Bogusz Bilewski

Bogusz Bilewski
	; Bogusz Bilewski w sztuce "Skoro go nie ma" (1973)
Data i miejsce urodzenia	25 września 1930 ; Starachowice
Data i miejsce śmierci	14 września 1995 ; Wrocław
Zawód	aktor
Lata aktywności	1954–1995
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bogusz Bilewski (ur. 25 września 1930 w Starachowicach, zm. 14 września 1995 we Wrocławiu) – polski aktor. Odtwórca roli rubasznego zbójnika Walusia Kwiczoła w filmie Jerzego Passendorfera Janosik (1973) i serialu pod tym samym tytułem (1973). Wystąpił w roli Kulwieca–Hippocentaurusa w ekranizacji powieści Henryka Sienkiewicza Potopu (1974) w reżyserii Jerzego Hoffmana.

Życiorys

Urodził się w Starachowicach jako syn Janiny z Kwoczyńskich i Jana Bilewskiego. Jego matka chciała, żeby został śpiewakiem, a ojciec marzył, by syn zrobił karierę inżyniera. Uczęszczał do Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego w Ostrzeszowie, które ukończył w 1947. W roku szkolnym 1949/1950 ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Danuty Siedzikówny „Inki” we Wrocławiu. Po maturze dostał się do Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie, którą ukończył w 1954. Na ostatnim roku studiów wystąpił w roli Gurgija Krotkicha w sztuce Maksima Gorkiego Wassa Żeleznowa (1954) w reż. Tadeusza Burnatowicza oraz zagrał Fraya Eugenio i Geromino w spektaklu dyplomowym Wieczór jednoaktówek (1954) na motywach utworów Aleksandra Fredry, Moliera i Prospera Mériméego.

Po ukończeniu studiów dostał etat u Tadeusza Rybowskiego w sezonie artystycznym 1954/1955 w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, gdzie zadebiutował w roli Mattiego w przedstawieniu Bertolta Brechta Pan Puntila i jego sługa Matti (1954) w reż. Jerzego Golińskiego. Za przełomową rolę sceniczną uważał Aleksy’ego w Tragedii optymistycznej Wsiewołoda Wiszniewskiego^[1] w reż. Lidii Zamkow w objazdowym Teatrze Dramatycznym Domu Wojska Polskiego, z którym był związany w latach 1955–1957. Potem grał w teatrach warszawskich: Dramatycznym (1957–1961), Powszechnym (1961–1962), Ateneum (1962–1977), Polskim (1977–1985), Na Woli (1982, 1995) i Narodowym (1985–1987).

Debiutował na kinowym ekranie jako kapral Sumski (nie występuje w napisach) w dramacie wojennym Jana Rybkowskiego Godziny nadziei (1955)^[2]. Zagrał w kilkudziesięciu filmach i serialach telewizyjnych, początkowo był obsadzany w rolach amantów, imponował sprawnością fizyczną, zanim przeszedł do ról charakterystycznych i postaci drugoplanowych. W latach 1960–94 brał udział w realizacjach Teatru Telewizji. Występował w słuchowiskach Polskiego Radia. Pracował też jako aktor głosowy.

Zmarł z powodu krwotocznego udaru mózgu^[3]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 157-3-18)^[4].

Filmografia

Polski dubbing

1989: Wszystkie psy idą do nieba − Grymas Buldożer
1986: Biała wizytówka – Heinberg (rola Rolfa Hoppe)
1986: Piotr Wielki – książę Suchorukow
1985: Porwanie – kapitan Ingełow
1979: Asterix kontra Cezar (I wersja dubbingowa) – Terminus
1976: Ja, Klaudiusz − Makron (odc. 8-9)
1972: Siódma kula – Chaszimow
1971: Goya – Francisco Goya
1969: Dżamila – Osmon
1969: Czerwony namiot – Mariano
1968: Zwiadowca – sierżant Jegorow
1968: Wilcze echa − chorąży Piotr Słotwina (rola Bruna O’Ya)
1967: Taki duży chłopiec – Giera
1967: O jednego za wiele – Ouf
1966: Tunel – Sierioża
1965: Przedział morderców – René Cabourg
1964: Wizyta starszej pani – Darvis
1964: Prawda przeciw prawdzie – Carrasco
1964: Piotruś partyzant
1963: Ikaria XB 1 – Peter Kubes
1962: Grzeszny anioł – Markiczew
1961: Dziewczęta – Ilja

Filmy / Seriale

1957: Król Maciuś I – U-mun-tu
1957: Zimowy zmierzch – Józek Rumsza
1957: Spotkania – pilot Janusz
1958: Rancho Texas – Jacek
1958: Dwoje z wielkiej rzeki – Janek Wiślak
1958: Historia jednego myśliwca – porucznik Stefan Zaremba
1960: Ostrożnie Yeti – gangster
1960: Decyzja – Michał
1962: Wielka, większa i największa – Jean
1964: Rękopis znaleziony w Saragossie – Cygan
1965: Podziemny front – gość w kasynie
1965: Wystrzał – oficer
1965: Markiza de Pompadour – inspektor MO
1967: Westerplatte – kapitan Mieczysław Słaby, lekarz
1968: Hasło Korn - inżynier Witold Bracki
1969: Pan Wołodyjowski – pułkownik
1969: Przygody pana Michała – Muszalski
1970: Album polski – bandyta
1970: Pierścień księżnej Anny – rycerz Hlawa
1971: Nie lubię poniedziałku – kierowca
1971: Kardiogram – komendant MO
1971: Zabijcie czarną owcę – szuler
1972: Zaraza – kierowca sanitarki
1972: Kopernik – burgrabia lidzbarski
1972: Kopernik – burgrabia lidzbarski (odc. 2)
1973: Wielka miłość Balzaka – major Carraud
1973: Nagrody i odznaczenia – Intendent
1973: Janosik – Waluś Kwiczoł
1974: Urodziny Matyldy – Jaworski
1974: Godzina za godziną – milicjant
1974: Potop – Kulwiec-Hippocentaurus
1975: Beniamiszek – Żegota
1975: Grzech Antoniego Grudy – Ruryk
1975: Wieczne pretensje – Rysio
1976: Hasło – Snopek, szef Kopery
1976: Znaki szczególne – pracownik stacji benzynowej
1977: Dziewczyna i chłopak – kłusownik
1977: Milioner – majster murarski Bil
1977: Wszyscy i nikt – organista
1978: Pejzaż horyzontalny – chuligan
1978: Koty to dranie – rybak
1979: Detektywi na wakacjach − milicjant „Brodacz”
1979: Na własną prośbę – dziennikarz
1979-1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – Wargosz^[5]
1979: Aria dla atlety – „Cyklop” Bieńkowski
1979: Ojciec królowej – szlachcic, gość weselny
1979: Detektywi na wakacjach – milicjant „Brodacz”
1980: Kłusownik – Kiczyłło
1980: Kariera Nikodema Dyzmy – wiceminister Ulanicki
1980: Dziewczyna i chłopak – kłusownik Wilczak
1981: Karabiny – bimbrownik
1981: Białe tango – dyrektor PGR-u
1981: Klejnot wolnego sumienia – powieszony szlachcic
1982: Na tropach Bartka – pan Leszek
1982: Popielec – Pyza
1983: Tajemnica starego ogrodu – Henryk Reja
1983: Słona róża – malarz Hrusa
1983: Kartka z podróży – restaurator
1984: 5 dni z życia emeryta – żołnierz rosyjski strzelający do Stanisława Bzowskiego
1984: Przemytnicy – „Żywica”
1985: Urwisy z Doliny Młynów – „Kapitan Groźny”
1985: Porwanie – głos – kapitan Angełow
1986: Podróże pana Kleksa – sternik Talens
1986: Zmiennicy – kolekcjoner starej broni
1986: Pierścień i róża – Brodacz Pancerny
1986: Pierścień i róża (serial) – Brodacz Pancerny
1987: Rzeka kłamstwa – wuj Ksawery
1987: Śmierć Johna L. – okularnik pod Wawelem
1987: Co to konia obchodzi – Alojzy „Kochaś”
1988: Przeprawa – Bruzda
1989: Powrót wabiszczura – bliźniak #1
1989: Sceny nocne – bogacz
1990: Leśmian – Franciszek Fiszer
1990: Kramarz – Antoni, sprzedawca łańcuszków
1993-1994: Bank nie z tej ziemi – bezdomny „Marlboro”

Odznaczenia

Srebrny Krzyż Zasługi (1974)

Przypisy

↑ Aktorzy o sobie: Bogusz Bilewski. „Film”. nr 24 (497/XIII), s. 7, 15 czerwca 1958. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
↑ Zmarł Bogusz Bilewski. „Film”. nr 10 (497/XIII), s. 10, październik 1995. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
↑ Tygodnik „To & Owo” nr 10, 7.03.2017, s. 12-13
↑ Cmentarz Stare Powązki: BOGUSZ BILEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-31] .
↑ rządca majątku Chłapowskich

Bibliografia

Zdzisław Ornatowski. Cywilny żołnierz. „Ekran”. nr 11 (49/II), s. 4–5, 16 marca 1958. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0013-3299.
Maciej Maniewski. Gdzie ci mężczyźni.... „Film”. nr 5 (2199/XLVI), s. 116–117, maj 1999. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

Linki zewnętrzne

Bogusz Bilewski w bazie filmpolski.pl
Bogusz Bilewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Bogusz Bilewski w bazie IMDb (ang.)
Bogusz Bilewski w bazie Filmweb
Bogusz Bilewski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Bogusz Bilewski w bazie Akademia Polskiego Filmu
Bogusz Bilewski na zdjęciach w bibliotece Polona

[1] Aktorzy o sobie: Bogusz Bilewski. „Film”. nr 24 (497/XIII), s. 7, 15 czerwca 1958. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

[2] Zmarł Bogusz Bilewski. „Film”. nr 10 (497/XIII), s. 10, październik 1995. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

[3] Tygodnik „To & Owo” nr 10, 7.03.2017, s. 12-13

[4] Cmentarz Stare Powązki: BOGUSZ BILEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-31] .

[5] rządca majątku Chłapowskich

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]