| Data i miejsce urodzenia |
28 grudnia 1927 |
|---|---|
| Data śmierci |
10 marca 2001 |
| Narodowość |
albańska |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
.svg)
| |
| Odznaczenia | |
| Piktor i Merituar | |
Fatmir Haxhiu (ur. 28 grudnia 1927 w Gjirokastrze, zm. 10 marca 2001[1]) – albański malarz i oficer armii albańskiej, podpułkownik.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem oficera Królewskiej Armii Albańskiej[2]. W 1930 jego rodzina przeniosła się z Gjirokastry do Tirany[1]. W czasie włoskiej okupacji Albanii ukończył gimnazjum i przyłączył się do ruchu oporu[2]. Po zakończeniu wojny związał się z armią i studiował w szkole wojskowej w Belgradzie, a następnie w Oficerskiej Szkole Artylerii w Zagrzebiu[1]. Szkołę ukończył w 1948, kiedy Albania zerwała stosunki dyplomatyczne z Jugosławią. Kontynuując służbę wojskową coraz bardziej poświęcał się malarstwu.
W 1949 na krajowej wystawie malarstwa zdobył III nagrodę. Sukces ten spowodował, że w latach 50. udało mu się zebrać grupę najbardziej utalentowanych malarzy i rzeźbiarzy służących w armii albańskiej, którzy regularnie się spotykali i wymieniali doświadczeniami. W 1959 rozpoczął studia w Instytucie Sztuk w Tiranie, pod kierunkiem Vilsona Kilicy[2]. Studia artystyczne ukończył w 1965. Tematem jego pracy dyplomowej był obraz nawiązujący do działań I Dywizji partyzanckiej na północy Albanii w 1944 (o wymiarach 200x300 cm)[1]. Niezależnie od działalności artystycznej do 1960 pełnił służbę w ministerstwie obrony, awansując do stopnia podpułkownika[2].
W latach 1966–1969 był członkiem prezydium Ligi Pisarzy i Artystów Albanii. We władzach Związku pozostał aż do 1991. Był także członkiem Rady Artystycznej przy Narodowej Galerii Sztuki w Tiranie. W latach 1970–1982 pracował jako wykładowca w Instytucie Sztuk Pięknych.
Od roku 1967 jego prace prezentowano regularnie na wystawach malarstwa albańskiego. Jego dzieła eksponowano także na wystawach sztuki albańskiej we Włoszech, Francji, Grecji, Austrii i w Chinach. Większość dzieł Haxhiu stanowiły obrazy batalistyczne, nawiązujące do okresu II wojny światowej. Tego typu twórczość popularyzowano w czasopismach, które przy okazji kolejnych rocznic chętnie odwoływały się do obrazów namalowanych przez Haxhiu, a także w podręcznikach szkolnych, w których stanowiły podstawowy materiał ilustracyjny.
Za swoją twórczość otrzymał tytuł Zasłużonego Malarza (alb. Piktor i Merituar)[1]. Imię Haxhiu nosi jedna z ulic w centrum Tirany. W 2014 w Tiranie odsłonięto pośmiertną wystawę prac artysty, którą otworzyła jego córka Arjana Maçi Haxhiu[3]. W 2024 ukazała się biografia artysty, pióra Suzany Varvaricy[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Fatmir Haxhiu, ushtaraku piktor = 2021-02-03 [online], gazetavatra.com, 2020 (alb.).
- ↑ a b c d Fatmir Haxhiu [online], Galeria Kombetare [dostęp 2021-10-26] (alb.).
- ↑ Hapet ekspozita e Piktorit të Merituar Fatmir Haxhiu [online], mod.gov.al [dostęp 2024-06-06] (alb.).
- ↑ Promovohet monografia kushtuar piktorit Fatmir Haxhiu [online], ata.gov.al [dostęp 2025-01-25] (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.).
- Ylli Drishti: Fatmir Haxhiu [album] : 1927-2001 : "Piktor i Merituar", "Mjeshtër i Madh i Punës". Tirana: 2006. ISBN 99927-968-4-7. (alb.).
- Wspomnienie o artyście
