Ewolucja hipopotamowatych – ewolucja biologiczna zwierząt zaliczanych do rodziny hipopotamowatych (Hippopotamidae)
Najnowsze badania nad pochodzeniem hipopotamowatych sugerują, że hipopotamy i wieloryby miały kiedyś wspólnego ziemno-wodnego przodka, który odłączył się od innych parzystokopytnych około 60 milionów lat temu[1][2]. Hipoteza ta mówi, że odpowiednie rozejście się przodków waleni i hipopotamów nastąpiło około 54 milionów lat temu[3]. Jedna gałąź ewoluowała w kierunku waleni. Być może zaczęła się od protowieloryba Pakicetus sprzed 52 milionów lat oraz innych przodków waleni, znanych pod nazwą Archaeoceti, którzy ostatecznie przeszli wodną adaptację do niemal w całości wodnych waleni[4].
Z kolei druga gałąź wyewoluowała w Anthracotheriidae – rodzinę czworonogich zwierząt, której najwcześniejsi znani przedstawiciele pochodzą z końca eocenu. Były to zwierzęta podobne do chudych hipopotamów ze stosunkowo małymi i wąskimi głowami. Wszystkie gałęzie Anthracotheriidae, poza tą, która wyewoluowała w kierunku Hippopotamidae, wyginęły bez zostawiania jakichkolwiek potomków[1].
Możemy prześledzić powierzchownie ewolucję przodków hipopotamów od eocenu i oligocenu (Anthracotherium i Elomeryx) po miocen (Merycopotamus i Libycosaurus). Merycopotamus, Libycosaurus i wszystkie Hippopotamidae można uznać za reprezentantów jednego kladu, przy czym Libycosaurus był bliżej spokrewniony z hipopotamami. Ich wspólny przodek mógł żyć w miocenie, około 20 milionów lat temu. Ostatni gatunek Anthracotheriidae wyginął podczas pliocenu[5].
Ewolucja hipopotamów wiąże się ściśle z rodziną Anthracotheriidae. Najstarszy znany hipopotam z rodzaju Kenyapotamus żył w Afryce 16-8 milionów lat temu. Hippopotamidae mogły wykształcić się w Afryce, a następnie rozprzestrzenić się równocześnie do Azji i Europy. Żaden hipopotam nigdy nie został odkryty w Amerykach. Od 7,5-1,8 miliona lat temu przodek hipopotamów, Archaeopotamus zamieszkiwał Afrykę i Bliski Wschód[6].
Z powodu małej naszej wiedzy pochodzącej z niezadowalającej ilości skamieniałości, możemy się jedynie domyślać, że dwa współczesne rodzaje, Hippopotamus i Choeropsis (być może też Hexaprotodon), mogły się rozdzielić 8 milionów lat temu. Naukowcy nie są zgodni, czy współczesny hipopotam karłowaty należy, czy też nie, do Hexaprotodon – rodzaju wielu azjatyckich hipopotamów blisko spokrewnionych z Hippopotamus; lub Choeropsis – starszym i bardziej pierwotnym rodzajem[5][6]. Hipopotam nilowy pojawił się około 2 milionów lat temu w Etiopii, później około 120 tysięcy lat temu rozprzestrzenił się do Europy sięgając także do Wysp Brytyjskich.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Naukowcy odnaleźli brakujące ogniwo między delfinem, waleniem oraz ich bliskim krewnym, hipopotamem. [w:] Science News Daily [on-line]. 25 stycznia 2005. [dostęp 2007-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2007)].
- ↑ J. Gatesy: Biologia molekuralna i ewolucja. s. 537-543 (14 tomów). Cytat: Więcej świadectw DNA na istnienie kladu walenie/hippopotamidae: proteina odpowiada za krzepliwość krwi.
- ↑ B. M. Ursing, U. Arnason: Proceedings of the Royal Society. 1998, s. 2251, no 1412. (tom 265). Cytat: Analiza mitochondrialnych genomów mocnym wsparciem dla powiązania hipopotam-waleń.
- ↑ Jean-Renaud Boisserie, Fabrice Lihoreau, Michel Brunet: Proceedings of the National Academy of Sciences. luty 2005, s. 1537-1541, no 5. (tom 102). [dostęp 2007-06-09]. Cytat: Pozycja hipopotamowatych pośród Cetartiodactyla.
- ↑ a b Jean-Renaud Boisserie, Fabrice Lihoreau, Michel Brunet: Zoologica Scripta. marzec 2005, s. 119-143, no. 2 (tom 34). [dostęp 2007-06-01]. Cytat: Początki hipopotamowatych (Ssaki, Cetartiodactyla): próba wyjaśnienia.
- ↑ a b Jean-Renaud Boisserie: Zoological Journal of the Linnean Society. 2005, s. 1-26 (tom 143). [dostęp 2007-06-01]. Cytat: Filogeneza i taksonomia Hippopotamidae (ssaki: parzystokopytne); tekst oparty na morfologii i analizie kladystycznej.