Data urodzenia |
8 lutego 1937 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
filozof, publicysta |
Tytuł naukowy |
doktor habilitowany |
Alma Mater | |
Małżeństwo | |
Odznaczenia | |
Bronisław Łagowski (ur. 8 lutego 1937) – polski filozof, historyk idei, eseista, publicysta, emerytowany profesor Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Mąż Elżbiety Paczkowskiej-Łagowskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1961 ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim. Początkowo zajmował się estetyką. Stopień naukowy doktora filozofii uzyskał na podstawie rozprawy o myśli Stanisława Brzozowskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim. Habilitował się w Polskiej Akademii Nauk w Warszawie na podstawie dorobku oraz pracy habilitacyjnej poświęconej filozofii politycznej Maurycego Mochnackiego.
W latach 1962–2000 był pracownikiem naukowym Uniwersytetu Jagiellońskiego, m.in. na stanowisku zastępcy dyrektora Instytutu Filozofii do spraw dydaktyki. W ostatnim dziesięcioleciu swej kariery naukowo-dydaktycznej związał się z Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie, gdzie był profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Filozofii Społecznej w Instytucie Filozofii i Socjologii.
Przez dwie kadencje był członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych PAN. W pracy naukowej i dydaktycznej koncentrował się na historii idei, historii myśli społecznej, filozofii politycznej, filozofii prawa, filozofii historii.
Był członkiem PZPR[1], jednak, zdaniem m.in. Aleksandra Halla, cechował go krytyczny stosunek do oficjalnej ideologii i polityki władz[2]. Na seminariach czytał z zaawansowanymi studentami m.in. Arona, Bierdiajewa, Schumpetera, Hayeka, Kołakowskiego, Ortegę y Gasseta, Poppera, Schmitta, Webera, romantyków polskich, XIX-wiecznych chrześcijańskich millenarystów, teologów wyzwolenia, encykliki papieży i klasyków myśli społecznej, od Platona poprzez Hobbesa, Rousseau i Kanta, Hume’a i Adama Smitha po Burke’a, Constanta, de Maistra i Tocqueville'a. Zdaniem A. Walickiego, w czasach PRL był jednym z nielicznych pracowników uniwersytetu, którym – pomimo spełnienia wszelkich wymogów naukowych – zablokowano nominację na stanowisko docenta[3][4]. Nie był jednak bezkrytycznym zwolennikiem opozycji lub „Solidarności”[5].
Łagowski reprezentuje w spojrzeniu na politykę stanowisko realistyczne i racjonalistyczne[6], wywodzące się z tradycji oświeceniowej[7]. Jego wizja jest synkretyczna, wg badaczy spójnie łącząca w sobie elementy liberalizmu[8], konserwatyzmu[9] i świeckiej, lewicowej myśli społecznej[10].
W latach 70. XX wieku publikował w „Tygodniku Powszechnym” pod pseudonimami Jan Demboróg i Piotr Myszkowski[11]. Jest autorem kilku książek i licznych artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach fachowych („Studia Filozoficzne”, „Reports on Philosophy”, „Universitas”), a także esejów ogłoszonych w czołowych periodykach kulturalnych („Twórczość”, „Polityka Polska”, „Europa. Tygodnik Idei”, „Res Publica Nowa”, „Przegląd Polityczny”), felietonów i wywiadów drukowanych w tygodnikach opiniotwórczych i prasie codziennej („Tygodnik Powszechny”, „Zdanie”, Życie Gospodarcze”, Nowe Życie Gospodarcze”, „Kapitalista Powszechny”, „Przegląd Tygodniowy”, „Polityka”, „Gazeta Wyborcza”, „Przegląd”, „Krytyka Polityczna”). Obecnie jest stałym felietonistą tygodnika opinii „Przegląd”.
W maju 1997 uhonorowany został nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za Szkice antyspołeczne. Otrzymał również Nagrodę Fundacji im. Andrzeja Urbańczyka oraz nagrodę Fundacji im. Ksawerego i Mieczysława Pruszyńskich. W 2008, z okazji 70. urodzin Bronisława Łagowskiego, ukazała się w Krakowie Księga Jubileuszowa złożona z artykułów jego przyjaciół i uczniów („Teka Łagowskiego”, red. P. Bartula, K. Haremska, Księgarnia Akademicka, Kraków 2008).
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski(22 maja 2000)[12][13],
- Odznaka „Honoris Gratia” (2007),
- Medal „Zasłużony dla Tolerancji” (2010).
Publikacje i książki
[edytuj | edytuj kod]- Filozofia polityczna Maurycego Mochnackiego, Wydawnictwo Literackie. Kraków 1981, ISBN 83-08-00405-9.
- Co jest lepsze od prawdy?, Wydawnictwo Literackie. Kraków 1986, ISBN 83-08-01379-1.
- Liberalna kontrrewolucja, Centrum im. Adama Smitha, cop. 1994, ISBN 83-901409-4-2
- Szkice antyspołeczne, Księgarnia Akademicka, ISBN 83-86575-61-1
- Łagodny protest obywatelski, Księgarnia Akademicka, ISBN 83-7188-371-4
- Duch i bezduszność III Rzeczypospolitej. Rozważania. Universitas, ISBN 83-242-0628-0
- Pochwała politycznej bierności, Wydawnictwo Sprawy Polityczne. Warszawa 2008, ISBN 978-83-61384-01-4.
- Teka Łagowskiego. Księga Jubileuszowa z okazji 70. urodzin Profesora Bronisława Łagowskiego. Księgarnia Akademicka. Kraków 2008, ISBN 978-83-7188-138-1.
- Symbole pożarły rzeczywistość. Universitas, Kraków 2011. ISBN 97883-242-1342-9. 374 s.
- Polska chora na Rosję, Oratio Recta, Warszawa 2016. ISBN 978-83-64407-12-3.
- Fałszywa historia, błędna polityka, Oratio Recta, Warszawa 2017. ISBN 978-83-64407-16-1.
- Państwo znikąd, Oratio Recta, Warszawa 2017. ISBN 978-83-64407-19-2.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W tej kwestii zob. m.in. Robert Krasowski, Realizm polityczny, czyli jak nauczyć Polaków, że warto kierować się rozumem. „Życie” z dn. 2002-06-01
- ↑ „W Łagowskim intelektualiście należącym do PZPR ceni Walicki z kolei otwarcie wyrażaną pogardę do ideologicznej legitymizacji systemu i poszukiwanie jej w racji stanu, a także stawianie – podobnie jak Dzielski – na ewolucję systemu w kierunku liberalnym, w szczególności w sferze gospodarczej.” Aleksander Hall, „Antykomunista, który broni PRL”. W: Polityka, 19.07.2010.
- ↑ Przewód habilitacyjny Łagowskiego, rozpoczęty w Uniwersytecie Jagiellońskim, został przeniesiony do Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Rozprawa habilitacyjna wydrukowana została przez UJ w r. 1977 w m nakładzie 66 sztuk jedynie na potrzeby formalnego przewodu (średni nakład prac habilitacyjnych wynosił kilkaset egz.). W szerszym nakładzie praca ta mogła ukazać się dopiero po posierpniowej odwilży w krakowskim Wydawnictwie Literackim. Zob: A. Walicki, „Łagowski jest tylko jeden”. „Przegląd”, nr 6/2007.
- ↑ Podobnie ocenił habilitację Łagowskiego prof. UJ Jan Skoczyński w artykule Zapomniana książka Bronisława Łagowskiego. W: Teka Łagowskiego. Wyd. Księgarnia Akademicka. Kraków 2008. S. 39-47, ISBN 978-83-7188-138-1.
- ↑ Zob: Roman Graczyk, „PRL (nie)oswojona.” „Gazeta Wyborcza” z dn. 5. sierpnia 2000
- ↑ W sprawie realizmu i racjonalizmu Łagowskiego zob. A. Walicki, dz. cyt., R. Krasowski, dz. cyt., idem: „Czekając na odwilż: czyli umysł nadal zniewolony”. „Życie” z dn. 2002-06-29: https://archive.is/20161015132813/http://www.niniwa22.esy.es/walicki.htm
- ↑ Zob. esej P. Piotrowskiego „Liberalno-konserwatywny okcydentalizm Bronisława Łagowskiego”. „Filo-sofia” nr 1(2)/2002, ss: 115-130, ISSN 1642-3267 :https://web.archive.org/web/20140101064055/http://www.filo-sofija.byd.pl/userfiles/nr2_p_piotrowski.pdf
- ↑ Zob: Michał Łuczewski, „Od socjalizmu do konserwatyzmu i dekadentyzmu. Przemiany polskiej lewicy po 1989 roku”. Ośrodek Myśli Politycznej. 2020-09-06. http://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=152#_ftnref59
- ↑ „Wybór publicystyki z prawie trzydziestu lat krakowskiego filozofa polityki i historyka idei, reprezentującego mocno kontrowersyjną, ale z pewnością zasługującą na poważne potraktowanie oraz znakomitą warsztatowo, wersję konserwatywnego stylu myślenia politycznego”. „Arcana” nr 89 (5/2009)
- ↑ Na temat liberalizmu ekonomicznego Łagowskiego i jego krytyki socjalistycznych tendencji pierwszej Solidarności (z lat 1980-81) zob.: A. Arato, F. Feher, Crisis and Reform in Eastern Europe. 1991; p. 389.
- ↑ Zob: Rozmowę Janiny Paradowskiej z B. Ł. w: Tygodnik Polityka z 19 maja 2010.
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 20, poz. 418
- ↑ Inauguracja 55. roku akademickiego. [dostęp 2002-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-03-07)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- „Fałszerze historii z IPN”, „Niemy lud polski” – artykuły B. Łagowskiego z Gazety Wyborczej
- „Zimnej wojny z Rosją nie będzie” – artykuł B. Łagowskiego w „Gazecie Wyborczej” z 24 stycznia 2011.
- Artykuły w „Polityce”
- Artykuły B. Łagowskiego i o nim w „Gazecie Wyborczej”
- Wywiad Janiny Paradowskiej z B. Ł. w Polityce
- Rozmowa Roberta Krasowskiego z B. Ł. w miesięczniku „Europa” nr 6/2011. e-uropa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-26)].
- Michał Sutowski, Łagowski: Demokracja w Rosji kończyła się rozpadem państwa [online], KrytykaPolityczna.pl, 7 grudnia 2010 [dostęp 2021-02-20] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-03] .
- Akcje polityczne Jarosława Kaczyńskiego niesamowicie wzrosły
- Recenzja J. Jedlickiego z książki Symbole pożarly rzeczywistość
- Polemika J. Dobrzańskiego z J. Jedlickim, w: „Przegląd” nr 44
- Bronisław Łagowski o kondycji ludu