 Budynek kasyna od strony al. Szucha. Fotografia z okresu okupacji niemieckiej podczas I wojny światowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
al. Szucha 29 |
| Architekt |
nieznany |
| Ukończenie budowy |
ok. 1870[1] |
| Zniszczono |
1968[1] |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′05,815″N 21°01′25,651″E/52,218282 21,023792
| |
Budynek oficerskiego kasyna garnizonowego w Warszawie[2] – budynek kasyna przeznaczonego dla oficerów stołecznego garnizonu, który znajdował się przy al. J.Ch. Szucha 29 w Warszawie. Został rozebrany w 1968 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wzniesiony ok. 1870 z czerwonej cegły i otoczony ogrodem budynek kasyna był częścią kompleksu koszar rosyjskiego Litewskiego Pułku Lejbgwardii[1][3].
W II RP w budynku miało siedzibę oficerskie kasyno garnizonowe, tj. lokal zbliżony do klubu, w którym koncentrowało się życie kulturalne i towarzyskie oficerów stołecznego garnizonu[4].
W październiku 1940 w budynku kasyna Niemcy uruchomili kasyno gry przeznaczone dla Polaków[5][6]. Miało być one narzędziem demoralizacji polskiego społeczeństwa i służyć celom propagandowym[7]. Do kasyna nie mieli wstępu Niemcy i Volksdeutsche[8]. W budynku urządzono sale do gry, stoły do bakarata, ruletki oraz bufet z tanią żywnością i alkoholem[2]. Bywalcom kasyna zapewniano przepustki uprawniające do poruszania się po mieście po godzinie policyjnej[2]. Prasa konspiracyjna wzywała do bojkotu kasyna oraz publikowała imiona i nazwiska graczy[8]. 19 maja 1942 żołnierze z Wydziału Sabotażu Polskich Socjalistów podłożyli tam bombę, w wyniku wybuchu której poważnie rannych zostało 7 osób, a kilku odniosło lżejsze obrażenia[9].
Budynek został uszkodzony podczas nalotu radzieckiego lotnictwa na Warszawę w maju 1943[2].
W nocy z 1 na 2 lutego 1944, po udanym zamachu na Franza Kutscherę, Niemcy aresztowali w kasynie gry 385 osób, które następnie przewieziono na Pawiak i do obozu przy ul. Skaryszewskiej[10]. 100 spośród zatrzymanych osób rozstrzelano 2 lutego 1944[10]. Kasyno zostało zamknięte w lipcu 1944[10].
1 sierpnia 1944, w godzinę „W“, budynek kasyna został trafiony pociskiem z moździerza ustawionego na terenie Ogrodu Botanicznego przez powstańców z 2. kompanii „Cegielskiego” z VII Zgrupowania „Ruczaj“, a następnie opanowany przez powstańców ze 192. plutonu 4. kompanii „Kosmy“[11]. Po wyczerpaniu się amunicji zostali oni otoczeni i zabici przez Niemców[12].
Po 1945 budynek został przeznaczony na Dom Żołnierza[1].
Budynek rozebrano w 1968[1] w związku z budową Trasy Łazienkowskiej[13]. Zachowano kilka rosnących przy nim drzew[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 157.
- ↑ a b c d Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 326. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 160. ISBN 83-01-00062-7.
- ↑ Czesław Witkowski: Ze strzelnicy na raut. Życie garnizonowe przedwojennej Warszawy. Warszawa: Bellona, 2017, s. 266–267. ISBN 978-83-11-15002-7.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 40.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 128. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 336. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ a b Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 337. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 343–344. ISBN 978-83-240-10578.
- ↑ a b c Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 338. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1.. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 278. ISBN 83-11-10124-8.
- ↑ Izabella Maliszewska, Stanisław Maliszewski: Śródmieście Południowe. Warszawskie Termopile 1944. Fundacja „Wystawa Warszawa walczy 1939–1945”, 2001, s. 24. ISBN 83-87545-42-2.
- ↑ Józef Sigalin: Trasa. O projektowaniu i budowie Trasy Mostowej Łazienkowskiej w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 69.
