Burkut

Schronisko w Burkucie
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Rejon	wierchowiński
Populacja (2017) • liczba ludności	0
Nr kierunkowy	+380 03432
Kod pocztowy	78730
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Burkut
Położenie na mapie Ukrainy Burkut
47°56′34″N 24°41′42″E/47,942778 24,695000
Multimedia w Wikimedia Commons

Burkut (ukr. Буркут) – opuszczona wieś w rejonie wierchowińskim, w obwodzie iwanofrankiwskim Ukrainy.

Miejsce powstania pierwszego uzdrowiska w I Rzeczypospolitej. Za II Rzeczypospolitej była to najdalej na południe wysunięta większa miejscowość kraju (powiat kosowski, województwo stanisławowskie).

Jego historia sięga początków XVII w., kiedy to, już za czasów panowania Zygmunta III Wazy, zamożni mieszczanie z Kut przyjeżdżali do Burkutu na wypoczynek. Lata 30. XIX w. to złoty okres dla uzdrowiska. Przybywały tu tłumy kuracjuszy pragnących podreperować zdrowie burkucką wodą mineralną. Wodę również butelkowano i rozprowadzano po kraju. Myślano nawet o uruchomieniu eksportu do Odessy, na Krym, a nawet na Bliski Wschód. W Burkucie działały kąpieliska, sanatoria, pensjonaty i gospody. Życie przyjezdnych opisywał Wincenty Pol. W 1848 Austriacy zdewastowali wieś i spalili kąpielisko w obawie, że będą się tu ukrywać węgierscy powstańcy. Uzdrowisko nigdy do końca nie odzyskało swej dawnej świetności, choć na przełomie wieków przyjeżdżali tu znani ludzie, wśród nich Łesia Ukrainka, słynna ukraińska poetka. W czasach międzywojennych nie było już nic prócz dwóch leśniczówek i małego schroniska. Starano się co prawda przyciągnąć turystów, budując nowe, duże schronisko, które oddano tuż przed wybuchem wojny. Nie został po nim żaden ślad. Ulokowano tu placówkę Straży Celnej „Burkut”. Po II wojnie światowej w Burkucie działał duży lieskombinat. Dziś jest kilkanaście gospodarstw, kilka murowanych, opuszczonych, zrujnowanych budynków i duża zadbana siedziba leśnictwa. Znajduje się tu też naturalnie źródło mineralne o bardzo intensywnym smaku. Woda wypływa z przerdzewiałej rury w niezbyt przyjemnym otoczeniu. Z cmentarza wojskowego z czasów I wojny światowej pozostał zaledwie jeden kamień.

• Karolina Kwiecień, 2006, Góry Ukrainy z plecakiem. Czarnohora. Połoniny Hryniawskie. Świdowiec, ISBN 83-60506-15-9
• L. Wajgiel: "O Burkucie i jeziorach czarnohorskich" (Pamięt. Tow. Tatrz t. V 1880)

• Burkut, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 475 .
• Borkut, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 315 .