Atanazy

Andriej Sokołow
Arcybiskup kazański i swijaski
Kraj działania	Imperium Rosyjskie
Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1801 Buj
Data śmierci	1 stycznia 1868
Arcybiskup kazański i swijaski
Okres sprawowania	1856–1866
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Eparchia kazańska
Śluby zakonne	22 sierpnia 1825
Diakonat	1825
Prezbiterat	1825
Chirotonia biskupia	25 czerwca 1841

Atanazy, imię świeckie Andriej Grigorjewicz Sokołow (ur. 15 czerwca^?/27 czerwca 1801 w Buju, zm. 20 grudnia 1867^?/1 stycznia 1868) – rosyjski biskup prawosławny.

Był synem prawosławnego diakona Grigorija Stiefanowa, nazwisko Sokołow otrzymał w seminarium duchownym w Kostromie. W 1825 uzyskał tytuł kandydata nauk teologicznych. W czasie studiów dodatkowo uczył się języka hebrajskiego u znanego rosyjskiego hebraisty ks. Gierasima Pawskiego^[1]. Wieczyste śluby mnisze złożył 22 sierpnia 1825, natychmiast po zakończeniu studiów. Rok później obronił dysertację magisterską. W latach 1826–1828 był inspektorem seminarium duchownego w Pskowie; od 1827 do 1828 był również przełożonym monasteru Przemienienia Panskiego w Mirożu z godnością archimandryty. W 1828 został rektorem kolegium teologicznego w Charkowie. Następnie kierował jako rektor seminariami w Czernihowie (1830–1832), Twerze (1832–1838) i Petersburgu (1838–1841)^[1].

25 czerwca 1841 przyjął chirotonię na biskupa tomskiego i jenisejskiego. Koordynował prace nad budową soboru katedralnego w Tomsku, jako pierwszy odbył podróż duszpasterską w dół Jeniseju, prowadził pracę misyjną, także w środowiskach staroobrzędowych, bez korzystania z administracyjnych środków przymusu religijnego^[1]. W 1853 został przeniesiony na katedrę irkucką. Otrzymał równocześnie godność arcybiskupa. W 1856 został ordynariuszem eparchii kazańskiej^[1].

Działając w eparchii zamieszkanej w znacznej mierze przez muzułmańskich (lub tylko formalnie należących do Kościoła prawosławnego) Tatarów, nie przedstawił programu działań misyjnych; nie wspierał tłumaczenia Pisma Świętego na język tatarski. Sympatyzował z ideami liberalnymi; regularnie czytał zabronioną w Rosji gazetę Kołokoł wydawaną przez Aleksandra Hercena i przekazywał dalej zawarte w niej treści. Został za to w 1861 upomniany przez Świątobliwy Synod Rządzący. Bronił również przed represjami Afanasija Szczapowa, profesora Uniwersytetu Kazańskiego, uczestnika publicznej panichidy w intencji zabitych uczestników rozruchów chłopskich w Biezdnej^[1].

Autor przekładu Czetii-Minei Dymitra z Rostowa z języka cerkiewnosłowiańskiego na język rosyjski oraz tłumaczeń prac świętych Grzegorza z Nyssy i Ireneusza z Lyonu^[1].

Odszedł w stan spoczynku w 1866, rok po przejściu udaru mózgu. Dwa lata później zmarł i został pochowany w soborze Zwiastowania w Kazaniu^[1].