Bohdan Czeszko

Bohdan Czeszko

Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1923 Warszawa
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1988 Warszawa
Poseł na Sejm PRL IV, V, VI i VII kadencji
Okres	od 1965 do 1980
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Bohdan Władysław Czeszko, ps. „Agawa” (ur. 1 kwietnia 1923 w Warszawie, zm. 21 grudnia 1988 tamże) – polski pisarz, scenarzysta i publicysta, poseł na Sejm PRL IV, V, VI i VII kadencji^[1]. Budowniczy Polski Ludowej.

Urodził się w rodzinie Leonarda i Marii z domu Załęskiej. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył w Warszawie szkołę średnią^[2].

W czasie okupacji niemieckiej pracował w warsztatach stolarskich i działał w konspiracji, od 1942 żołnierz Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, ps. „Agawa”, członek Związku Walki Młodych. Brał udział m.in. w zamachu na Cafe-Club. Walczył w powstaniu warszawskim w batalionie AL „Czwartaków” na Woli, Starówce i Śródmieściu, jako sierżant i zastępca Lecha Matawowskiego „Mirka”, pełniąc funkcję szefa batalionu. Ranny podczas walk na Woli 6 sierpnia 1944. Po upadku powstania nadal działał w konspiracji w Częstochowie, w 1945 był komendantem MO w Częstochowie^[2], po czym w marcu 1945 wstąpił do 2 Armii Wojska Polskiego. Został ranny podczas forsowania Nysy. Po wojnie działał w Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Po zakończeniu wojny, w latach 1945–1947 uczył się w Państwowym Liceum Plastycznym w Warszawie, w 1947 zdał maturę^[2]. W latach 1947–1951 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i podjął działalność literacką. Debiutował w 1948 tomem opowiadań Początek edukacji. Autor powieści o tematyce okupacyjnej i wojennej, między innymi Pokolenia z 1951. Powieść ta, opisująca historię Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, nie należy do wzorcowych utworów socrealistycznych, została zekranizowana przez Andrzeja Wajdę w 1954. Był także autorem Trenu z 1961, który został negatywnie oceniony przez ówczesną oficjalną krytykę za „pacyfizm i czarnowidztwo”.

W latach 1954–1955 był korespondentem „Trybuny Ludu” w Moskwie. Po powrocie do kraju był redaktorem „Przeglądu Kulturalnego”, później zastępca redaktora naczelnego warszawskiej „Kultury” (1963–1967), od 1967 współpracował z „Nowymi Książkami”^[2]. Od 1965 do 1980 był posłem na Sejm PRL. Należał do władz naczelnych Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od 1971 był także członkiem Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie^[3].

Zmarł w Warszawie, pochowany z honorami na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 31C-tuje-8)^[4]. W imieniu władz PRL w pogrzebie uczestniczyli m.in. minister kultury i sztuki prof. Aleksander Krawczuk oraz kierownik Wydziału Kultury KC PZPR Tadeusz Sawic^[5].

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1984)^[6]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1983)^[2]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)^[2]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)^[7]
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Warszawski Krzyż Powstańczy (1982)^[8]
• Medal 40-lecia Polski Ludowej^[9]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[10]
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966)^[11]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)^[12]
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)^[13]

• Nagroda Państwowa II stopnia za powieść pt. Pokolenie (1952)^[14][15]
• Nagroda w konkursie Wydawnictwa MON za opowiadanie Tren (1960)
• Nagroda Państwowa II stopnia za Opowiadania wybrane (22 lipca 1964)^[16]
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1965)
• Nagroda Państwowa I stopnia (1970)
• Nagroda miasta stołecznego Warszawy (1970)
• Nagroda Państwowa I stopnia za całokształt twórczości (1976)
• Nagroda Ministra Obrony Narodowej (1983)

• Książki
  • Początek edukacji (1948)
  • Pokolenie (1951)
  • Drogi sytości (1951)
  • Krzewy koralowe (1954)
  • Moskwa, Wołga, Baku (1956)
  • Edukacja niesentymentalna (1958)
  • Przygoda w kolorach (1959)
  • Makatka z jeleniem (1961)
  • Tren i inne opowiadania (1961)
  • Opowiadania wybrane (1964)
  • Wióry (1970)
  • Marginałki (1971, wybór recenzji)
  • Powódź (1975)
  • Kłopoty władzy (1978)
  • Nostalgie mazurskie (1987)
• Filmografia
  • 1953 – Trzy opowieści (współpraca scen. kierownictwo lit.)
  • 1954 – Pokolenie (scenariusz)
  • 1956 – Wraki (dialogi)
  • 1958 – Historia jednego myśliwca (dialogi)
  • 1958 – Krzyż Walecznych (dialogi)
  • 1961 – Milczące ślady (dialogi)
  • 1961 – Złoto (scenariusz, dialogi)
  • 1962 – Gangsterzy i filantropi (dialogi)
  • 1963 – Mansarda (scenariusz)
  • 1964 – Pierwszy dzień wolności (scenariusz)
  • 1965 – Podziemny front (scenariusz)
  • 1965 – Powrót doktora von Kniprode (dialogi)
  • 1967 – Ojciec (dialogi)
  • 1967 – Szach i mat w Opowieści niezwykłe (dialogi)
  • 1969 – Dzień oczyszczenia (dialogi)
  • 1970 – Prawdzie w oczy (dialogi)
  • 1970 – Pułapka (scenariusz)
  • 1976 – Polskie drogi (scenariusz; odcinek 1)

• Praca zbiorowa, Czwartacy. Tom II, Warszawa 1965 (częściowo).
• Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945, Warszawa 1971.
• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 198–199.
• Bohdan Władysław Czeszko, Powstańcze biogramy, 1944.pl.

• Bohdan Czeszko na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”