojciech Rubinowicz i Jan Blaton.
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Był nominowany do Nagrody Nobla 84 razy, ale nigdy mu jej nie przyznano[3][4]. Laureat Medalu Oersteda za nauczanie fizyki (1949).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sommerfeld Arnold, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-28] .
- ↑ Arnold Sommerfeld w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-12-07].
- ↑ Declan Butler , Close but no Nobel: the scientists who never won, „Nature”, 2016, DOI: 10.1038/nature.2016.20781, ISSN 1476-4687 [dostęp 2018-10-10] (ang.).
- ↑ Nomination Database – Arnold Sommerfeld. The Nobel Prize. [dostęp 2018-10-10]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Eduard Gottfried Steinke: Arnold Sommerfeld. „Burschenschaftliche Blätter”, 74, 1959, s. 8–9.
- Suman Seth: Crafting the Quantum. Arnold Sommerfeld and the Practice of Theory, 1890–1926. MIT Press, 2010.
- Michael Eckert: Arnold Sommerfeld, Atomphysiker und Kulturbote, 1868–1951. Eine Biografie. Wallstein, Göttingen 2013, ISBN 978-3-8353-1206-7.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Arnold Sommerfeld w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-25].
- ISNI: 0000000121281727
- VIAF: 36967197
- LCCN: n85801588
- GND: 11861553X
- NDL: 00457160
- BnF: 12212631d
- SUDOC: 03077912X
- SBN: CFIV040698
- NLA: 36475939
- NKC: jx20051221012
- BNE: XX1310455
- NTA: 071299831
- BIBSYS: 90145923
- CiNii: DA00699639
- Open Library: OL119730A
- PLWABN: 9810654091405606
- NUKAT: n97021984
- J9U: 987007268120805171
- PTBNP: 107183
- CANTIC: a10159174
- LNB: 000315695
- CONOR: 17641827
- KRNLK: KAC2018G2651
- LIH: LNB:znt;=Cm