Dmitri Nabokov, ros. Дми́трий Влади́мирович Набо́ков Dmitrij Władimirowicz Nabokow (ur. 10 maja 1934, zm. 23 lutego 2012^[1]) – rosyjsko-amerykański śpiewak operowy i tłumacz. Urodzony w Berlinie, był jedynym dzieckiem Very Nabokov i Vladimira Nabokova, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych w 1940. Dmitri Nabokov przetłumaczył wiele dzieł swojego ojca na inne języki, a także zarządzał jego dorobkiem literackim.

Dmitri Nabokov urodził się 10 maja 1934 w Berlinie jako jedyne dziecko Vladimira Nabokova i Very Słonim Nabokovej. Ze względu na rosnące polityczne i społeczne represje w nazistowskich Niemczech oraz faktu, że rodzina Nabokovów potencjalnie mogła znaleźć się w niebezpieczeństwie (Vera Nabokov była Żydówką), uciekli oni do Paryża w 1937. Gdy naziści zaczęli zbliżać się do Francji, przenieśli się do Nowego Jorku w 1940^[2]. Dmitri Nabokov dorastał w Bostonie, podczas gdy jego ojciec jednocześnie wykładał na Wellesey College i pracował jako kurator lepidopterologii w Muzeum Zoologii Porównawczej na Harvardzie. Kiedy Vladimir Nabokov zaczął pracować na Cornell University, Dmitri przeniósł się wraz z rodzicami do Ithaci w stanie Nowy Jork.

W 1951 Dmitri Nabokov rozpoczął naukę na Harvardzie, gdzie mieszkał w Lowell House i studiował historię oraz literaturę. Mimo tego, że osiągnął wysokie wyniki na egzaminie LSAT i został przyjęty na Harvard Law School (wciąż jako student licencjatu), odrzucił tę ofertę i zdecydował się szukać swojego powołania. Nabokov skończył Harvard z wyróżnieniem w 1955, a następnie uczył się śpiewu (basu) przez dwa lata na Longy School of Music. Dołączył do amerykańskiej armii jako instruktor wojskowego rosyjskiego i asystant kapelana^[3].

Nabokov przetłumaczył na kilka języków wiele dzieł swojego ojca, w tym powieści, opowiadania, dramaty, wiersze, wykłady i listy. Jednym z jego pierwszych tłumaczeń (pod obserwacją ojca) było tłumaczenie „Zaproszenia na egzekucję” z rosyjskiego na angielski. W 1986 roku opublikował tłumaczenie dotychczas nieznanej noweli swojego ojca, już po jego śmierci. „Czarodziej”, napisany po rosyjsku w 1938, został uznany przez Vladimira za stracony przypadek i powszechnie myślano, że dzieło zostało zniszczone. Nowela w niektórych aspektach przypomina „Lolitę”. Po publikacji była opisywana jako „pre-Lolita” czy „oryginalna Lolita”, jako prekursorka najbardziej znanej powieści Nabokova, ale Dmitri nie zgadzał się z tym opisem^[4].

Dmitri współpracował z ojcem przy tłumaczeniu powieści Michaiła Lermontowa „Bohater naszych czasów”^[5].

W 1961 Nabokov dokonał operowego debiutu wygrywając międzynarodowy konkurs operowy Reggio Emilia w sekcji basowej w roli Colline’a w „Cyganerii”^[6]. Był to także debiut innego śpiewaka z obsady, Luciano Pavarottiego grającego Rodolfo, który wygrał w sekcji tenorów. Jednym z kluczowych momentów jego kariery operowej były występy w Gran Teatre del Liceu z sopranem Montserrat Caballe i tenorem Giacomo Aragallem^[7].

W 1968 Nabokov zagrał w filmie Una jena in cassaforte („Hiena w sejfie”), reżyserowanym przez Cesaro Canevariego. Film został nakręcony w Villi Toeplitz w Varese.

Nabokov był także semi-profesjonalnym kierowcą wyścigowym. W 1980, prowadząc Ferrari 308 GTB, miał wypadek w Chexbres na drodze między Montreux i Lozanną. Odniósł oparzenia trzeciego stopnia na 40% powierzchni ciała oraz złamał szyję. Nabokov twierdził, że chwilowo umarł – „kuszony jasnym światłem na dalekim końcu klasycznego tunelu, mimo tego wstrzymałem się w ostatniej chwili na myśl o tych, którym jestem bliski, i o ważnych rzeczach, które muszę jeszcze zrobić^[8]”. Obrażenia po wypadku zakończyły jego karierę operową.

Jako zarządca dorobku literackiego swojego ojca, Nabokov zastanawiał się przez 30 lat, czy opublikować jego ostatni manuskrypt, „Oryginał Laury”^[9]. Ostatecznie został on wydany 16 listopada 2009.

By uczcić setną rocznicę urodzin swojego ojca w 1999, Dmitri zagrał go w „Dear Bunny, Dear Volodya” Terry’ego Quinna, odczycie dramatycznym opartym na osobistej korespondencji między Nabokovem a krytykiem literackim i społecznym Edmundem Wilsonem (jego listy odczytywał William F. Buckley). Odczyt został wykonany w Nowym Jorku, Paryżu, Moguncji i Ithace.

Dmitri Nabokov publikował swoje własne dzieła literackie pod pseudonimem, którego nigdy nie wyjawił^[10].

Mimo tego, że podobno wiódł „aktywne i barwne”^[11] życie miłosne, Dmitri pozostał kawalerem przez całe życie i nie miał dzieci. Pod koniec życia mieszkał w Palm Beach na Florydzie i w Montreux, w Szwajcarii. Zmarł w Vevey 23 lutego 2012^[12].