prof. zw. dr hab. dr h.c. multi Eugeniusz Grabda (1908 – 1997) | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk weterynaryjnych | |
Specjalność: choroby ryb, ichtiologia, parazytologia | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1945 |
Profesura |
1954 |
Doktor honoris causa Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie – 1975 Akademia Rolnicza w Szczecinie – 1989 | |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu |
Rektor WSR w Olsztynie (1958–1961) | |
Odznaczenia | |
[1] |
Eugeniusz Grabda (ur. 18 kwietnia 1908 w Warszawie[2], zm. 12 maja 1997 w Szczecinie) – polski profesor nauk rolniczych w zakresie ichtiologii, chorób ryb i parazytologii[3], nauczyciel akademicki, doktor honoris causa multi
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1934 po studiach przyrodniczych na Wydziale Biologii i Weterynarii Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie zoologii z anatomią porównawczą, a w 1937 – absolutorium z weterynarii na tym uniwersytecie[3]. Bezpośrednio po studiach został przyjęty na stanowisko asystenta w Katedrze Histologii i Embriologii[4]. W kwietniu 1939 otrzymał stypendium specjalizacyjne w zakresie chorób ryb w pracowni parazytologa K. Janickiego u profesora Franciszka Staffa. W 1947 wstąpił do PPS, w latach 1948 – 1980 należał do PZPR[1]. W 1949 otrzymał dyplom lekarza weterynarii. Stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych w zakresie parazytologii uzyskał w 1945 na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie na podstawie rozprawy doktorskiej pt. O budowie i powstawaniu cysty u przywry Nematobothrium sardae. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1963 – tytuł profesora zwyczajnego.
W latach 1952–1954 kierował Katedrą Zoologii Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. Od 1954 do 1966 był kierownikiem Katedry Ichtiobiologii i Zakładu Chorób Ryb WSR w Olsztynie. W latach 1958 – 1961 był rektorem WSR w Olsztynie. Od 1966 przeniósł Wydział Rybacki z Olsztyna do Akademii Rolniczej w Szczecinie, gdzie do 1969 był prorektorem ds. nauki oraz kierownikiem Katedry Ichtiobiologii. Wypromował 16 doktorów.
Z żoną Jadwigą (doktor zoologii) miał cztery córki: Bożenę (prof. nauk biologicznych w zakresie parazytologii), Danutę (mgr inż. rybactwa), Hannę (dr inż. zootechniki) i Kalinę (mgr inż. rybactwa).
Miał młodszego brata Mariana Antoniego Grabdę (1911-1999) ps. „Marian”, który brał udział w Powstaniu warszawskim jako kapral podchorąży Armii Krajowej[5].
Profesor Eugeniusz Grabda został pochowany na szczecińskim cmentarzu Centralnym (kwatera 73c)[6].
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]Prace naukowe dotyczyły głównie ichtiologii i parazytologii ryb
- Recherches sur un parasite de l'ćcrevisse (Potamobius fluviatilis L.) connu sous le nom Pserospermium haeckeli HIgd. „Memoire de l'Acad. Pol. Sc. Math. Natur.” 1934, B-6, s.123-142
- O budowie i powstawaniu cysty u przywry Nematobothrium sardae G. A. et W. G. Mac Callum 1916 (Didymozoonidae) ze skrzel Sarda sarda Bloch z Morza Czarnego. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa” 1947, 13, s.165-179
- Cykl roczny wydalania jaj nicieni z koni. „Med. Weter.” 1951, 7(4) (wsp. D. Dobrowolska)
- Ścięgorza (Ligula intestinalis L.) i jej znaczenie dla gospodarki rybackiej. „Med. Weter.” 7(6), 1951, s.377-378
- O właściwą pozycję technika w służbie weterynaryjnej. „Życie Weter.” 1952, 27(1)
- Polskie mianownictwo parazytologiczne. „Pamiętnik III Zjazdu Parazytologicznego”, 1952
- Przyczynek do poznania fauny pasożytniczej salamandry plamistej (Salamandra salamandra L.) z okolic Bielska. „Fragm. Faun. Musei Zool. Pol.” 1953, 6 (14), s.243-247 (wsp. J. Grabda)
- Próby stosowania czterochlorku węgla (CCl4) metodą zastrzyków podskórnych u owiec zamotyliczonych. „Med. Weter.” 1954, 10(12), s.703-705 (wsp. J. Grabda)
- Degeneration adipeuse du foie chez l′anguille anguille Anguilla anguilla (L.). „Acta Icht. Pisc.” 1972, 2(1), s.69-76
- Experimental methemoglobinemia in rainbow trout. „Acta Icht. Pisc.” 1974, 4(2), s. 43-71 (wsp. T. Einszporn-Orecka, C. Felińska, R. Zbanyszek)
- Fungi-related outgrowths on pterygophores of single fins of Lepidopus caudatus (Euphrasen, 1788) (Pisces: Trichiuridae). „Acta Icht. Pisc.” 1982, 12(1), s.87-105
- Eimeria jadvigae n.sp. (Apicomplexa: Eucoccidia), a parasite of swimming bladder of Coryphaenoides holotrachys (Günther, 1887) off the Falklands. „Acta Icht. Pisc.” 1983, 13(2), s.131-140
- Bibliographic note: Guide to the parasites of fishes of Canada. Eds. L. Margolis, Z. Kabata. „Acta Icht. Pisc.” 1985, 15(2), s.251-252
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1993)[7]
- Medal im. Profesora Kazimierza Demela (1992)[8]
- Złota Odznaka ZNP (1974)[9]
- Tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (1975)[10]
- Tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie (1989)[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 256. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Eugeniusz Grabda – biogram na stronie Muzeum Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (dostęp 12.10.2024)
- ↑ a b Encyklopedia Warmii i Mazur [online] [dostęp 2023-10-21] .
- ↑ 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2001, s. 119. ISBN 83-909186-6-8
- ↑ Powstańcze Biogramy. Marian Antoni Grabda na stronie Muzeum Powstania warszawskiego (dostęp 20.10.2024)
- ↑ Eugeniusz Grabda – lokalizacja grobu na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie (dostęp 12.10.2024)
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 listopada 1993 r. o nadaniu orderów. „Monitor Polski”, poz. 39 (dostęp 12.10.2024)
- ↑ http://mir.gdynia.pl/o-instytucie/#historia (data dostępu 27 marca 2018)
- ↑ Akademia Rolnicza w Szczecinie w latach 1954–1979 (red. Marian Kubasiewicz). Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin 1979, s. 241
- ↑ Elżbieta Skórska. Eugeniusz Grabda – biogram w Encyklopedii Pomorza Zachodniego (dostęp 21.10.2023)
- ↑ 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecnie 2001, s. 51. ISBN 83-909186-6-8
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wielka Encyklopedia PWN Warszawa 2002
- Grabda Eugeniusz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-10-13] .