
Dni Krakowa – cykliczna impreza organizowana od 1936 roku. Po II wojnie światowej imprezę przywrócono z przerwą w latach 1969–1979. Od 1980 roku były organizowane corocznie w połowie czerwca. Od 1992 roku orgaznizowano zamiast Dni Krakowa obchody lokacji Krakowa. Nazwę przywrócono uchwałą Rady Miasta Krakowa w 2017 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy Dni Krakowa miały odbyć się w 1935 roku. Powstał komitet organizacyjny, przygotowano program. Został zorganizowany i rozstrzygnięty konkurs na plakat[1]. 24 maja odbyło się posiedzenie komitetu organizacyjnego, który postanowił odroczyć organizacje imprezy o rok. Powodem była śmierć (14 maja) Józefa Piłsudskiego i ogłoszona 6 tygodniowa żałoba[2].
Lata 1936–1939
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy Dni Krakowa Zarząd Miasta i Polski Związek Turystyczny zorganizowały w 1936 roku[3] z inicjatywy historyka sztuki kierującego od 1934 roku Miejskim Biurem Propagandy Artystycznej Jerzego Dobrzyckiego, krakowskiego poety i publicysty Adama Polewki oraz karykaturzysty i rysownika Antoniego Wasilewskiego. Z inicjatywy członka Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa Władysława Bogatyńskiego obchodzono je pod oficjalnymi auspicjami tej instytucji[4].
Dni Krakowa miały być formą reklamy miasta i przyciągnąć turystów. Dlatego jako termin organizacji wybrano okres oktawy Bożego Ciała, gdy tradycyjnie organizowano pochód Lajkonika[5].
W 1936 roku rozpoczęły się 9 czerwca pochodem orkiestr i wciągnięciem flagi Dni na maszt, potem zorganizowano koncert orkiestry pod dyrekcją Ferdynanda Gemrota i chóru „Echo” pod dyrekcją Bolesława Wallek-Walewskiego. Podczas Dni obyły się między innymi: koncert Jana Kiepury na dziedzińcu wawelskim, występ Ady Sari w „Cyruliku sewilskim”, pochód Lajkonika, wybór Króla Kurkowego, Święto Kupały, „Wianki” i inne[5]. W 1936 roku wskrzeszono również tradycję uroczystych pochodów orszaku królewskiego z Celestatu na Rynek Główny[6].
Od 1937 roku obchody Dni Krakowa połączono z Festiwalem Sztuki. W 1938 i 1939 roku były obchodzone jako Festiwal Sztuki i Dni Krakowa[7].
W 1939 roku obchodzono je po raz czwarty w dniach: 3–26 czerwca. Podczas Dni wystawiono po raz pierwszy sztukę napisaną specjalnie z tej okazji przez Mariana Niżyńskiego na podstawie legendy o Panu Twardowskim „Kawaler księżycowy”[8].
Po II wojnie światowej
[edytuj | edytuj kod]Powojenny program był zbliżony do przedwojennego, z pominięciem uroczystości o charakterze religijnym, organizowano natomiast, szczególnie w latach 40. i 50. XX wieku, występy zespołów robotniczych[9].
Pierwszą po wojnie imprezę zorganizowano w dniach 7 czerwca–22 lipca 1947. Pełna nazwa brzmiała Festiwal Sztuki „Dni Krakowa”[10].
Imprezy organizowały „efemeryczne komitety „Dni Krakowa”[11]. Na przykład w 1953 roku komitet organizacyjny ukonstytuował się już w marcu. W jego skład weszli: M. Waligóra jako przewodniczący, jego zastępcą został poseł T. Mrugacz, a sekretarzem został T. Okulski[12]. Od 1956 roku organizacją zajmowało się Stowarzyszenie Festiwalu Sztuki „Dni Krakowa”. Biuro Stowarzyszenia działało cały rok organizując imprezy rozrywkowe. W grudniu 1960 roku musiało zakończyć działalność w związku z rozporządzeniem Ministerstwa Kultury i Sztuki, że imprezy mogą organizować wyłącznie przedsiębiorstwa państwowe[11]
Od lat 60. XX wieku imprezy miały charakter wielkich widowisk plenerowych takich jak Wianki w oprawie światło i dźwięk[7].
W latach 1969–1979 Dni Krakowa zostały zawieszone[13]. Próbą reaktywowania festiwalu były tzw. Małe Dni Krakowa zorganizowane w 1972 roku przez redakcję „Echa Krakowa" i Krakowski Dom Kultury. Trwały one 3 dni i w ramach imprezy odbyły się między innymi: pochód Lajkonika, Pochód Nowoorleański z najlepszymi polskim zespołami jazzu tradycyjnego, parada orkiestr dętych, konkurs hejnalistów, koncert jazzowy, otwarcie Klubu Jazzowego w Klubie „Pod Jaszczurami”, konkurs na najlepszą książkę o Krakowie i pierwsza Noc Poetów pod pomnikiem Adama Mickiewicza[14][15].
Do organizacji Dni Krakowa powrócono w 1980 roku i organizowano je corocznie. W 1980 roku odbyły się one w dniach 12–22 czerwca. Rozpoczęły je zgodnie z tradycją harce Lajkonika, został też zorganizowany Festiwal Muzyki Krzysztofa Pendereckiego, a zakończyło widowisko Pieśń Wawelu[16]. Ich organizację wspierał miesięcznik „Kraków” redagowany przez Zbigniewa Reguckiego[13].
Od 1992 roku zamiast Dni Krakowa organizowano imprezy z okazji rocznicy lokacji miasta nazywane: Czerwiec w Krakowie, Festiwal Krakowski czy Święto Miasta. W 1997 roku z okazji jubileuszu 740–lecia lokacji Krakowa Rada Miasta ustanowiła dzień 5 czerwca Świętem Miasta Krakowa, a w 2017 roku dodatkowo ustanowiła w tym dniu Święto Flagi. Równocześnie w 2017 roku przywrócono nazwę Dni Krakowa jako doroczny cykl imprez towarzyszących tym świętom. Są to: Święto Muzyki, pochód Lajkonika, intronizacja króla kurkowego, Noc Teatrów, Wianki, Festiwal Kultury Żydowskiej, Miłosz Festiwal, Święto Chleba, Wielka Parada Smoków, Dzień Otwarty Magistratu czy Jarmark Świętojański[7].
Reklama
[edytuj | edytuj kod]W 1955 roku z okazji Dni Krakowa Witold Chomicz przygotował serię kart i znaczków pocztowych[17].
Znak graficzny
[edytuj | edytuj kod]W lutym 1980 roku zorganizowano ogólnopolski konkurs na znak graficzny Dni Krakowa. Przysłano 365 prac, w tym jedną z Włoch. Jury, któremu przewodniczył Janusz Trzebiatowski, w składzie: Janina Czarnecka, Roman Banaszewski, Władysław Pluta i Franciszek Gałuszka pierwszą nagrodę przyznało Leszkowi Szczurkowi z Ustronia, absolwentowi ASP z Katowic. Była to litera K z czapką[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyniki konkursu na afisz propagandowy "Dni Krakowa", „Ilustrowany Kurier Codzienny” (128), 10 maja 1935, s. 7 .
- ↑ Odroczenie Dni Krakowa, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (144), 26 maja 1935, s. 18 .
- ↑ Od Emaus do Parady smoków [online], bg.agh.edu.pl [dostęp 2022-10-17] .
- ↑ Wiesław Bieńkowski , Strażnicy dziejów miasta narodowej pamięci. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w latach 1896–1996, Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, 1997, 153–155., ISBN 83-85441-75-1 .
- ↑ a b "Dni Krakowa" przed 50 laty i dziś, „Echo Krakowa” (104), 1986, s. 7 .
- ↑ Joanna Torowska: Park Strzelecki. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2019, s. 34, seria: Parki Krakowa; 17. ISBN 978-83-948244-4-0.
- ↑ a b c Dni Krakowa, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 1, Kraków 2023, s. 264, ISBN 978-83-66334-93-9 .
- ↑ Zygmunt Leśniodorski , Wśród ludzi mojego miasta, Wydawnictwo Literackie, 1968, s. 98-108 .
- ↑ Wiek XX 1946 – 1950 [online], dziejekrakowa.pl [dostęp 2022-12-18] .
- ↑ Już jutro herold wraz świtą ogłosi otwarcie "Dni Krakowa", „Echo Krakowa” (157), 7 czerwca 1947, s. 2 .
- ↑ a b „Dni Krakowa" i obsługa turystyczna obsługa w jednym ręku, „Echo Krakowa” (287), 1960, s. 5 .
- ↑ Myślimy już o "Dniach Krakowa", „Dziennik Polski” (61), 12 marca 1953, s. 6 .
- ↑ a b Dni Krakowa [online] [dostęp 2024-11-24] .
- ↑ Andrzej Urbańczyk , Ciśnie się pod pióro...., „Echo Krakowa” (188), 1988, s. 6 .
- ↑ Dziś Lajkonik – Słowianki i Obywatel Jazz, „Echo Krakowa” (133), 1972, s. 1-2 .
- ↑ Muzyka – Kraków. Penderecki i jego muzyka [online] [dostęp 2024-11-24] .
- ↑ Od Emaus do Parady smoków [online], bg.agh.edu.pl [dostęp 2023-06-26] .
- ↑ Znak graficzny, „Echo Krakowa” (45), 6 lutego 1980, s. 1, 5 .