Doktryna powstrzymywania (ang. containment), miała na celu powstrzymywanie wzrostu wpływów ZSRR, a później również Chin, przez niedopuszczenie do ekspansji komunizmu na świecie. Teoretyczne zasady polityki containment stworzył George Kennan w anonimowym artykule z 1947 r.[1]
Kennan za główny cel polityki USA uznał zapobieganie rozprzestrzenianiu się komunizmu do krajów nim nieogarniętych, przez tworzenie systemu sojuszy wojskowych. Containment było jednym z głównych celów doktryny Trumana, a jego efektem m.in. powstanie NATO (1949), a później: ANZUS (1951), SEATO (1954) oraz CENTO (1955)[2].
W latach sześćdziesiątych XX wieku, w związku z popularyzacją teorii efektu domina, (w skrócie - teorii domina) rozszerzono stosowanie doktryny powstrzymywania również na wsparcie dla proamerykańskich rządów na całym świecie (także reżimowych) oraz rozwiązania siłowe w celu zapobieżenia „eksportowi rewolucji”[3].
Najbardziej spektakularnymi operacjami, przeprowadzonymi wskutek stosowania filozofii powstrzymywania, były: wojna w Korei, kryzys kubański, wojna w Wietnamie oraz pomoc amerykańska w czasie wojny w Afganistanie.
Po wojnie wietnamskiej (1955–1975) Kennan stwierdził, że doszło do nadinterpretacji jego idei i że sam nigdy nie usprawiedliwiłby w ten sposób interwencji wojskowej[4].
Doktrynę powstrzymywania uznaje się za rozwinięcie doktryny Trumana (1947)[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ X, The Sources of Soviet Conduct, „Foreign Affairs“, 1947, nr 7.
- ↑ P. Eberhardt, Koncepcja Rimlandu Nicholasa Spykmana i jej konsekwencje geopolityczne, „Przegląd Geograficzny“, 86, 2014, 2, s. 274.
- ↑ a b A. Skrzypek, Historia społeczna Europy XIX i XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, s. 176.
- ↑ Sam Kennan kładł nacisk na używanie narzędzi politycznych (gospodarka, wojna psychologiczna), a nie militarnych, zob. A. Podraza, Integracja europejska a redefinicja polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych: przyczyny zainicjowania i rozwój transatlantyckich stosunków bezpieczeństwa w latach 1945–1948, „Rocznik Integracji Europejskiej“, 2016, nr 10, s. 266.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- H.A. Jamsheer, Doktryny administracji USA w systemie bezpieczeństwa państwa okresu „zimnej wojny”: wybrane zagadnienia, „Zeszyty Historyczne“, 2013, 12, s. 615-637.
- J. Koronacki, Republika czy imperium na zgliszczach kultury.