Avro 504

Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	AVRO Company
Typ	samolot wielozadaniowy
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji drewnianej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	2
Historia
Data oblotu	17 września 1913
Lata produkcji	1913–1925
Dane techniczne
Napęd	1 × ABC, gwiazdowy (Avro 504A, Avro 504B, Avro 504C, Avro 504D) 1 × Gnôme Monosoupape, gwiazdowy (Avro 504E) 1 × Clerget (Avro 504G) 1 × Le Rhône, gwiazdowy rotacyjny (Avro 504H, Avro 504J, Avro 504K)
Moc	100 KM (74 kW) (ABC i Gnôme Monosoupape) 130 KM (96 kW) (Clerget) 110 KM (81 kW) (Le Rhône)
Wymiary
Rozpiętość	10,98 m
Długość	8,98 m
Wysokość	3,18 m
Powierzchnia nośna	30,07 m²
Masa
Własna	558 kg
Startowa	828 kg
Osiągi
Prędkość maks.	145 km/h
Prędkość wznoszenia	3,4 m/s
Pułap	4480 m
Zasięg	402 km
Długotrwałość lotu	4,5 h 8 h (wersja Avro 504C)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 lub 2 × Karabin maszynowy Lewis kal. 7,69 mm 36 kg bomb uzbrojenie posiadały tylko niektóre wersje
Użytkownicy
Wielka Brytania, Belgia, Japonia, ZSRR
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

Avro 504 – brytyjski samolot szkolny i wielozadaniowy z okresu I wojny światowej, powstały w zakładach Avro (A. V. Roe Co), używany od 1913.

Prototyp dwumiejscowego samolotu szkolnego Avro 504 oblatano 17 września 1913^[1]. Okazał się on bardzo dobry w pilotażu i posiadający dobre charakterystyki lotne. Samolot ten został następnie zamówiony przez brytyjskie lotnictwo. Na początku I wojny światowej, Avro 504 zaczął być wykorzystywany także jako samolot bojowy: lekki bombowiec, samolot zwiadowczy, a nawet początkowo myśliwiec, zwłaszcza przeznaczony do zwalczania sterowców Zeppelin (nocne myśliwce uzbrajano w strzelające do góry km-y Lewisa na montażu Fostera^[2]). Powstało nawet kilka specjalnych wersji bojowych samolotu, produkowanych w niewielkiej liczbie (oznaczenia B – H). Po pojawieniu się jednak lepszych samolotów bojowych, od 1915 roku Avro 504 powrócił do roli samolotu szkolnego.

Samolot budowano w kilku wersjach, oznaczanych literami. Najliczniejsze z nich były wersje szkolno-treningowe: Avro 504A (1485 sztuk), Avro 504J z 1916 (2000 sztuk) i Avro 504K z 1918 roku (co najmniej 5850 sztuk). Łącznie do końca wojny zbudowano w kilku fabrykach aż 8340 sztuk tego udanego samolotu. Jego produkcja trwała aż do lat 20., produkowany był także w kilku innych krajach, m.in. w Belgii i Japonii. Również w ZSRR wyprodukowano od 1923 do 1931 ponad 700 sztuk Avro 504K pod oznaczeniem U-1, w tym w wariancie wodnosamolotu pływakowego MU-1 (73 szt.)^[3]. W 1925 roku firma Avro podjęła na zamówienie lotnictwa brytyjskiego produkcję zmodernizowanego wariantu Avro 504N Lynx, produkowanego do 1932 (555 sztuk).

Avro 504 był podstawowym brytyjskim samolotem szkolnym, używane też były w kilku innych krajach. W lotnictwie brytyjskim jako samoloty szkolne zostały następnie zastąpione przez Avro 621 Tutor. Kilka sztuk 504N służyło jeszcze podczas II wojny światowej.

Jeden samolot Avro 504K został zakupiony w 1919 przez polskie lotnictwo wojskowe i używany do szkolenia w Warszawie do 1926, następnie został uszkodzony.

Podczas I wojny światowej, Avro 504 był pierwszym zestrzelonym samolotem ententy – 22 sierpnia 1914. Trzy samoloty tego typu były również pierwszymi samolotami bombardującymi Niemcy – wytwórnię sterowców w Friedrichshafen nad Jeziorem Bodeńskim 21 listopada 1914.

Samolot dwupłatowy o konstrukcji drewnianej krytej płótnem, dwumiejscowy (w wersji Avro 504D jednomiejscowy samolot myśliwski). Podwozie samolotu stałe z charakterystyczną pojedynczą płozą drewnianą między kołami podwozia głównego, oraz płozą ogonową. Silnik gwiazdowy rotacyjny, różnych typów, o mocy 80 KM – 130 KM (głównie Gnome 80 KM, Le Rhone 110 KM, Gnome Monosoupape 100 KM, Clerget 130 KM). Avro 504N miał silnik gwiazdowy Armstrong Siddeley Lynx IV 200 KM.

• Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.

• British Aircraft Directory. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).