Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa – układy automatyki zajmujące się wykrywaniem stanów zakłóceniowych w systemie elektroenergetycznym i zapobieganie ich skutkom. Do stanów zakłóceniowych, którym ma zapobiegać automatyka zabezpieczeniowa, w sieciach elektroenergetycznych należą: przeciążenie sieci, obniżenie napięcia, zwarcie, wzrost lub obniżenie częstotliwości.

W normalnych warunkach pracy zabezpieczenia pozostają w stanie spoczynku. Gdy jednak pojawi się zakłócenie, ich działania wysuwają się na plan pierwszy i to zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i czasowym. Funkcjonalnym - gdyż utrzymanie sprawności układu zabezpieczeń jest najważniejsze dla sterowania systemem elektroenergetycznym. Czasowym - w przypadku zakłóceń bowiem wszelkie inne zadania, poza zabezpieczaniem, schodzą na drugi plan.

• Eliminacyjna (EAZe) – zajmuje się procesami eliminowania z pracy w systemie elektroenergetycznym elementów dotkniętych zakłóceniami, które nie mogą być tolerowane z uwagi na warunki bezpiecznej pracy systemu elektroenergetycznego.
• Restytucyjna (EAZr) – zajmuje się procesami samoczynnej zmiany konfiguracji systemu elektroenergetycznego w celu doprowadzenia go do normalnej pracy po eliminacji zakłócenia, które spowodowało naruszenie konfiguracji systemu w stanie jego normalnej pracy.
• Prewencyjna (EAZp) – zajmuje się procesami samoczynnego zapobiegania zagrożeniom lub innym zakłóceniom w normalnej pracy systemu elektroenergetycznego lub któregokolwiek z jego elementów. Domeną działalności tej automatyki jest eliminowanie z pracy elementów systemu elektroenergetycznego, dotkniętych zwarciami.

Zabezpieczeniom stawia się cztery podstawowe wymagania:

• szybkość działania,
• czułość i selektywność,
• dyspozycyjność,
• pewność i niezawodność.

Oprócz powyższych podstawowych wymagań, zabezpieczeniom stawia się też wymagania dodatkowe, do których należą:

• elastyczność,
• łatwość obsługi,
• dopasowywalność,
• testowalność,
• ekonomiczność.

• Zabezpieczenie przekaźnikowe nadprądowe
• Zabezpieczenie kierunkowe
• Zabezpieczenie różnicowe
• Zabezpieczenie odległościowe
• Zabezpieczenie temperaturowe
• Zabezpieczenie ziemnozwarciowe

• "Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa", J. Żydanowicz, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, t. I-III, Warszawa 1979, 1985, 1987;
• "Automatyka zabezpieczeniowa w elektroenergetyce", J. Żydanowicz, M. Namiotkiewicz, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1983;
• "Automatyka zabezpieczeniowa w systemach elektroenergetycznych", W. Winkler, A. Wiszniewski, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1999.