Coyolxauhqui

bogini Księżyca
Kamienny dysk (tzw. Kamień Coyolxauhqui), przedstawiający Coyolxauhqui
Występowanie	wierzenia Azteków
Atrybuty	kolczyk w nosie w kształcie księżyca
Teren kultu	Państwo Azteków
Rodzina
Matka	Coatlicue

Coyolxauhqui („Złote Dzwoneczki”) – w mitologii azteckiej bogini Księżyca.

Coyolxauhqui była córką Coatlicue. Jej imię wzięło się stąd, że na policzkach nosiła ornament przedstawiający maleńkie dzwoneczki. Prócz tego przedstawiano ją z kolczykiem w nosie w kształcie księżyca.

Coyolxauhqui jest bohaterką wielu mitów. Do najbardziej znanego należy mit o narodzinach Huitzilopochtli. W jednej z wersji tego mitu to właśnie ona ostrzegła matkę przed jej czterystu synami, którzy chcieli ją zabić. Huitzilopochtli, gdy wyszedł z łona matki i zaczął zabijać swych braci, niedoszłych jego zabójców, zabił przez przypadek i swoją siostrę. Fakt ten bardzo go zmartwił i po odcięciu jej głowy umieścił ją na nocnym niebie jako Księżyc. Inne źródła mówią, że jej głowa została umieszczona na szczycie góry Coatepec („Wężowej Góry”).

Pod ruinami Wielkiej Piramidy (Templo Mayor) w Meksyku (dawnym Tenochtitlánie) znaleziono kamienny dysk przedstawiający nagą Coyolxauhqui z przepaską na biodrach, z odciętą głową, rękami i nogami. Odpowiada on wersji, wg której Huitzilopochtli zabił siostrę, jako swego głównego wroga, a scena ta była odgrywana w trakcie składania ofiar z ludzi dla Huitzilopochtli^[1].

Coyolxauhqui występowała także pod innym wcieleniem jako Tlazolteotl („Oczyszczająca Dusze”, „Pożeraczka Nieczystości”), czyli jako ta, która niszczy wszystko co negatywne i grzeszne na Ziemi. Inną jej postacią była bogini Ziemi Toci („Nasza Babka”) oraz bogini Księżyca Yohaulticetl.

• Maria Frankowska: Mitologia Azteków. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0280-1.
• George Vaillant: Aztekowie z Meksyku. Warszawa: PWN, 1965.
• Irena Curyło-Gonzalez: Człowiek i świat wartości w Mezoameryce. Warszawa: Scholar, 2001. ISBN 83-88495-29-1.
• Marjorie Leach: Uniwersalny leksykon bóstw. Poznań: Atena, 1998. ISBN 83-85414-30-4.