Zobacz hasło cheder w Wikisłowniku

Cheder (hebr. חדר pokój) – szkoła żydowska o charakterze religijnym utrzymywana przez gminę religijną.

Dawniej była to szkoła elementarna, do której posyłano chłopców w wieku trzech lub pięciu lat. Nauka w chederze trwała do bar micwy i polegała na nauce czytania po hebrajsku z elementarza Reszit Daat oraz z Księgi Kapłańskiej i mechanicznego tłumaczenia tej ostatniej. Dzieci przebywały w szkole większość dnia. Zajęcia odbywały się najczęściej w mieszkaniu nauczyciela (mełameda). Dla większości chłopców nauka kończyła się na chederze, tylko niektórzy kontynuowali ją w jesziwie.

Powszechna była opinia na temat niskiego poziomu nauczania w chederach^[1], szczególnie w porównaniu ze szkołą państwową^[2]. Chedery krytykowane były także za ich hermetyczność i brak przedmiotów świeckich^[3]. Przeszkodą dla Żydów był m.in. język wykładowy^[2].

• Rafał Żebrowski, Cheder, [w:] Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski (red.), Polski Słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie, Prószyński i S-ka, t. 1, Warszawa 2003, s. 281–283.
• Szkolnictwo w Izraelu, [w:] Julius H. Schoeps (red.), Nowy leksykon judaistyczny, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa 2007, s. 809.