Giacomo Paolo Battista della Chiesa | |||
Papież Biskup Rzymu | |||
Benedykt XV (1915) | |||
| |||
Kraj działania | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
21 listopada 1854 | ||
Data i miejsce śmierci |
22 stycznia 1922 | ||
Miejsce pochówku | |||
Papież | |||
Okres sprawowania |
3 września 1914–22 stycznia 1922 | ||
Arcybiskup metropolita Bolonii | |||
Okres sprawowania |
1907–1914 | ||
Wyznanie | |||
Kościół | |||
Prezbiterat |
21 grudnia 1878 | ||
Nominacja biskupia |
18 grudnia 1907 | ||
Sakra biskupia |
22 grudnia 1907 | ||
Kreacja kardynalska |
23 maja 1914 | ||
Kościół tytularny | |||
Pontyfikat |
3 września 1914 | ||
Strona internetowa |
Data konsekracji |
22 grudnia 1907 | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||
Miejsce | |||||||||||||||||||
Konsekrator | |||||||||||||||||||
Współkonsekratorzy | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
|
Benedykt XV (łac. Benedictus PP. XV; właśc. Giacomo della Chiesa; ur. 21 listopada 1854 w Genui, zm. 22 stycznia 1922 w Rzymie[1]) – włoski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup Bolonii w latach 1907–1914, 258. papież w okresie od 3 września 1914 do 22 stycznia 1922[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne życie
[edytuj | edytuj kod]Giacomo della Chiesa pochodził z rodziny patrycjuszowskiej i był synem Giuseppe della Chiesy i Giovanny Migliorati[3]. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, a następnie dostał się do Istituto Donavaro e Giusso (1862-1868), który przygotowywał do stanu kapłańskiego. Na skutek nalegań ojca przerwał edukację w tym kierunku. W 1869 eksternistycznie ukończył studia filozoficzne w seminarium w Genui i rozpoczął w tym mieście studia prawnicze (1871) na uniwersytecie królewskim, gdzie uzyskał w 1875 doktorat z prawa cywilnego. Dopiero wtedy ojciec pozwolił mu na studia przygotowujące do kapłaństwa. W latach od 1875 do 1879 studiował na uniwersytecie Gregorianum w Rzymie, na którym w 1879 uzyskał doktorat z teologii, a w rok później doktorat z prawa kanonicznego[3]. Od 1879 do 1885 studiował nauki dyplomatyczne na Papieskiej Akademii Kościelnej[3].
21 grudnia 1878 w Rzymie przyjął święcenia kapłańskie[3]. Dwa lata później przystąpił do III Zakonu św. Dominika, zostając tercjarzem[4]. W latach 1882–1907 został zaangażowany w papieskiej służbie dyplomatycznej, gdzie zyskał sławę sprawnego dyplomaty[3]. W 1901 został zastępcą sekretarza stanu[3]. 18 grudnia 1907 papież Pius X mianował go arcybiskupem Bolonii i osobiście udzielił mu sakry 4 dni później w kaplicy Sykstyńskiej[3]. W czasie sprawowania tej funkcji odwiedził wszystkie parafie i kaplice. Największą uwagę arcybiskup poświęcał wychowaniu kleru (nauce religii). Chciał w ten sposób przeciwstawić się wybuchającym w Bolonii zamieszkom wywoływanym przez socjalistów. Kapelusz kardynalski otrzymał dopiero 23 maja 1914 po śmierci kardynała Rampolli[3]. Mówiono, że najwyższe władze kościelne obawiały się wzrostu wpływów kardynała Rampolli, gdyby do Kolegium Kardynałów dołączono jego ucznia.
Wybór na papieża
[edytuj | edytuj kod]Po śmierci Piusa X konklawe zebrało się już w trakcie pierwszej wojny światowej. O wyborze della Chiesy zadecydowało przekonanie kardynałów o potrzebie doświadczonego dyplomaty na tronie Piotrowym[1]. W dziesiątym skrutynium, 3 września 1914 otrzymał 38 głosów na 57 wówczas oddanych. Jako papież przyjął imię Benedykta XV. Jego wybór był zaskoczeniem dla opinii publicznej[5]. Koronacja – a zarazem oficjalna inauguracja pontyfikatu – odbyła się w kaplicy Sykstyńskiej 6 września 1914[3].
Pontyfikat
[edytuj | edytuj kod]I wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]Pontyfikat Benedykta XV był uwarunkowany I wojną światową[2]. Podejmował wiele inicjatyw pokojowych oraz starał się łagodzić skutki wojny, m.in. organizował pomoc dla ofiar wojny[2]. W 1914 w Watykanie papież otworzył biuro opieki nad jeńcami oraz ośrodek informacyjny o jeńcach i zaginionych, który ułatwiał kontakt jeńców wojennych z ich rodzinami[1]. Organizował pomoc sanitarną i żywnościową dla jeńców i ludności krajów objętych działaniami wojennymi[2]. Wobec stron walczących starał się zachować maksymalną neutralność, przez co był oskarżany przez uczestników, o sprzyjanie stronie przeciwnej[1]. W encyklice Ad Beatissimi Apostolorum ogłoszonej 1 listopada 1914 zwrócił się z apelem do panujących o zachowanie pokoju. Dodatkowym kłopotem dla papieża, było włączenie się do wojny Włoch (1915), podczas gdy Watykan nie był niepodległy[2]. 1 sierpnia 1917 wydał notę pokojową skierowaną do walczących państw, w której wzywał do zawarcia pokoju bez zwycięzców i zwyciężonych[1]. Apelował o uwzględnienie żądań narodów bałkańskich i Ormian. Opowiadał się także za przyznaniem niepodległości Polsce[6].
W 1915 nakazał odprawić w intencji pokoju w kościołach specjalne nabożeństwa do Serca Pana Jezusa. Francja i Hiszpania przemilczały wezwanie papieża, natomiast Niemcy, początkowo przychylni, zrezygnowali z propozycji papieża, gdy ich szanse na zwycięstwo urosły wobec wojny domowej w Rosji[1]. Po zakończeniu wojny, w wyniku tajnych ustaleń aliantów z Włochami, nie dopuszczono Stolicy Apostolskiej do rokowań pokojowych[1]. Papież natomiast 23 maja 1920 wydał encyklikę Pacem Dei munus, w której nawoływał o pojednanie między narodami, a także poparł Ligę Narodów[1]. Nawiązywał także stosunki dyplomatyczne z wieloma państwami, stwarzając warunki do zawierania konkordatów[1].
Lata powojenne
[edytuj | edytuj kod]W listopadzie 1919 uchylił zasadę non expedit, która zabraniała katolikom włoskim działalności politycznej, a także pobłogosławił Luigiego Sturzo, założyciela Partii Ludowej[1]. Starał się znaleźć rozwiązanie kwestii rzymskiej, którą dzięki jego działaniom dyplomatycznym udało się zakończyć za czasów jego następcy[1].
Benedykt XV ogłosił przygotowany przez poprzednika papieża Piusa X kodeks prawa kanonicznego (obowiązujący do 1983)[2] i zniósł Kongregację Indeksu. Starał się o wznowienie katolickiej działalności misyjnej[2]. Listem apostolskim Maximum illud z 1919 zapoczątkował nową erę w misjach katolickich. W 1915 powołał Kongregację Seminariów i Uniwersytetów a w 1917 Kongregację Kościołów Wschodnich oraz Instytut Orientalistyczny w Rzymie[1]. Założył Katolicki Uniwersytet Najświętszego Serca w Mediolanie w 1921.
W encyklice Humani generis redemptionem wydanej w 15 czerwca 1917 zawarł teologiczne podstawy przepowiadania słowa Bożego w Kościele. 15 września 1920 ogłosił z okazji 1500. rocznicy śmierci św. Hieronima encyklikę Spiritus Paraclitus o inspiracji ksiąg biblijnych i ważności studium Pisma świętego. Wiernych zachęcał do czytania Biblii.
Benedykt XV wprowadził bullą Incruentum z 1919 prefację za zmarłych oraz przywilej odprawiania trzech mszy w Dzień Zaduszny. 9 maja 1920 dokonał kanonizacji Joanny d’Arc, a 5 października ogłosił Efrema Syryjczyka doktorem Kościoła[1].
W latach 1914–1922 pełnił funkcję Wielkiego Mistrza Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie[7]. Kreował 32 kardynałów na pięciu konsystorzach[3].
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]Benedykt XV zmarł 22 stycznia 1922 w Rzymie na grypę, z której rozwinęło się zapalenie płuc[1]. Został pochowany w bazylice św. Piotra.
Encykliki
[edytuj | edytuj kod]- Ad Beatissimi Apostolorum, Apel o pokój, pierwsza encyklika papieża o przyczynach I wojny światowej. Papież omawia w tej encyklice problemy Kościoła u progu swego pontyfikatu 1 listopada 1914
- Humani Generis Redemptionem, O głoszeniu Słowa Bożego, 15 czerwca 1917
- Quod Iam Diu, O przyszłej konferencji pokojowej, 1 grudnia 1918
- In Hac Tanta, O św. Bonifacym, 14 maja 1919
- Paterno Iam Diu, O dzieciach w centralnej Europie, 24 listopada 1919
- Pacem, Dei Munus Pulcherrimum, O pokoju i chrześcijańskim pojednaniu, 23 maja 1920
- Spiritus Paraclitus, O św. Hieronimie 15 września 1920
- Principi Apostolorum Petro, O św. Efremie, 5 października 1920
- Annus Iam Plenus, O dzieciach w centralnej Europie, 1 grudnia 1920
- Sacra Propediem, O III Zakonie św. Franciszka w 700-lecie jego założenia, 6 stycznia 1921
- In Praeclara Summorum, O Dantem, 30 kwietnia 1921
- Fausto Appetente Die, O św. Dominiku 29 czerwca 1921
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 441-443. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ a b c d e f g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 167-168. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ a b c d e f g h i j Della Chiesa, Giacomo. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-10-06]. (ang.).
- ↑ W tym roku mija 90 lat od wyboru Benedykta XV.... [dostęp 2019-05-04].
- ↑ Ambrogio Piazzoni: Historia wyboru papieży. Kraków: Wydawnictwo M, 2004, s. 348. ISBN 83-7221-648-7.
- ↑ Piotr Szubarczyk , Benedykt XV – przyjaciel Polski, „Bibula – pismo niezależne”, 23 stycznia 2012 .
- ↑ Henryk Gapski: Bożogrobcy w Polsce. Krótki zarys dziejów i stan obecny. oessh.pl. [dostęp 2023-08-18].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- ISNI: 0000000121407844
- VIAF: 78769797
- LCCN: n88167935
- GND: 118655442
- LIBRIS: jgvxxl124ltbz64
- BnF: 12148662k
- SUDOC: 029974518
- SBN: RAVV076817
- NLA: 35918519
- NKC: jn20001005038
- BNE: XX5348700
- NTA: 069280681
- BIBSYS: 13044356
- CiNii: DA11922844
- Open Library: OL623541A
- PLWABN: 9810651537405606
- NUKAT: n2006136874
- J9U: 987007276444505171
- CANTIC: a10244414
- NSK: 000335531
- CONOR: 100611171
- BNC: 000124141
- BLBNB: 000257279
- LIH: LNB:V*149101;=BC