Bitwa o Nowogród

II wojna światowa, front wschodni, operacja łomżyńsko-serocka(inne języki)
Czas	10–14 września 1944
Miejsce	Nowogród
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy
Przyczyna	operacja łomżyńska Armii Czerwonej
Wynik	zwycięstwo żołnierzy Armii Czerwonej
Strony konfliktu
ZSRR  III Rzesza
Dowódcy
gen. por. Iwan Griszyn
Siły
70 Korpus Piechoty 101 Dywizja Piechoty
Straty
1700 żołnierzy i oficerów
Położenie na mapie Polski w latach 1945–1951 miejsce bitwy
53°13′40″N 21°52′50″E/53,227778 21,880556

Bitwa o Nowogród – starcie zbrojne mające miejsce 10–14 września 1944 między oddziałami Armii Czerwonej a wojskami niemieckimi, skutkujące zdobyciem Nowogrodu i zakończeniem władzy reżimu III Rzeszy na terenie miasta.

Do Nowogrodu żołnierze 70 Korpusu Piechoty z 49 Armii (dowodzonej przez gen. por. Iwana Griszyna) wchodzącej w skład 2 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej dotarli 10 września 1944. Miasto wchodziło w skład rejonu umocnionego, który został przez Niemców solidnie przygotowany do obrony. Jako jeden z punktów mający osłaniać południowe granice Prus Wschodnich składał się z kilku lini okopów, pól minowych, przed którymi zbudowano zapory z drutu kolczastego. Przygotowano również rów przeciwczołgowy.

Atak na pozycje zajmowane przez niemiecką 101 Dywizję Piechoty rozpoczęto 10 września 1944 w godzinach popołudniowych. Po przygotowaniu artyleryjsko-lotniczym do natarcia ruszyli żołnierze 70 Korpusu Piechoty. W czasie walk które trwały do 14 września Nowogród został całkowicie zniszczony. Ostatecznie miasto zostało zdobyte o godz. 17.00, po całodziennych walkach ulicznych. W czasie tychże walk wyróżnili się czerwonoarmiści z 343 Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. mjra Aleksandra Kornika^[1][2].

Po zdobyciu Nowogrodu i Łomży wojska 49 Armii przeszły do obrony. Działania zaczepne w ramach ofensywy zimowej Armii Czerwonej rozpoczęły dopiero 14 stycznia 1945^[3].

W okresie Polski Ludowej dla upamiętnienia żołnierzy polskich i radzieckich poległych w walkach z Niemcami w 1939, 1944 i 1945 roku w Nowogrodzie wzniesiono pomnik na którym umieszczono czołg oraz tablicę z napisem: Chwała bohaterom poległym w walce z niemieckim faszyzmem^[4].

• Bitwa pod Nowogrodem (1939)

• Czesław Czubryt-Borkowski: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945. Warszawa: 1988. ISBN 83-217-2709-3.
• Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: 1971.
• Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.

• Odnowiony czołg w Nowogrodzie imponuje blaskiem