convulsiones |
Drgawki, konwulsje (łac. convulsiones[1]) – mimowolne skurcze mięśni, które występują w niektórych chorobach takich jak: padaczka, tężec czy też cukrzyca. Występują także przy wysokiej gorączce powyżej 40 °C.
Napady drgawkowe
[edytuj | edytuj kod]Napady drgawkowe są wieloprzyczynowym zespołem chorobowym. Polegają na występowaniu napadów będących wynikiem powstania w mózgu ognisk neuronów o nieprawidłowej budowie lub zaburzonym przewodnictwie.
Początek napadu jest zwykle nagły i wywołany zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego. W czasie konwulsji chory jest zazwyczaj nieprzytomny, czasami występują przerwy w oddychaniu, zdarzają się wymioty. Chociaż obecność drgawek wygląda groźnie, to samoistne drgawki stosunkowo rzadko zagrażają życiu. Poważne ryzyko wiąże się z możliwością powstania niedrożności dróg oddechowych i doznania przez chorego urazu podczas napadu. Czas trwania drgawek może być różny – zazwyczaj nie przekracza 5 minut.
Istnieje wiele przyczyn drgawek. Należy pamiętać, że czasami przyczyna może nie być uchwytna. W tej sytuacji nie należy tracić czasu na rozważanie etiologii drgawek.
Najczęstsze przyczyny drgawek:
- Przewlekłe schorzenia neurologiczne np. padaczka.
- Wysoka gorączka (zwłaszcza u małych dzieci).
- Zatrucia (włączając w to alkohol).
- Zaburzenia metaboliczne (np. hipoglikemia, zaburzenia elektrolitowe).
- Urazy czaszkowo-mózgowe.
- Niedotlenienie ośrodkowego układu nerwowego.
- Guzy mózgu.
- Powikłania ciąży (np. rzucawka).
Bezpośrednio po wystąpieniu drgawek chory może być nieprzytomny, gdy odzyska przytomność jest zwykle wyczerpany i zapada w sen.
Do zadań ratownika należy:
- Ocena miejsca zdarzenia pod względem bezpieczeństwa.
- Usunięcie przedmiotów, które mogą spowodować uraz u chorego (ochrona pacjenta przed samouszkodzeniem).
- Zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych i tlenoterapia.
- Przeprowadzenie wywiadu, jeśli to możliwe.
- Stałe utrzymywanie drożności dróg oddechowych.
W czasie trwania napadu, należy ochraniać głowę pacjenta przed urazami, w razie wymiotów odwrócić pacjenta na bok (lub w miarę możliwości odessać treść z jamy ustnej). Przeciwwskazane jest wkładania jakichkolwiek przedmiotów do jamy ustnej (poza służącymi do utrzymania drożności dróg oddechowych np. rurka ustno-gardłowa). Chory podczas napadu może oddawać mocz i stolec. Należy sobie zdawać sprawę, że przedłużający się napad powyżej 2–3 minut może prowadzić do znacznego niedotlenienia OUN. Własne spostrzeżenia należy przekazać personelowi służb ratunkowych.
Postępowanie ratunkowe przedszpitalne u dzieci
[edytuj | edytuj kod]Postępowanie ratunkowe przedszpitalne dzieci z drgawkami obejmuje:
- zebranie wywiadu;
- ocenę stanu;
- zapewnienie wydolności krążeniowo oddechowej;
- zabezpieczanie przed urazami;
- wstępne ustalenie przyczyn;
- przerwanie napadu;
- ogólne badanie neurologiczne;
- transport do specjalistycznego ośrodka
Zebranie wywiadu polega na ustaleniu: wieku, płci, czasu trwania napadu, występowanie innych objawów, historii medycznej (wcześniejsze napady, przyjmowane leki, infekcje, gorączka, spożycie trucizn)[2].
Ocena stanu polega na określeniu reaktywności, wydolności układu krążenia (tętno, ciśnienie tętnicze, EKG, pulsoksymetria, objawy wstrząsu) oraz wydolność układu oddechowego (drożność, częstość i głębokość)[2].
Zapewnienie wydolności krążeniowo oddechowej polega na przeprowadzeniu w miarę konieczności resuscytacji krążeniowo-oddechowej[2].
Zabezpieczanie przed urazami polega na usunięciu niebezpiecznych przedmiotów, ułożeniu pacjenta w pozycji bezpiecznej ustalonej[2].
Przyczyną drgawek u dzieci mogą być padaczka, zaburzenia metaboliczne lub napady afektywnego bezdechu[2].
Zespół ratownictwa medycznego może podać jako lek pierwszego rzutu diazepam
- dożylnie lub do jamy szpikowej – dawka 0,1 -0,3 mg/kg masy ciała – działa po 1-2 minutach
- doodbytniczo 0,5 mg/kg masy ciała a w razie konieczności w kolejnych dawkach 0,25 mg/kg masy ciała – działa po 5 minutach
Ewentualnie zespół ratownictwa medycznego może stosować midazolam
- domięśniowo 0,2 mg/kg masy ciała – działa po 5 minutach[2]
W przypadku drgawek gorączkowych fizycznie ochładza się powierzchnie ciała (lód, zimne okłady), farmakologiczne (paracetamol doodbytniczo, pyralgina dożylnie lub doodbytniczo)[2].
W przypadku drgawek metabolicznych i genetycznych zalecane są diazepam i midazolam a następnie szczegółowa diagnostyka w szpitalu[2].
W przypadku napadu afektywnego zalecane są diazepam i midazolam, leki uspokajające oraz zapewnienie właściwej wentylacji[2].
Po ustabilizowaniu należy przeprowadzić badanie pod kątem[2]:
- neurologicznym w tym zaburzenia świadomości i napięcia mięśniowego,
- wydolności krążeniowo oddechowej
- obrażeń
Transport do specjalistycznego ośrodka powinien być powiadomiony docelowy lekarz izby przyjęć wraz z przekazaniem informacji z wywiadu i leczenia oraz szacowanym czasem transportu. Wskazane jest stosowanie karetki specjalistycznej wyposażoną w sprzęt umożliwiający prowadzenie resuscytacji[2].
Klasyfikacja ICD10
[edytuj | edytuj kod]kod ICD10 | nazwa choroby |
---|---|
ICD-10: G25 | Inne zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych |
ICD-10: G25.0 | Drżenie samoistne |
ICD-10: G25.1 | Drżenie polekowe |
ICD-10: G25.2 | Inne określone formy drżenia |
ICD-10: G25.3 | Mioklonia |
ICD-10: G25.4 | Pląsawica polekowa |
ICD-10: G25.5 | Inna pląsawica |
ICD-10: G25.6 | Polekowe i inne tiki pochodzenia organicznego |
ICD-10: G25.8 | Inne określone zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych |
ICD-10: G25.9 | Zaburzenia pozapiramidowe i zaburzenia czynności ruchowych, nieokreślone |
ICD-10: R25 | Zaburzenia ruchów mimowolnych |
ICD-10: R25.0 | Zaburzenia poruszania głową |
ICD-10: R25.1 | Drżenie, nieokreślone |
ICD-10: R25.2 | Kurcz i spazm |
ICD-10: R25.3 | Drżenie pęczkowe mięśni |
ICD-10: R25.8 | Inne i nieokreślone zaburzenia ruchów mimowolnych |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wielki słownik medyczny. Warszawa: PZWL, 1996, s. 291. ISBN 83-200-1923-0.
- Andrzej Zawadzki: Medycyna ratunkowa i katastrof. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. ISBN 83-200-3137-0.