Bomis (spółka internetowa)

Ten artykuł dotyczy spółki internetowej. Zobacz też: Bomis (inne znaczenia).

Bomis

Typ strony	serwis ogłoszeniowy
Data powstania	1996
Autor	Jimmy Wales Tim Shell Michael Davis
Właściciel	Tim Shell
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Bomis – spółka internetowa założona w 1996 roku przez Jimmy’ego Walesa, Tima Shella i Michaela Davisa. Firma była inicjatorem projektów takich jak Nupedia i Wikipedia. W 2003 roku z Bomis wyodrębniono Wikimedia Foundation, organizację zarządzającą encyklopedią. W 2007 roku działalność firmy została zakończona.

Początkowo firma koncentrowała się na treściach skierowanych do męskiej publiczności, obejmujących informacje o sporcie, motoryzacji oraz kobietach, w tym również materiały erotyczne. Usługa „Bomis Premium”, dostępna w formie płatnej subskrypcji, oferowała dodatkowe treści przeznaczone dla dorosłych i stanowiła główne źródło dochodu przedsiębiorstwa.

W 2000 roku Bomis uruchomiła Nupedię – darmową encyklopedię internetową tworzoną przez ekspertów. Rok później powstała Wikipedia, początkowo jako projekt wspierający Nupedię. Materiały z Nupedii zostały ostatecznie włączone do Wikipedii, a sama Nupedia zakończyła działalność w 2003 roku.

W tym samym roku rozpoczęła działalność Wikimedia Foundation, której pierwszym zarządem byli trzej założyciele Bomis. Rok później fundacja wystąpiła o rejestrację nazwy „Wikipedia” jako znaku towarowego. Wszystkie zasoby związane z projektem encyklopedii zostały przekazane fundacji. Od 2007 roku Bomis pozostaje nieaktywna.

W 1994 roku Jimmy Wales został zatrudniony przez Michaela Davisa, dyrektora generalnego firmy finansowej Chicago Options Associates, jako handlowiec^[1]. W tym okresie Wales chciał uczestniczyć w internetowych przedsięwzięciach biznesowych, które cieszyły się coraz większą popularnością i odnosiły sukcesy w połowie lat 90.^[2]

W 1996 roku Wales wraz z Timem Shellem^[3] i ówczesnym menedżerem Michaelem Davisem założyli firmę Bomis^[a][2]. Wales był jej dyrektorem naczelnym^[4]. W 1998 roku Wales przeniósł się z Chicago do San Diego, aby pracować dla Bomis^[5], a następnie do St. Petersburga na Florydzie^[6]. Strona początkowo była portalem internetowym, na którym testowano szereg pomysłów, między innymi służyła jako spis przedsiębiorstw w Chicago^[5]. Później skupiła się na treściach skierowanych do mężczyzn, w tym na informacjach o sporcie, motoryzacji i kobietach^[7].

W ramach projektu Open Directory Project Bomis tworzył strony połączone systemem webring, poświęcone tematom związanym z kulturą męską^[8]. W 1999 roku firma wprowadziła przeglądarkę Bomis Browser^[5]. Przedsiębiorstwo odniosło sukces, koncentrując się na treściach erotycznych i przeznaczonych dla dorosłych^[9]. Reklamy generowały przychody, które pozwalały finansować inne projekty internetowe^[10], a na stronie publikowano sugestywne zdjęcia kobiet^[11]. Około dziesięciu procent przychodów przedsiębiorstwa pochodziło z filmów pornograficznych i blogów^[12].

Witryna zawierała segment poświęcony materiałom erotycznym – „Bomis Babes”^[13] – oraz funkcję umożliwiającą użytkownikom przesyłanie linków do innych stron skierowanych do męskiej publiczności^[14]. Serwis oferował także usługi pomagające w znajdowaniu witryn poświęconych celebrytkom, m.in. Annie Kurnikowej i Pameli Anderson^[15]. W ramach sekcji „Bomis Babes” od 2000 roku prowadzono blog „Bomis Babe Report”, gdzie publikowano zdjęcia aktorek filmów pornograficznych. Zawierał on również oryginalne materiały erotyczne, w tym informacje o aktorach filmów pornograficznych oraz celebrytach, którzy pozowali nago^[16].

Sekcja subskrypcyjna „Bomis Premium” oferowała dostęp do treści dla dorosłych i materiałów erotycznych; trzydniowy okres próbny kosztował 2,95 USD (ok. 4,65 USD w 2021^[b])^[9]. Podczas gdy Bomis Babes udostępniało subskrybentom fotografie nagich kobiet^[17], „Bomis Premium” zawierało także materiały przedstawiające kobiecą anatomię oraz sceny o charakterze erotycznym^[16]. Firma stworzyła również wyszukiwarkę Babe Engine, umożliwiającą użytkownikom znajdowanie treści erotycznych w Internecie^[9]. Terry Foote, dyrektor ds. reklamy Bomis, oświadczył w 2008 roku, że 99% wyszukiwań na stronie dotyczyło nagich kobiet^[18].

Na początku 2000 roku Larry Sanger, znajomy Jimmiego Walesa, wysłał do niego e-mail, w którym przedstawił pomysł stworzenia bloga o tematyce kulturowo-politycznej. W odpowiedzi Wales opisał własną koncepcję publicznej encyklopedii i zaproponował Sangerowi współpracę^[19]. W rezultacie wspólnie założyli Nupedię – darmową encyklopedię internetową opartą na zasadach otwartego oprogramowania. Serwis uruchomiono w marcu; Sanger został redaktorem naczelnym Nupedii^[20], a Wales pełnił funkcję dyrektora generalnego Bomis^[21]. Udostępnienie projektu zostało sfinansowane przy wsparciu firmy Bomis^[22]. W 2000 roku przedsiębiorstwo zgodziło się przeznaczyć część swoich zysków na wczesne finansowanie projektu^[23].

Początkowo Nupedia nie zawierała żadnych artykułów. Celem Sangera było pozyskanie jak największej liczby edytorów, aby w pewnym momencie oferować więcej treści niż encyklopedia Britannica^[20]. Proces pisania i recenzowania artykułów, składający się z siedmiu etapów, okazał się czasochłonny^[24]. Do listopada 2000 roku opublikowano dwa artykuły, a 115 było w trakcie weryfikacji. W pracach redakcyjnych uczestniczyło ponad 80 osób, z których większość posiadała doktoraty. W tym okresie Bomis poszukiwał także możliwości uzyskania przychodów z reklam dla serwisu, licząc, że pozwoli to sfinansować projekt^[25].

Aby przyspieszyć proces weryfikacji w Nupedii, 15 stycznia 2001 roku Bomis uruchomił Wikipedię, początkowo przeznaczoną jedynie do tworzenia wersji roboczych artykułów^[26][27]. W 2003 roku Wikipedia zawierała już ponad 100 tysięcy artykułów^[28][29]. Nupedia w całym okresie swojego istnienia (2000–2003) opublikowała natomiast jedynie 24 ukończone artykuły^[21].

Początkowo Bomis planowała uczynić Wikipedię projektem komercyjnym. Środki firmy przeznaczono m.in. na utrzymanie serwerów Wikipedii^[30]. Wraz ze wzrostem popularności projektu rosły jednak także koszty jego utrzymania, podczas gdy przychody Bomis spadły w wyniku krachu internetowego^[31]. Pod koniec 2000 roku firma zatrudniała około 11 osób, lecz na początku 2002 roku zespół zredukowano do około pięciu pracowników^[32]. W 2002 roku z firmy odszedł Larry Sanger, będący w sporze z Jimmym Walesem o to, kto jest pomysłodawcą Wikipedii^[33]. W 2006 roku Sanger uruchomił projekt Citizendium, będący odgałęzieniem Wikipedii^[34]. Materiały opracowane w ramach Nupedii zostały następnie włączone do Wikipedii, a sam projekt zakończono w 2003 roku^[33].

Wraz ze wzrostem popularności Wikipedii rosły także koszty jej utrzymania. W 2003 roku Jimmy Wales przeznaczył około 100 tysięcy dolarów z przychodów firmy Bomis na dalszy rozwój projektu^[35]. W czerwcu tego samego roku Wikipedia została przekazana nowo powstałej organizacji – Wikimedia Foundation. Na rzecz fundacji przeniesiono wszystkie prawa do serwisu, nieodpłatnie przekazano sprzęt obsługujący projekt, a sama Wikipedia zaczęła działać w modelu non-profit^[36].

Rada dyrektorów fundacji Wikimedia początkowo składała się z trzech współzałożycieli Bomis. Pierwsze wybory do rady odbyły się w 2004 roku, w wyniku których wybrano Florence Devouard i Angelę Beesley^[37]. 14 września 2004 roku fundacja złożyła wniosek o rejestrację nazwy „Wikipedia” jako znaku towarowego w Stanach Zjednoczonych. W 2005 roku Wikimedia Foundation uzyskała status publicznej organizacji charytatywnej, co umożliwiło odliczanie darowizn od federalnego podatku dochodowego^[38]. W 2007 roku siedziba organizacji została przeniesiona do San Francisco. W tym samym roku Jimmy Wales przyznał w wywiadzie, że firma Bomis nie prowadzi już działalności^[39].

• RobertR. Curley RobertR., Issues in cyberspace: from privacy to piracy, Nowy Jork: Britannica Educational Pub, 2012, ISBN 978-1-61530-738-8 .
• ChrisCh. DiBona ChrisCh., MarkM. Stone MarkM., Open sources 2.0: the continuing evolution, O’Reilly, 2006, ISBN 978-0-596-00802-4 .
• Jared Duval: Next Generation Democracy: What the Open-Source Revolution Means for Power, Politics, and Change. Bloomsbury, 2010. ISBN 978-1-60819-066-9.
• Thomas L.T.L. Friedman Thomas L.T.L., The world is flat: a brief history of the twenty-first century, Nowy Jork: Picador, 2007, ISBN 978-0-312-42507-4 .
• HarryH. Henderson HarryH., Encyclopedia of Computer Science and Technology, Nowy Jork: Facts On File, 2008, ISBN 978-1-4381-1003-5 .
• JeffJ. Howe JeffJ., Crowdsourcing: Why the Power of the Crowd Is Driving the Future of Business, Westminster: Crown, 2008, ISBN 978-0-307-44932-0 .
• AndrewA. Keen AndrewA., The cult of the amateur, Nowy Jork: Doubleday, 2007, ISBN 978-0-385-52081-2 .
• AndrewA. Lih AndrewA., The Wikipedia revolution: how a bunch of nobodies created the world’s greatest encyclopedia, Nowy Jork: Hyperion, 2009, ISBN 978-1-4013-0371-6 .
• SusanS. Meyer SusanS., Jimmy Wales and Wikipedia, Nowy Jork: The Rosen Publishing Group, 2013, ISBN 978-1-4488-6912-1 .
• DavidD. Weinberger DavidD., Everything is miscellaneous: the power of the new digital disorder, Melia, 2008, ISBN 978-0-8050-8811-3 .
• JonathanJ. Zittrain JonathanJ., The Future of the Internet And How to Stop It: And How to Stop It, New Haven: Yale University Press, 2008, ISBN 978-0-300-14534-2 .

• Oficjalna strona (archiwum)