Fale bardzo długie (fale myriametrowe, VLF – z ang. very low frequency) – zakres fal radiowych o częstotliwości: 3–30 kHz (długości 10–100 km)[1][2].
Propagacja fal bardzo długich
[edytuj | edytuj kod]Fale bardzo długie w wyniku bardzo małego tłumienia i dużej dyfrakcji rozchodzą się na duże odległości za pomocą fali powierzchniowej. Ulegają również odbiciu od najniższych warstw jonosfery o bardzo niskiej gęstości elektronowej i praktycznie nie wnikają dalej. W ciągu dnia odbijają się od dolnej części warstwy D, a nocą, gdy warstwa D zanika, od warstwy E. W odległości 1000–2000 km do nadajnika natężenie pola fali jonosferycznej przewyższa natężenie pola fali powierzchniowej. Zasięg fal bardzo długich jest duży i wynosi, zarówno w dzień i w nocy, kilka tysięcy kilometrów[3].
Wykorzystanie
[edytuj | edytuj kod]Ponieważ fale VLF mogą przenikać przez wodę morską, są wykorzystywane do komunikacji z okrętami podwodnymi zanurzonymi na niewielkich głębokościach. W Oceanie Atlantyckim, gdzie zasolenie wynosi 3,2%, fale VLF mogą przenikać na głębokość 10-20 metrów; przy mniejszym zasoleniu, np. w Morzu Śródziemnym, czy Bałtyckim ten sam sygnał może przeniknąć na głębokość ponad 40 metrów[4]. Fale VLF stosowane są również w elektromagnetycznych badaniach geofizycznych, jak również w systemach nawigacyjnych dalekiego zasięgu, np. RSDN-20.
Znak identyfikacyjny |
Częstotliwość | Moc nadajnika | Lokalizacja nadajnika | Uwagi |
---|---|---|---|---|
– | 11,905 kHz | Rosja (różne lokalizacje) | system nawigacji RSDN-20 („Alpha”) | |
– | 12,649 kHz | Rosja (różne lokalizacje) | system nawigacji RSDN-20 („Alpha”) | |
– | 14,881 kHz | Rosja (różne lokalizacje) | system nawigacji RSDN-20 („Alpha”) | |
VTX1 | 16,3 kHz | 45 kW | Vijayanarayanam (Indie) | Indyjska Marynarka Wojenna |
JXN | 16,4 kHz | Helgeland (Norwegia) | Norweska Marynarka Wojenna | |
VTX2 | 17 kHz | Vijayanarayanam (Indie) | Indyjska Marynarka Wojenna | |
SAQ | 17,2 kHz | Grimeton (Szwecja) | uruchamiany przy specjalnych okazjach (Alexanderson Day) | |
RDL | 18,1 kHz | Rosja (różne lokalizacje) | Rosyjska Marynarka Wojenna | |
HWU | 18,3 kHz | Le Blanc (Francja) | Francuska Marynarka Wojenna | |
NWC | 19,8 kHz | 1000 kW | Exmouth (Australia) | komunikacja podwodna, 1 MW[7] |
ICV | 20,27 kHz | 20/43 kW | Tavolara (Włochy) | Włoska Marynarka Wojenna |
HWU | 20,9 kHz | Le Blanc (Francja) | Francuska Marynarka Wojenna | |
RDL | 21,1 kHz | Rosja (różne lokalizacje) | Rosyjska Marynarka Wojenna | |
NPM | 21,4 kHz | 566 kW | Lualualei (Hawaje) | Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych |
HWU | 21,75 kHz | Le Blanc (Francja) | Francuska Marynarka Wojenna | |
GQD | 22,1 kHz | 500 kW | Anthorn (Wielka Brytania) | Marynarka Wojenna Wielkiej Brytanii |
HWU | 22,6 kHz | Rosnay (Francja) | Francuska Marynarka Wojenna | |
DHO38 | 23,4 kHz | 800 kW | koło Rhauderfehn (Niemcy) | komunikacja podwodna (NATO) |
NAA | 24 kHz | 1000 kW | Cutler, Maine (USA) | komunikacja podwodna, 2 MW[8], Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych |
NLK | 24,8 kHz | 500 kW | Jim Creek, Washington (USA) | Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych |
NML | 25,2 kHz | 500 kW | Lamoure, Dakota Północna (USA) | Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych |
TBB | 26,7 kHz | Bafa (Turcja) | Turecka Marynarka Wojenna |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jacek Łukasz Wilk , Prawne uregulowania dotyczące klasyfikacji fal elektromagnetycznych, „Technika Transportu Szynowego”, 22 (12), 2015, s. 1643–1646 [dostęp 2020-03-29] .
- ↑ Podział widma fal radiowych (wg ITU-R i IEC 60050–713 – 1998), [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-03-29] .
- ↑ Janusz Pieniak: Anteny telewizyjne i radiowe. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1993. ISBN 83-206-1081-8.
- ↑ Trond Jacobsen: Zevs, the Russian 82 Hz ELF Transmitter. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
- ↑ Signals Received in Europe. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ Reported VLF Stations and Coverage. GEM Systems, Inc.. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).
- ↑ Yuko Narushima , Naval base link to jet plunge [online], The Sydney Morning Herald, 14 listopada 2008 [dostęp 2020-03-29] (ang.).
- ↑ NCTCS, Cutler Maine [online], www.globalsecurity.org [dostęp 2020-03-29] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Long Wave & Part 15 Home Page [online], Longwave Club of America [dostęp 2020-03-29] (ang.).
- Radio waves below 22 kHz [online], www.vlf.it [dostęp 2020-03-29] (ang.).