| Cimolesta | |
 Eoceński przedstawiciel Cimolesta – Palaeosinopa sp. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| (bez rangi) | ssaki wyższe |
| Rząd |
Cimolesta |
Cimolesta – rząd[1] lub takson o randze wyższej od rzędu[2] ssaków żyworodnych z grupy Eutheria. W zależności od przyjmowanej klasyfikacji żyły od późnej kredy do wczesnego miocenu, lub też żyją do dziś (jeśli należą do nich łuskowce – patrz niżej).
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rose (2006) przyjął następującą klasyfikację taksonów zaliczanych przez niego do Cimolesta (klasyfikacja ta jest zmodyfikowaną wersją klasyfikacji przyjętej przez McKennę i Bell, 1997[1])[3]
- Cimolesta
- Rodzina: †Didymoconidae
- Rodzina: †Wyolestidae
- Rząd: †didelfodonty (Didelphodonta)
- Rodzina: †Palaeoryctidae
- Rodzina: †Cimolestidae
- Rząd: †apatoteria (Apatotheria)
- Rodzina: †Apatemyidae
- Rząd: †teniodonty (Taeniodonta)
- Rodzina: †stylinodonty (Stylinodontidae)
- Rząd: †tilodonty (Tillodonta)
- Rodzina: †Esthonychidae (= Tillotheriidae)
- Rząd: †pantodonty (Pantodonta)
- Rodzina: †Harpyodidae
- Rodzina: †Bemalambdidae
- Rodzina: †Pastoralodontidae
- Rodzina: †Pantolambdidae
- Rodzina: †Titanoideidae
- Rodzina: †Barylambdidae
- Rodzina: †Cyriacotheriidae
- Rodzina: †Pantolambdodontidae
- Rodzina: †Coryphodontidae
- Rząd: †Pantolesta
- Rodzina: †Pantolestidae
- Rodzina: †Pentacodontidae
- Rodzina: †Paroxyclaenidae
- Rodzina: †Ptolemaiidae
- Rząd: Pholidota
- Rodzina: †Eomanidae
- Rodzina: †Patriomanidae
- Rodzina: Manidae
- ?Podrząd: †Palaeanodonta
- Rodzina: †Escavadodontidae
- Rodzina: †Epoicotheriidae
- Rodzina: †Metacheiromyidae
- ?Podrząd: †Ernanodonta
- Rodzina: †Ernanodontidae
McKenna i Bell (1997) oraz Rose (2006) zaliczali tak rozumiane Cimolesta do łożyskowców, a w ich obrębie do grupy Ferae, razem z kreodontami i drapieżnymi[1][3]. W klasyfikacji McKenny i Bell Cimolesta były rzędem, a najważniejsze wchodzące w ich skład grupy, w tym łuskowce – podrzędami[1]; inni autorzy, w tym Rose, podnoszą je jednak do rangi rzędów[3]. Z szeregu analiz filogenetycznych wynika, że Cimolestes był bazalnym przedstawicielem kladu Eutheria (obejmującego współcześnie żyjące łożyskowce i wszystkie wymarłe ssaki bliżej spokrewnione z nimi niż z torbaczami) nienależącym do kladu Placentalia (grupy koronnej Eutheria, obejmującej ostatniego wspólnego przodka wszystkich żyjących łożyskowców oraz wszystkich jego potomków)[4][5][6][7]; tym samym nie był on szczególnie blisko spokrewniony z łuskowcami, drapieżnymi czy jakąkolwiek inną żyjącą grupą łożyskowców. Analiza Rook i Huntera (2014) wskazuje, że także teniodonty były bazalnymi przedstawicielami Eutheria nienależącymi do Placentalia; analiza ta potwierdza bliskie pokrewieństwo teniodontów z Cimolestes[8]. Wzajemne pokrewieństwa tych i innych taksonów zaliczonych przez McKennę i Bell oraz Rose'a do Cimolesta oraz ich pozycja filogenetyczna w obrębie Eutheria pozostają niepewne; Rose (2006) zaznacza, że monofiletyzm Cimolesta nie został jak dotąd przetestowany w drodze analizy filogenetycznej i że nie jest pewne, czy zaliczone przez niego do tej grupy rzędy rzeczywiście są szczególnie blisko spokrewnione[3]. Analiza filogenetyczna Hallidaya, Upchurcha i Goswami (2013) potwierdziła, że Cimolestidae były bazalnymi przedstawicielami Eutheria nienależącymi do Placentalia, nie potwierdziła natomiast ich bliskiego pokrewieństwa z pantodontami[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Malcolm C. McKenna, Susan K. Bell: Classification of Mammals Above the Species Level. Nowy Jork; Chichester, West Sussex: Columbia University Press, 1997, s. 211–222. ISBN 0-231-11012-X.
- ↑ Rose (2006) przyznaje Cimolesta rangę miroder, wyższą od rzędu a niższą od nadrzędu. Patrz: Cimolesta. W: Kenneth David Rose: The Beginning of the Age of Mammals. Johns Hopkins University Press, 2006, s. 94–118. ISBN 0-801-88472-1.
- ↑ a b c d Cimolesta. W: Kenneth David Rose: The Beginning of the Age of Mammals. Johns Hopkins University Press, 2006, s. 94–118. ISBN 0-801-88472-1.
- ↑ Zhe-Xi Luo i John R. Wible. A Late Jurassic digging mammal and early mammalian diversification. „Science”. 308 (5718), s. 103-107, 2005. DOI: 10.1126/science.1108875. (ang.).
- ↑ John R. Wible, Guillermo W. Rougier, Michael J. Novacek i Robert J. Asher. Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary. „Nature”. 447, s. 1003-1006, 2007. DOI: 10.1038/nature05854. (ang.).
- ↑ John R. Wible, Guillermo W. Rougier, Michael J. Novacek i Robert J. Asher. The eutherian mammal Maelestes gobiensis from the late Cretaceous of Mongolia and the phylogeny of Cretaceous Eutheria. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 327, s. 1-123, 2009. (ang.).
- ↑ Nicolás R. Chimento, Federico L. Agnolin i Fernando E. Novas. The Patagonian fossil mammal Necrolestes: a Neogene survivor of Dryolestoidea. „Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, nueva serie”. 14 (2), s. 261-306, 2012. (ang.).
- ↑ Deborah L. Rook i John P. Hunter. Rooting around the eutherian family tree: the origin and relations of the Taeniodonta. „Journal of Mammalian Evolution”. 21 (1), s. 75-91, 2014. DOI: 10.1007/s10914-013-9230-9. (ang.).
- ↑ Thomas Halliday, Paul Upchurch i Anjali Goswami. A phylogenetic analysis of Palaeocene mammals: implications for the origin of placental mammal orders. „Society of Vertebrate Paleontology 73rd Annual Meeting Program and Abstracts”, s. 138, 2013. (ang.).
