 nr rej. A/1349 z 11 lutego 2008
| |
 Budynek widziany od strony zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Fosa Staromiejska 1a |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′38,92″N 18°36′01,93″E/53,010811 18,600536
| |
Collegium Minus Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – modernistyczny gmach wzniesiony w drugiej połowie lat 30. XX wieku w Toruniu.
Lokalizacja
[edytuj | edytuj kod]Budynek znajduje się w zachodniej części Zespołu Staromiejskiego, przy ul. Fosa Staromiejska 1a.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Lata 1935–1945
[edytuj | edytuj kod].jpg)
W 1935 roku w miejscu dawnych murów miejskich rozpoczęto budowę reprezentacyjnego gmachu, którego projektantem był Jerzy Wierzbicki. Miał on być siedzibą Starostwa Krajowego Pomorskiego, a tymczasowo również Komunalnej Kasy Oszczędności[1]. Z uwagi na cele drugiej z wymienionych instytucji, w podziemiach budynku zamontowano sejfy zamykane pancernymi drzwiami[2]. Dzięki oryginalnemu wyglądowi gmach zaczęto nazywać „Harmonijką”. Elewacja tego mierzącego około 80 metrów długości budynku pomalowana była pierwotnie na jasne, kremowe kolory[3].
Po 1945
[edytuj | edytuj kod]II wojnę światową „Harmonijka” przetrwała w dość dobrym stanie, dlatego już w pierwszych miesiącach działalności Uniwersytetu Mikołaja Kopernika została przekazana tej właśnie uczelni. Po pracach polegających na uprzątnięciu budynku, otrzymał on nazwę Collegium Minus UMK. W jego wnętrzu ulokowano kwesturę oraz trzeci, powołany najpóźniej Wydział Prawno-Ekonomiczny[4].
W okresie powojennym budynek otrzymał ciemnoszarą elewację[3], zaś po zachodniej stronie budynku powstała fontanna (od 2008 roku na jej miejscu stoi fontanna Cosmopolis[5]). Przez pewien czas na jej środku stała figura flisaka[6].
Z początkiem roku akademickiego 1948/1949 wydział otrzymał nazwę Wydziału Prawa. Działalność tej jednostki została przerwana w 1953 roku na skutek represji stalinowskich, a prace wznowiono dopiero po pięciu latach; wtedy też reaktywowany Wydział Prawa powrócił do „Harmonijki”. W roku 1969 wydział po raz kolejny przemianowano, tym razem na Wydział Prawa i Administracji. W latach 70. XX w. uruchomiono w Collegium Minus wydziałową bibliotekę. W roku 1999 rozpoczęto przeprowadzkę wydziału do nowo powstałego gmachu Collegium Iuridicum Novum na Bielanach[7]. Miejsce „prawników” zajął Wydział Humanistyczny.
W 2005 roku przeprowadzono remont Collegium Minus rozjaśniając nieco jego elewację[3][8]. Trzy lata później, a więc w roku przebudowy fontanny, uruchomiono również iluminację zachodniej elewacji „Harmonijki”[9].
W 2008 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[10].
Obecnie w Collegium Minus mieszczą się Instytuty Socjologii i Filozofii Wydziału Humanistycznego oraz wydziałowa biblioteka[11]. W związku z powstaniem w campusie akademickim na Bielanach nowego Collegium Humanisticum, istnieją plany przeniesienia do nowego gmachu wszystkich pozostałych instytutów Wydziału. Stąd też próby uczelni mające na celu sprzedaż „Harmonijki”. Pierwotnie obiekt wyceniono na 19 mln złotych. Później, gdy nie znalazł się nabywca[12], cenę bezskutecznie obniżano[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wielkie budowle międzywojennego Torunia. Harmonijka, [w:] Wyborcza.pl [online], 24 września 2012 [dostęp 2012-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-12] (pol.).
- ↑ Szymon Spandowski: Toruń za zamkniętymi drzwiami. Piąta strona świata, 2011-06-23. [dostęp 2012-10-06]. (pol.).
- ↑ a b c Kontrowersje przy remoncie "Harmonijki". [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. skyscrapercity.com, 2005-09-06. [dostęp 2012-10-06]. (pol.).
- ↑ Kazimierz Nowicki. Pierwsze dni naszej uczelni. „Głos Uczelni”. 2 (23), s. 15, 1955. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. (pol.).
- ↑ Fontanna Cosmopolis Toruń [online], Miasteria.pl [dostęp 2012-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-26] (pol.).
- ↑ Toruńskie pomniki. Toruński Serwis Turystyczny. [dostęp 2012-10-06]. (pol.).
- ↑ Powstanie i rozwój Wydziału [online], Wydział Prawa i Administracji UMK [dostęp 2012-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04] (pol.).
- ↑ Remont Collegium Maius i Harmonijki [online], Gazeta.pl, 24 sierpnia 2005 [dostęp 2012-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-06] (pol.).
- ↑ Kolejne iluminacje staromiejskich obiektów. [w:] Gazeta Pomorska [on-line]. 2008-08-11. [dostęp 2012-10-06]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 83 [dostęp 2012-10-06].
- ↑ Przewodnik po Instytucie [online], Instytut Socjologii UMK [dostęp 2012-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-20] (pol.).
- ↑ Maciej Czarnecki, Nikt nie chciał kupić harmonijki od UMK [online], Wyborcza.pl, 21 października 2010 [dostęp 2012-10-06] (pol.).
- ↑ Alicja Cichocka-Bielicka: „Harmonijka” tańsza o milion. [w:] Nowości [on-line]. 2011-01-03. [dostęp 2012-10-06]. (pol.).
