| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 lipca 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 maja 1985 |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Bohdan Wodiczko (ur. 5 lipca 1911 w Warszawie, zm. 12 maja 1985 tamże) – polski dyrygent i pedagog muzyczny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodziny czeskich muzyków osiadłych w Polsce, jego rodzicami byli Franciszek i Anna z Gocławskich. Był bratem Eugeniusza Waleriana (ur. 1903), Jadwigi (ur. 1906), Haliny (ur. 1908) i Jerzego (ur. 1920)[1]. Kształcił się w Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie, później w Konserwatorium (w różnych dyscyplinach i umiejętnościach muzycznych), od 1932 Był uczniem Wacława Tallicha (dyrygentura) w Konserwatorium Muzycznym w Pradze, a od 1936 na powrót w Konserwatorium Warszawskim u Piotra Rytla (kompozycja) i Waleriana Bierdiajewa (dyrygentura). W 1939 ukończył uczelnię z odznaczeniem[2].
W czasie okupacji niemieckiej zarabiał grając na fortepianie, skrzypcach i akordeonie w orkiestrze nocnego lokalu „Adria” w Warszawie (znanego z przeprowadzonego w nim 22 maja 1943 zamachu na Niemców, którego wykonawcą był żołnierz AK Jan Kryst). Podczas powstania warszawskiego aresztowany przez gestapo został wywieziony do obozu pracy[2].
W maju 1945 powrócił do Warszawy i przy Komendzie Milicji Obywatelskiej w Otwocku zorganizował orkiestrę, ucząc jednocześnie w stołecznej Szkole Muzycznej im. Karola Kurpińskiego[2]. W 1946 współtworzył i do 1950 kierował zespołem symfonicznym, później przekształconym w Filharmonię Bałtycką w Gdańsku. Następnie był dyrektorem Filharmonii Łódzkiej (1950–1951), pierwszym dyrygentem i dyrektorem artystycznym Filharmonii Krakowskiej (1951–1955), pierwszym dyrygentem i dyrektorem Filharmonii Narodowej w Warszawie (1955–1958).
Po zwolnieniu z pracy w Polsce spędził kilka lat na Islandii, gdzie był m.in. dyrygentem orkiestry symfonicznej w Reykjaviku.
Od lipca 1961 do grudnia 1964 stał na czele Opery Warszawskiej; wystawił wiele wybitnych dzieł operowych i baletowych (m.in. Króla Edypa, Persefonę, Orfeusza i Święto wiosny Strawinskiego, Don Carlosa Verdiego, Straszny dwór Moniuszki, Kawalera srebrnej róży Richarda Straussa, Zamek Sinobrodego Bartóka). W 1965 przez krótki czas pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Wielkiego w Warszawie, w latach 1965–1968 ponownie pracował w Reykjaviku. Od 1968 dyrygent Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach; w latach 70. pracował jako pedagog Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie (od 1973 profesor). Wykładał także na uczelniach muzycznych w Sopocie, Łodzi i Krakowie.
W latach 1977–1979 był dyrygentem i dyrektorem artystycznym Teatru Wielkiego w Łodzi.
Wychowawca kilku pokoleń polskich dyrygentów, wprowadził na polskie sceny operowe szereg współczesnych dzieł operowych.
Był mężem Ireny Anny (1911–1999), ojcem Krzysztofa, artysty wizualnego i teoretyka sztuki.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A31-tuje-4)[3].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)[5]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (9 lutego 1955)[6]
- Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1960)[7]
- Krzyż Oficerski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja, 1957)
- Krzyż Kawalerski Orderu Sokoła Islandzkiego (Islandia, 1968)[8]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za działalność artystyczną w minionym 10-leciu (1955)[9]
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia w dziedzinie muzyki (1963)[10]
- Nagroda Komitetu ds. PRiTv za osiągnięcia w działalności artystycznej w programach PRiTv ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji i kierownictwa muzycznego wartościowego cyklu Słuchamy i patrzymy (1968)[10]
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie muzyki „za całokształt pracy artystycznej w dziedzinie dyrygentury i popularyzację muzyki polskiej za granicą” (1973)[10]
- Nagroda Związku Kompozytorów Polskich (1975)[11]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- W 1996 roku jego imieniem nazwano skwer w dzielnicy Śródmieście w Warszawie, w pobliżu Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina[12].
- Od 2011 jest patronem skweru w Wołominie[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rodzina Wodiczków [online] [dostęp 2024-07-05] (pol.).
- ↑ a b c Teatr Wielki Opera Narodowa : Bohdan Wodiczko [online], archiwum.teatrwielki.pl [dostęp 2024-07-05].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” - wskazany jako Bogdan Wodiczko.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” - wskazany jako Bogdan Wodiczko.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 9 lutego 1955 r. nr 0/283 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 1, 10 lutego 1961, s. 7
- ↑ Fálkaorðuhafar (1968). forseti.is. [dostęp 2018-08-28]. (isl.).
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-05].
- ↑ a b c Bohdan Wodiczko, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-05].
- ↑ Bohdan Wodiczko | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2024-07-05] (pol.).
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 353. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ BIP – Gmina Wołomin: VI-62/2011 w sprawie nadania nazwy skwerowi w Wołominie. wolomin.bip.net.pl. [dostęp 2023-06-19].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bohdan Wodiczko, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22].
- Bohdan Wodiczko na zdjęciach w bibliotece Polona
