Baleary

Illes Balears
Islas Baleares

wspólnota autonomiczna
Herb Flaga
Hymn: La Balanguera
Państwo	Hiszpania
Siedziba	Palma
Data powstania	1983
Kod ISO 3166-2	ES-IB
Powierzchnia	5014 km²
Populacja (2008) • liczba ludności	1 071 221
• gęstość	213,6 os./km²
Numer kierunkowy	+34 971
Języki urzędowe	hiszpański, kataloński
Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba senatorów	5
Liczba posłów	8
Położenie na mapie Hiszpanii
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Baleary (hiszp. Islas Baleares, kat. Illes Balears) – region Hiszpanii obejmujący archipelag w zachodniej części Morza Śródziemnego o powierzchni 5014 km². Baleary liczą ok. 1,07 mln mieszkańców. Znajduje się w pobliżu wschodniego hiszpańskiego wybrzeża. Archipelag składa się z kilku wysp, z czego trzy największe to Majorka, Minorka i Ibiza.

Baleary są regionem autonomicznym oraz prowincją^[1] Hiszpanii ze stolicą w Palmie^[2] (to miasto jest też siedzibą władz kościelnych, sądownictwa i sił zbrojnych).

Wyspy były kolonizowane przez Fenicjan, Kartagińczyków, Rzymian (od 123 p.n.e.^[3] do V w. n.e.), Wandalów, Bizancjum (ok. 554), Wizygotów i Arabów. Po chrześcijańskiej rekonkwiście (1229–1235), za panowania króla Jakuba I Zdobywcy, otrzymały dużą niezależność w obrębie korony aragońskiej. Przez pewien czas istniało nawet osobne Królestwo Majorki.

W wyniku wojny o sukcesję hiszpańską, w latach 1708–1802 Minorka znajdowała się pod panowaniem brytyjskim (następnie francuskim), co znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w jej architekturze. Podczas wojny domowej w Hiszpanii część Balearów została opanowana przez nacjonalistów.

Status wspólnoty autonomicznej Baleary uzyskały w 1983. Zakres uprawnień regionu reguluje statut z 2007 roku.

Rozwój turystyki zmienił gospodarkę Balearów. Obecnie ponad 70% ludności zatrudnionych jest w sektorze usług. Najbardziej rozwiniętymi gałęziami przemysłu są: przemysł tekstylny, obuwniczy, skórzany, a także rzemiosło. Uprawia się m.in. zboże, oliwki, migdały, winorośl, figi, cytrusy. Hoduje się także m.in. owce, bydło i trzodę chlewną. Ludność zajmuje się również rybołówstwem. Baleary mają dobrze rozwiniętą komunikację lotniczą oraz morską między wyspami jak i z Hiszpanią.

Balearska gospodarka nastawiona jest na turystykę, archipelag odwiedzany jest każdego roku przez 5 mln turystów. Posiadają dobrze rozwiniętą infrastrukturę hotelową i wiele kąpielisk.

Na Balearach panuje klimat śródziemnomorski. Temperatury w środku lata przekraczają zwykle 30 °C w dzień, zimą rzadko spadają poniżej 5 °C w nocy.

W skład archipelagu wchodzi ok. 200 wysp i niezamieszkanych malutkich wysepek o łącznej powierzchni 5014 km². Najważniejsze wyspy to:

Flaga	Wyspa	Powierzchnia	ludność	Mapa
	Majorka (hiszp. Mallorca)	3600 km²	814 275
	Minorka (hiszp. Menorca)	668 km²	90 235
	Ibiza	571 km²	117 698
	Formentera	82 km²	8442
	Cabrera	17 km²	ok. 50

• Styczeń
  • Wigilia dnia św. Antoniego – na Majorce; całonocne tańce i zabawy wokół ognisk w przebraniach.
  • Błogosławieństwo św. Antoniego – w Sa Pobla na Majorce; dzień uświetniają kolorowe procesje.
  • Procesja Trzech Uderzeń – w Ciutadelli na Minorce; upamiętnia zwycięstwo Alfonsa III nad Maurami odniesione w tym mieście w 1287 r.
  • Dzień Świętego Sebastiana – w Pollensa na Majorce; obchodzony z procesjami, którym towarzyszą karuzele – dwaj młodzi tancerze w kartonowych kostiumach przedstawiających konie, naśladują koński chód.

• Luty
  • Karnawał – całe Baleary; post poprzedzają parady i marsze kostiumowe.

• Marzec/Kwiecień
  • Wielki Tydzień (Semana Santa) – całe Baleary.

• Maj
  • Festa de Nostra Senyora de la Victōria – w Port de Sóller na Majorce; bitwa chrześcijan z niewiernymi, upamiętniająca zwycięstwo nad tureckimi piratami w 1561.

• Czerwiec
  • Festa de Sant Juan – w Ciutadelli na Minorce; pojedynki rycerskie, muzyka ludowa, tańce i procesje.

• Lipiec
  • Dia de Virgen de Carmen (święto patronki marynarzy i rybaków) – całe Baleary; odbywa się święcenie łodzi, a także parady.

• Sierpień
  • Mare de Déu dels Àngels – w Pollensa na Majorce; upamiętnia bitwę między chrześcijanami a Maurami.
  • Cavallet – w Felanitx na Majorce; trwająca cały tydzień fiesta.

• Wrzesień
  • Narodziny NMP – w Alaró na Majorce; święto połączone z pielgrzymką do kaplicy na wzgórzu w Castell d'Alaró.

• Grudzień
  • Dia de Sant Frances – w Sant Francesc de Formentera na Formenterze.
  • Boże Narodzenie – całe Baleary; szczególnie malownicze w Palmie na Majorce, gdzie wystawia się misteria.

• 
  Zdjęcie satelitarne Majorki
• 
  Zdjęcie satelitarne Minorki
• 
  Zdjęcie satelitarne Ibizy (na górze) i Formentery (na dole)
• 
  Zdjęcie satelitarne Formentery
• 
  Zdjęcie satelitarne Cabrery

• Encyklopedia Audiowizualna Britannica – Geografia I, RafałR. Jasiulewicz (red.), LeszekL. Baraniecki, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2006, ISBN 83-60563-07-1, ISBN 978-83-60563-07-6, ISBN 83-60563-04-7, ISBN 978-83-60563-04-5, ISBN 1-59339-330-X, ISBN 978-1-59339-330-4, OCLC 838992809 . Brak numerów stron w książce

• Oficjalna strona
• Oficjalna strona turystyki na Balearach