Inne nazwy |
BEAM |
---|---|
Rakieta nośna |
Falcon 9 FT |
Miejsce startu | |
Opis | |
Komponent stacji | |
Typ elementu |
habitat |
Czas trwania misji | |
Start | |
Dokowanie |
16 kwietnia 2016 |
Wymiary | |
Długość | |
Średnica | |
Masa całkowita | |
Pojemność hermetyzowana |
Bigelow Expandable Activity Module (BEAM) – nadmuchiwany, testowy moduł mieszkalny stanowiący od 2016 r. element Międzynarodowej Stacji Kosmicznej opracowany przez firmę Bigelow Aerospace w ramach kontraktu z NASA. Służy on jako testowy moduł, który będzie dołączony do stacji w latach 2016-2018 celem sprawdzenia przydatności tego rodzaju konstrukcji w astronautyce załogowej. Firma planuje wybudować drugi identyczny moduł, który posłuży na planowanej przez nią stacji komercyjnej za śluzę powietrzną.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W początkach roku 2010 NASA wróciła do pomysłu wykorzystania nadmuchiwanych habitatów podobnych do konstrukcji Transhab[3][4]. Rozważano wtedy wykorzystanie projektów firmy Bigelow, która przejęła tę technologię. Wśród planów był m.in. moduł o kształcie toroidalnym, zwany Bigelow Expandable Activity Module. Taki typ modułu posłużyć miał za konstrukcję testową wirówki dla projektu Nautilus-X[5]. W styczniu 2011 roku Bigelow przewidywał budowę i przygotowanie do lotu w czasie 24 miesięcy od podpisania kontraktu[6].
20 grudnia 2012 roku NASA przyznała firmie Bigelow kontrakt na 17,8 miliona dolarów, mający umożliwić skonstruowanie modułu[7] w ramach prowadzonego przez Agencję programu Advanced Exploration Systems[8].
Plany NASA zostały ogłoszone w 2013 roku, planowaną datą wyniesienia nowego modułu na orbitę był rok 2015[9]. Termin budowy został dotrzymany[10]. Wyniesienie modułu, zaplanowane na wrzesień 2015, uległo przesunięciu ze względu na eksplozję tuż po starcie rakiety Falcon 9 podczas misji zaopatrzeniowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną 28 czerwca 2015[11]. Ostatecznie moduł BEAM został wyniesiony w kosmos 8 kwietnia 2016 za pomocą rakiety Falcon 9 w jej nowej wersji Full Thrust, w ramach misji zaopatrzeniowej CRS-8[1].
Bigelow Aerospace planuje wybudować drugi moduł BEAM, który posłuży za śluzę powietrzną dla komercyjnej stacji Bigelow. Struktura modułu pozwoli na pomieszczenie jednocześnie do trzech osób – o jedną więcej, niż pozwalają na to śluzy na ISS[12].
Przebieg budowy modułu
[edytuj | edytuj kod]Zakontraktowana przez NASA wersja modułu ma kształt cylindryczny i jest mniejsza od pierwotnie planowanego torusa. W ramach zawartego w maju 2013 roku kontraktu firma Sierra Nevada Corporation wykonała wart 2 miliony dolarów mechanizm Common Berthing Mechanism, z pomocą którego moduł zostanie zacumowany do ISS[9].
12 marca 2015 roku na konferencji prasowej w fabryce Bigelow Enterprises zaprezentowano mediom gotowy moduł dla stacji ISS, spakowany do wystrzelenia[13]. Wnętrze modułu opisano jako „duża szafa z wyściełanymi ścianami, z wyposażeniem i czujnikami zainstalowanymi na dwóch centralnych podporach”[14].
Parametry
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie danych podanych przez wytwórcę modułu[2]:
Moduł w postaci | złożonej | rozłożonej |
---|---|---|
Masa (t) | 1,40 | 1,40 |
Długość (m) | 2,16 | 4,01 |
Średnica (m) | 2,36 | 3,23 |
Objętość (m3) | 3,6 | 16,0 |
Przebieg misji BEAM
[edytuj | edytuj kod]Instalacja modułu na ISS
[edytuj | edytuj kod]Wiosną 2015 r. ustalono, że BEAM zostanie dostarczony na ISS w ładowni statku Dragon w misji dostawczej CRS-8, która była planowana we wrześniu 2015 r. Jednak na skutek awarii rakiety Falcon 9 podczas startu misji CRS-7 w czerwcu 2015 r., doszło do dużych opóźnień.
Ostatecznie moduł BEAM został wyniesiony w kosmos 8 kwietnia 2016 r. za pomocą rakiety Falcon 9 statkiem Dragon firmy SpaceX w ramach misji zaopatrzeniowej CRS-8[1]. Moduł w stanie złożonym został umieszczony w części niehermetyzowanej statku.
10 kwietnia 2016 r. BEAM został dostarczony w ładowni statku Dragon do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[15].
16 kwietnia 2016 r. BEAM został przez astronautę Tima Peake wyjęty z ładowni statku manipulatorem Canadarm2, po czym o godz. 9:36 UTC przyłączony do bocznego węzła cumowniczego modułu Tranquility[16][17].
Pierwszą próbę napełnienia modułu powietrzem i rozłożenia go przeprowadzono 26 maja 2016 r. Próba okazała się nieudana prawdopodobnie z powodu 10-miesięcznego przetrzymywania modułu w stanie złożonym w oczekiwaniu na opóźniający się start, co mogło spowodować zaprasowanie się materiału, z którego moduł został wykonany. Moduł powiększał się w bardzo małym stopniu mimo pompowania do niego powietrza. Próbę powtórzono dwa dni później, 28 maja 2016 r. Operację przeprowadzał astronauta Jeff Williams. Proces napełniania modułu trwał ok. 7,5 godziny i przebiegał o wiele wolniej niż zakładano, ale zakończył się sukcesem[18].
Testy modułu
[edytuj | edytuj kod]Dwuletnia misja miała służyć testom dotyczącym m.in. trwałości struktury, przenikliwości promieniowania, wyciekom atmosfery i utrzymaniu temperatury[8]. Załoga miała jedynie co jakiś czas wchodzić do modułu by zebrać dane, natomiast poza tym moduł miał pozostawać zamknięty[19]. Pierwotnie planowano, że po zakończeniu dwuletniej misji BEAM zostanie odcumowany od ISS i spłonie w atmosferze. Przed jej zakończeniem, 2 października 2017 NASA ogłosiła przedłużenie misji modułu i podpisanie z Bigelow Aerospace umowy na podtrzymanie funkcjonowania modułu przez 3 lata z dwoma możliwymi jednorocznymi przedłużeniami. BEAM miał być wykorzystywany jako magazyn, uwalniając przestrzeń w innych modułach stacji[20]. W lipcu 2019 przedstawiciele agencji oświadczyli, że moduł przewyższył ich oczekiwania, stał się istotnym elementem stacji, w którym przechowywane jest nawet 1440 kg zapasów i że BEAM uzyskał certifykację na pozostanie na stacji do 2028 roku[21]
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Model BEAM w trakcie testów ciśnieniowych (2013)
-
Wnętrze makiety modułu BEAM (2014)
-
Załadunek do ładowni Dragona (24.02.2016)
-
Start rakiety Falcon 9 z BEAM załadowanym do statku Dragon (8.04.2016)
-
Przyłączenie BEAM do ISS (16.04.2016)
-
BEAM dołączony do ISS, jeszcze w stanie złożonym (16.04.2016)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c William Graham: SpaceX return Dragon to space as Falcon 9 nails ASDS landing. [w:] NASASpaceFlight.com [on-line]. 2016-04-08. [dostęp 2016-04-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e BEAM: the experimental platform. Bigelow Aerospace, LLC. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ Paul Marks: NASA turned on by blow-up space stations. [w:] New Scientist [on-line]. 3 marca, 2010. [dostęp 2010-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ A New Space Enterprise of Exploration: Inflatable Module Mission. [w:] NASA.gov [on-line]. 26 maja 2010. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ Clark S Lindsey: NASA NAUTILUS-X: multi-mission exploration vehicle includes centrifuge, which would be tested at ISS. [w:] HobbySpace.com [on-line]. 28 stycznia 2011. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2011)]. (ang.).
- ↑ Leonard David: International Space Station Could Get Private Inflatable Room. [w:] Space.com [on-line]. 26 stycznia 2011. [dostęp 2011-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ NASA Headquarters: NASA Contract to Bigelow Aerospace. [w:] SpaceRef.com [on-line]. 11 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ a b NASA to Test Bigelow Expandable Module on Space Station. [w:] NASA.gov [on-line]. 16 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ a b Dan Leone: Sierra Nevada Corp. To Build ISS Berthing Hardware for Bigelow Module. [w:] Space News [on-line]. 12 czerwca 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-14)]. (ang.).
- ↑ Boeing, SpaceX Prepare For First Crew Flights To ISS. [w:] Aviation Week & Space Technology [on-line]. 30 stycznia 2015. [dostęp 2015-02-03]. (ang.).
- ↑ Expandable space stations will be tested and proven in space within 12 months and then larger modules will increase space station size per cost by over ten times. [w:] Next Big Future [on-line]. 2015-08-30. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
- ↑ Carl Franzen: Inflatable Spacecraft's Other Goal: Space Walks For Tourists. [w:] Talking Points Memo [on-line]. 17 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 lipca 2013)]. (ang.).
- ↑ New Expandable Addition on Space Station to Gather Critical Data for Future Space Habitat Systems. [w:] NASA.gov [on-line]. 12 marca 2015. (ang.).
- ↑ Hannah Dreier: Space station to get $18 million balloon-like room. [w:] Associated Press [on-line]. 17 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ Chris Gebhardt: ISS welcomes CRS-8 Dragon after flawless launch. NASASpaceflight.com, 2016-04-09. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ Chris Bergin: BEAM installed on ISS following CRS-8 Dragon handover. NASASpaceflight.com, 2016-04-16. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ Jim Wilson: BEAM Successfully Installed to the International Space Station. NASA, 2016-04-16. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ Pete Harding: ISS controllers complete BEAM module expansion. NASASpaceflight.com, 2016-05-28. [dostęp 2016-05-29]. (ang.).
- ↑ Brian Vastag: International space station to receive inflatable module. [w:] The Washington Post [on-line]. 16 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
- ↑ Jeff Foust: NASA plans to extend expandable module’s stay on space station. Spacenews.com, 2017-10-03. [dostęp 2020-08-07]. (ang.).
- ↑ Jeff Foust: NASA planning to keep BEAM module on ISS for the long haul. Spacenews.com, 2019-08-12. [dostęp 2020-08-07]. (ang.).