GT8S

GT8S w Düsseldorfie.
Dane ogólne
Kraj produkcji	Niemcy
Producent	Duewag
Miejsce produkcji	Düsseldorf
Premiera	1973
Lata produkcji	1973 - 1975
Dane techniczne
Liczba członów	3
Długość	27.480 mm
Szerokość	2400 mm
Wysokość	3230 mm
Masa	35.000 (pusty) kg
Prędkość maksymalna	80 km/h
Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	51
Liczba miejsc ogółem	138 (4/m²)
Niskopodłogowość	0%
Wysokość podłogi	880 mm
Multimedia w Wikimedia Commons

Düwag GT8S/SU – typ tramwaju dwukierunkowego produkowanego w latach 1973–1975 przez niemiecką firmę Düsseldorfer Waggonfabrik dla przedsiębiorstwa komunikacyjnego w Düsseldorfie (Rheinbahn Düsseldorf). Jest to wersja tramwaju GT8. W Polsce używane są lub były w Krakowie i Poznaniu (Poznań wypożyczył wagony z Krakowa w związku z brakiem tramwajów dwukierunkowych).

W związku z brakami taboru dwukierunkowego, przedsiębiorstwo komunikacyjne z Düsseldorfu zamówiło w latach 1973–1975 łącznie 65 sztuk wagonów typu GT8S i 4 GT8SU.

Wagony otrzymały numerację:

• GT8S #3001 - #3065
• GT8SU #3101 - #3104

Początkowo wagony miały służyć wyłącznie do obsługi normalnych linii. Jednak wraz z rozwojem premetra w 1981 roku podjęto decyzję o przebudowie 40 wagonów typu GT8S na wagony GT8SU mogące korzystać z przystanków tramwajowych i Stadtbahnu. Przebudowano wagony o numerach #3001 - #3064 które otrzymały nowy zakres numeracji #3201 - #3236.

W związku z unowocześnianiem taboru i zakupem w 2006 roku 76 dwukierunkowych wagonów Siemens NF8U, firma ogłosiła chęć sprzedaży wszystkich wagonów typu GT8S. Zainteresowanie zakupem wykazało MPK SA w Krakowie i MPK Poznań, ostatecznie to pierwsze w 2009 roku podpisało umowę z Rheinbahn Düsseldorf o odkupieniu wycofywanych wagonów typu GT8S. 2 sierpnia 2009 roku, jeszcze przed rozpoczęciem dostawy wagonów do Krakowa, na linii 701 w wyniku zwarcia sieci trakcyjnej spłonął wagon #3050^[1]. 26 sierpnia 2009 roku dostarczono do Krakowa pierwszy z 28 planowanych wagonów, o numerze #3037. Po przystosowaniu do polskich przepisów kodeksu drogowego, przemalowaniu i montażu systemu informacji pasażerskiej, 28 listopada 2009 r. zadebiutował na linii numer 23. W 2012 roku wagon #3060 został poddany modernizacji, podczas której wymieniono między innymi ściany czołowe wagonu.

Duewag GT8S to dwukierunkowy, trójczłonowy wagon silnikowy, wyposażony w cztery podwójne drzwi po obu stronach pojazdu (brak drzwi z tyłu pojazdu dla każdej ze stron):

• I są sterowane przez motorniczego.
• II - IV są sterowane fotokomórką, która zamyka drzwi po ok. 4-5s. (jeżeli nic nie przecina jej światła).

Tramwaj osadzony jest na 4 wózkach skrętnych, z których 2 są napędzane silnikami prądu stałego, a 2 są toczne. Wózki napędowe wyposażono w hamulec elektrodynamiczny sterowany poprzez solenoidy, hamulec elektromagnetyczny szynowy, tarczowy oraz piasecznice, wózki toczne wyposażone są tylko w hamulec elektromagnetyczny szynowy. Zdecydowano się na zamontowanie połówkowych odbieraków prądu typu BS 80/V (1Fb 80/X/E) firmy Stemmann. Rozruch tramwaju odbywa się za pomocą oporników umieszczonych na dachu pojazdu, wagon wyposażono w elektronikę "SIMATIC" Siemensa, która zapewnia optymalny rozruch i hamowanie poprzez zadajnik jazdy w postaci joysticka, zaprogramowany rozruch dzięki temu systemowi 1 m/s², awaryjne hamowanie 3 m/s²^[2]. Osprzęt elektryczny zapewniły dwie firmy: Siemens i Kiepe.

Tramwaje wyposażono w klimatyzację wykorzystującą obieg powietrza zasysanego na dachu. Kompresor i skraplacz są umieszczone pod podłogą, parownik i wentylator na dachu. Latem powietrze chłodzone jest do około 4-5 °C (możliwe jest także zmniejszenie wilgotność powietrza wewnątrz wagonu), ogrzewanie jest sterowane termostatem który automatycznie rozłącza ogrzewanie po osiągnięciu odpowiedniej temperatury powietrza.

Pojazdy wyposażono w sprzęgi Scharfenberga umożliwiające ich automatyczne połączenie (po sprowadzeniu do Krakowa sprzęgi zostały zdemontowane).

W 1975 roku zakupiono jedynie 4 tramwaje GT8SU #3101 - #3104. W związku z budową Stadtbahnu (premetra) w Düsseldorfie, postanowiono jednak przebudować 36 wagonów GT8S tak, aby mogły one obsługiwać linie, na których występują perony o większych wysokościach. Chodziło tu szczególnie o linie obsługujące U-Bahn. W tym celu dokonano przeróbki polegającej na zamontowaniu specjalnych opadających progów. Dzięki nim nie ma problemów z wsiadaniem i wysiadaniem z peronów metra, ponieważ próg opada do określonego poziomu. Obecnie wagony te są wykorzystywane do obsługi linii U75. Mimo przeróbki, GT8SU mogą być wykorzystywane na normalnych liniach. W 4 z wagonach tego typu wyodrębniono w środkowym członie część jadalną (Speisewagen). Obecnie w Düsseldorfie pozostały 33 przebudowane wagony, kasacji uległy #3211, #3231, #3232, a także zakupione fabrycznie GT8SU z 1975 roku #3101 - #3104^[3].

W związku z budową linii do Małego Płaszowa Kraków postanowił zakupić dwukierunkowe wagony. Wagony dostały krakowskie malowania na planach malowania z Düsseldorfu. Pierwszy tramwaj tego typu wyjechał na krakowskie ulice w listopadzie 2009 roku. Podczas budowy torowiska na osiedlu Ruczaj wagony te były wykorzystane jako dwukierunkowe, a obecnie wszędzie są wykorzystywane jako jednokierunkowe. W przyszłości wagony będą posiadały niskopodłogową wstawkę i przejdą zakres szeregu modernizacji. Do tego w nocy 21 kwietnia 2010 r. testowano w Krakowie składy 2x GT8S o długości 54 metrów jako alternatywa dla składów 3x 105Na na najbardziej obciążonych liniach, jak na przykład linia 4. Testy powtórzono w nocy 18 stycznia 2018r. z myślą o wykorzystaniu pojazdów podczas przebudowy trasy tramwajowej do Bronowic^[4]. W 2011 roku zdecydowano się zmienić numer wagonu #3037 na brakujący #3050 (należący do wagonu, który spłonął w Düsseldorfie na krótko przed rozpoczęciem dostawy), dzięki czemu uniknięto luki w numeracji.

W 2011 roku w związku z budową Tunelu tramwajowego na Franowo konieczne było uruchomienie dwóch linii wahadłowych 25 i 27 zapewniających komunikację mieszkańcom Rataj. W perspektywie było także dwukrotne uruchomienie wahadła na trasie PST. MPK Poznań posiadało jedynie 6 dwukierunkowych GT8ZR i 3 nie w pełni dwukierunkowe 105NaDK, w związku z tym konieczne stało się wypożyczenie takich wagonów z któregoś z polskich miast. Porozumiano się z MPK SA w Krakowie, które było w trakcie dostawy wagonów GT8S^[5]. Jako że wagony GT8S są konstrukcyjnie podobne do używanych w Poznaniu GT8, zdecydowano się na ich wypożyczenie. Dwa wagony #3059 i #3065 zostały dostarczone z Krakowa w czerwcu, a #3045, #3046, #3048, #3052, #3053 i #3055 prosto z Düsseldorfu na przełomie czerwca i lipca. Wagony #3045, #3052, #3053, #3059 i #3065 były w Poznaniu od czerwca do października 2011 r., a #3046, #3048 i #3055 od lipca 2011 do września 2012 roku. Po otwarciu trasy na Franowo wagony były wykorzystywane na liniach 11 i 18^[6].

• Film z jazd testowych
• Film o Krakowskim tramwaju Duewag GT8S