Spis treści
Desmond Tutu
Arcybiskup emeritus | |
Kraj działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
7 października 1931 |
Data i miejsce śmierci |
26 grudnia 2021 |
Miejsce pochówku | ?↗ |
Biskup Lesotho | |
Okres sprawowania |
1976–1978 |
Zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego RPA | |
Okres sprawowania |
1986–1996 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Diakonat |
1969 |
Prezbiterat |
1976 |
Sakra biskupia |
1976 |
Odznaczenia | |
Desmond Mpilo Tutu (ur. 7 października 1931 w Klerksdorp, zm. 26 grudnia 2021 w Kapsztadzie[1]) – południowoafrykański biskup anglikański, zwierzchnik tamtejszego Kościoła, od lat 70. XX w. aktywny przeciwnik apartheidu. Był pierwszym czarnoskórym arcybiskupem południowoafrykańskiego Kościoła anglikańskiego. W 1984 został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1960 przyjął święcenia kapłańskie w Kościele anglikańskim[2]. Ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Londyńskim[3]. W latach 1975–78 był biskupem Lesotho, w 1985 został biskupem Johannesburga[2]. W połowie lat 70. zaangażował się w działania przeciwko segregacji rasowej w RPA, stając się ważną postacią tego ruchu[3].
Przeforsował wprowadzenie do konstytucji RPA zakazu dyskryminacji. Najbardziej zasłużył się dla pojednania między białymi i czarnoskórymi, co uchroniło RPA przed chaosem konfliktu etnicznego. Obrońca osób LGBT[4][5], prześladowanych w Afryce, działacz na rzecz równouprawnienia osób homoseksualnych (m.in. popierał małżeństwa osób tej samej płci). Działacz na rzecz praw człowieka i czołowy przedstawiciel ruchu prewencji HIV/AIDS w Afryce.
18 listopada 2007 w wywiadzie dla BBC Radio 4 oskarżył Kościół anglikański o obsesję na punkcie homoseksualności, dodając: „Jeżeli Bóg, jak mówią, jest homofobiczny, nie oddawałbym mu uwielbienia”[6].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]2 lipca 1955 ożenił się z Leah Nomalizo Tutu, z którą miał czworo dzieci: Trevora Thamsanqa, Theresę Thandekę, Naomi Nontombi oraz Mpho Andreę.
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1984: Pokojowa Nagroda Nobla
- 1986: Nagroda Alberta Schweitzera za humanitaryzm
- Nagroda Magubela za wolność
- 1987: Nagroda Pacem in Terris
- 2007: Gandhi Peace Prize przyznana przez prezydenta Indii A.P.J. Abdula Kalama
- 2004: Honorowy doktorat Uniwersytetu Warszawskiego[7]
- 2012: Nagroda Fundacji Mo Ibrahima[8] (wyróżnienie specjalne)
- 2013: Nagroda Templetona
Upamiętnienie w popkulturze
[edytuj | edytuj kod]- Jego wizerunek pojawił się w teledysku Michaela Jacksona Man in the Mirror
- Miles Davis zatytułował swoją płytę z 1986 jego nazwiskiem, by uhonorować przyznanie mu Nagrody Nobla
- W 2009, podczas trasy U2 360° Tour, emitowano przemówienie o współpracy wszystkich ludzi, wygłaszane przez Desmonda Tutu
- Jego postać pojawia się także w teledysku Chicken to Change zespołu Freshlyground
- Postać Tutu jest wspomniana w piosence Serce polskiej grupy reggae – Vavamuffin
- W odcinku specjalnym programu Top Gear kręconym w Botswanie, w napisach końcowych imiona wszystkich biorących udział w produkcji programu zostały zamienione na „Desmond” i poprzedzone tytułem „arcybiskup” w uznaniu zasług Desmonda Tutu
- Fragmenty przemówienia arcybiskupa wykorzystano w utworze muzycznym i teledysku pt. Ubuuntu grupy Lucky People Center
- Baskijski zespół Kortatu zatytułował jeden ze swoich utworów "Desmond Tutu"
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ DM, Zmarł abp Desmond Tutu, laureat Nagrody Nobla. Walczył z apartheidem i bronił praw społeczności LGBT [online], gazetapl, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (pol.).
- ↑ a b South Africa's Archbishop Desmond Tutu dies at 90, „BBC News”, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
- ↑ a b Archbishop Desmond Tutu, giant in fight against apartheid South Africa, dies at 90 [online], the Guardian, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
- ↑ Tutu Speaks Out On Gay Civil Rights. www.365gay.com. [dostęp 2010-12-05]. (ang.).
- ↑ Archbishop Tutu Speaks On Human Rights for Gay People
- ↑ Desmond Tutu chides Church for gay stance
- ↑ Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22] .
- ↑ Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Teksty Arcybiskupa Tutu w języku polskim. dstp.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-24)].
- ISNI: 0000000108644191
- VIAF: 4942398
- LCCN: n82054447
- GND: 118643029
- NDL: 00459299
- LIBRIS: rp358l5909mbvtt
- BnF: 120177875
- SUDOC: 028316940
- SBN: VIAV086123
- NLA: 36518867, 49285396
- NKC: jn20010601944
- BNE: XX5286457
- NTA: 071513639
- BIBSYS: 90151256
- CiNii: DA0035938X
- Open Library: OL27427A
- PLWABN: 9810682699305606
- NUKAT: n01026027
- J9U: 987007297744605171
- PTBNP: 1222190
- CANTIC: a1199714x
- LNB: 000253031
- NSK: 000159013
- CONOR: 44940387
- BNC: 000783641
- BLBNB: 000371717
- KRNLK: KAC199628015
- LIH: LNB:BTxX;=B8
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu w Cambridge
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego
- Duchowni anglikańscy
- Południowoafrykańscy działacze na rzecz LGBT
- Ekumeniści protestanccy
- Nobliści – nagroda pokojowa
- Laureaci Nagrody Fundacji Mo Ibrahima
- Laureaci Nagrody Templetona
- Odznaczeni Prezydenckim Medalem Wolności
- Odznaczeni Orderem Jamajki
- Odznaczeni Orderem Oranje-Nassau
- Odznaczeni Orderem Vasco Núñeza de Balboa
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- Południowoafrykańscy duchowni protestanccy
- Urodzeni w 1931
- Wielcy Oficerowie Legii Honorowej
- Zmarli w 2021
- Zwolennicy non violence