Ferrari Berlinetta Boxer
_(cropped).jpg) Ferrari 512BBi | |
| Inne nazwy |
Ferrari 365GT4 BB |
|---|---|
| Producent | |
| Okres produkcji |
1973–1984 |
| Miejsce produkcji | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane techniczne | |
| Segment | |
| Typy nadwozia |
2-drzwiowe coupé |
| Silniki |
V12 180° 4,4 l, 360 KM |
| Skrzynia biegów |
5-biegowa manualna |
| Napęd | |
| Długość |
4400 mm |
| Szerokość |
1830 mm |
| Wysokość |
1120 mm |
| Rozstaw osi |
2500 mm |
| Masa własna |
1515 kg |
| Zbiornik paliwa |
110 litrów |
| Liczba miejsc |
2 |
| Bagażnik |
140 l |
| Dane dodatkowe | |
| Konkurencja | |
Ferrari Berlinetta Boxer – rodzina supersamochodów produkowanych przez włoską firmę Ferrari w latach 1973–1984, do której należały modele: 365GT4 BB, 512BB i 512BBi. Za konstrukcję nadwozia odpowiedzialna była firma Pininfarina. Dostępny jako dwudrzwiowe dwumiejscowe coupé. Następca modelu 365 GTB/4. Do napędu użyto umieszczonego centralnie silnika V12 o kącie rozwarcia 180° i o pojemności w zależności od wersji 4,4 bądź 5,0 litra. Moc przenoszona była na koła tylne poprzez 5-biegową manualną skrzynię biegów. Został zastąpiony przez Ferrari Testarossa.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do początku lat 70. XX wieku Ferrari produkował nadal sztandarowe modele swoich samochodów w klasycznym układzie grand tourera: z silnikiem z przodu napędzającym tylne koła, jak Ferrari 365GTB/4 Daytona[1]. Silnik umieszczony centralnie firma ta wprowadziła początkowo jedynie w samochodach wyścigowych i tańszym modelu sprzedawanym pod marką Dino[2]. Presja rynkowa związana z pojawieniem się supersamochodu Lamborghini Miura z 12-cylindrowym silnikiem umieszczonym centralnie oraz pracami nad jego następcą Countach spowodowała jednak, że Ferrari zdecydował zbudować następcę modelu Daytona w układzie z umieszczonym tak silnikiem[3]. Zdecydowano się przy tym na zastosowanie płaskiego silnika V12, wywodzącego się z doświadczeń z Formuły 1[2]. Wbrew oznaczeniu modelu Berlinetta Boxer, silnik ten nie był typowym silnikiem bokser – tłoki w parach cylindrów nie poruszały się w nim przeciwbieżnie, lecz w istocie był „spłaszczonym” silnikiem V12, o kącie rozwarcia 180°, z tłokami poruszającymi się w parach na zewnątrz i dośrodkowo, przez co zachowano doskonałe zbalansowanie przy 12 cylindrach bez zbędnej komplikacji silnika[2].
Projektantem nadwozia był Leonardo Fioravanti ze studia Pininfarina, a budowała je firma Scaglietti[4]. Mała wysokość płaskiego silnika umieszczonego wzdłużnie umożliwiła umieszczenie pod nim skrzyni biegów i przekładni głównej, co pozwoliło na uzyskanie obszerniejszego wnętrza niż u rywali (zwłaszcza Lamborghini Countach) bez wydłużania samochodu[4]. Z drugiej strony, wysokie umieszczenie silnika nie było optymalne dla obniżenia środka ciężkości[5]. Umieszczenie chłodnicy w wydłużonym nosie pozwoliło z kolei na zrównoważenie mas i uniknięcie problemów z chłodzeniem, jakie musiał pokonać Lamborghini[5]. Z przodu umieszczono również koło zapasowe i mały bagażnik o pojemności 140 l[6]. Między fotelami ciągnął się jedynie niewysoki tunel kryjący przewody chłodnicy[7]. Niewielka przestrzeń na bagaż znajdowała się też za oparciami siedzeń[8]. Przednie podwójne reflektory były wysuwane[9]. Przed reflektorami umieszczone były dwa charakterystyczne dla tego samochodu duże prostokątne pochylone pomarańczowe szkła kierunkowskazów (białe na niektórych rynkach)[8][a]. Nadwozie miało nośną konstrukcję stalową w postaci ramy rurowej, a drzwi i duże pokrywy przednie i tyle, otwierane razem z błotnikami, wykonano ze stopów lekkich[6]. Po raz pierwszy Ferrari zastosował integralne zderzaki ze wzmocnionej żywicy epoksydowej z przodu i tyłu[4]. Koncepcyjny prototyp Ferrari BB został zaprezentowany na międzynarodowym salonie samochodowym w Turynie w roku 1971[10][b].
.jpg)
Samochód wszedł do produkcji w 1973 roku pod oznaczeniem 365GT4 BB[2]. Silnik F102A miał taką samą pojemność skokową (4390 cm³) i wymiary cylindrów i tłoków jak poprzedni silnik V12, stąd według starego systemu nazewnictwa zachowano oznaczenie: 365, od pojemności pojedynczego cylindra[11][12]. Litery GT oznaczały Grand Tourismo, a cyfra 4 liczbę wałków rozrządu[12]. Nowy skrót BB pochodził od Berlinetta Boxer – z włoskiego berlinetta to oznaczenie dwumiejscowego nadwozia coupé (zmniejszone nadwozie zamknięte berlina), a bokser był nieprecyzyjnym określeniem płaskiego silnika[13]. Samochód zaprezentowano w 1973 roku na salonie w Paryżu[5]. Od 1973 do 1976 roku zbudowano ich 387[11]. Nadwozie lakierowane było dwukolorowo, na czarno w dolnej części obejmującej integralne zderzaki i najczęściej na czerwono na górze[7]. Model ten wyróżniało od tyłu sześć okrągłych kloszy lamp na tylnym pasie[4]. W literaturze popularnie model ten jest także określany skrótowo jako 365BB[10].
W kolejnym modelu 512BB produkowanym od 1976 roku zwiększono pojemność skokową silnika do 4943 cm³[14]. Zastosowanie nowego silnika o zwiększonym skoku tłoka wymusiły normy emisji spalin wymagane od producentów w połowie lat 70[7]. Ferrari zmienił przy tym system nazewnictwa samochodu i liczba 512 teraz oznaczała pojemność skokową 5 litrów i liczbę 12 cylindrów[15]. Należy zaznaczyć, że na plakietce z tyłu stylizowane oznaczenie było zapisane w formie: „BB 512”[16]. Moc silnika pozostała taka sama (360 KM), lecz osiągana była przy niższych obrotach, a silnik miał większy moment obrotowy, i mimo większej o 95 kg masy samochód stał się nieco szybszy, przekraczając granicę 300 km/h[7]. Z zewnątrz odróżniał się spojlerem pod przednim zderzakiem oraz dwoma chwytami powietrza o profilu NACA przed tylnymi kołami, do chłodzenia hamulców[7]. Na tylnym pasie były teraz cztery okrągłe lampy zespolone[16]. Wśród ulepszeń mechanicznych było lepiej działające i lżejsze sprzęgło[7]. Był to ostatni model Ferrari z silnikiem gaźnikowym[7]. Od 1976 do 1981 roku wyprodukowano 929 samochodów[7].
W ostatnim modelu 512BBi zastosowano wtrysk paliwa Bosh K-Jetronic dla dalszej redukcji emisji spalin[7]. Moc silnika nieco spadła do 335 KM i obniżyła się prędkość maksymalna[7]. Widoczną zmianą stało się jednokolorowe malowanie, z dolną częścią w kolorze nadwozia[7]. Nieco zmieniono także przedni zderzak z atrapą chłodnicy i spojlerem oraz koła, obecnie takiego samego rozmiaru na obu osiach[7]. Między 1981 a 1984 rokiem zbudowano 1007 sztuk[7].
Samochody kosztowały na rynku brytyjskim: w 1974 roku 16 380 funtów (365 GT4 BB), w 1977 roku 26 000 funtów (512 BB), w 1982 roku 39 991 funtów (512BBi)[14]. Obecnie mają status kolekcjonerski i osiągają ceny rzędu 150–400 tys. funtów (2025)[14].
Samochód był uważany za stosunkowo łatwy w prowadzeniu i przyjazny dla kierowcy; łatwiejszy w prowadzeniu od przedniosilnikowego Ferrari Daytona, a niebezpieczny dla przeciętnych kierowców jedynie przy prędkościach zbliżonych do maksymalnej[15]. Widoczność ze stosunkowo obszernej kabiny była uznawana za dobrą, także do tyłu[8]. Pozycja kierowcy była także oceniana jako wygodna w porównaniu z konkurencją, z kierownicą umieszczoną na wprost kierowcy; jedynie pedały z uwagi na wnęki kół przednich były przesunięte w kierunku osi podłużnej samochodu[8]. Dzięki zmianie przełożeń i obniżeniu obrotów silnika, 512 BB stał się mniej męczący w prowadzeniu przy dużych prędkościach[15].
Dane techniczne
[edytuj | edytuj kod]| Wersja | Silnik: | Układ zasilania: | Śr. × skok tłoka: | St. sprężania: | Moc maks: | Maks. moment obrotowy |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 365GT4 BB | V12 180° 4,4 l (4390 cm³), DOHC | cztery gaźniki Weber | 81,00 mm × 71,00 mm | 8,8:1 | 360 KM (264,7 kW) przy 7700 obr./min[14] | 410 N•m przy ? obr./min |
| 512BB | V12 180° 5,0 l (4942 cm³), DOHC | cztery gaźniki Weber 40 IF3 | 82,00 mm × 78,00 mm | 8,8:1 | 360 KM (264,7 kW) przy 6800 obr./min[14] | 450 N•m przy 4600 obr./min |
| 512BBi | V12 180° 5,0 l (4942 cm³), DOHC | wtrysk | 82,00 mm × 78,00 mm | 9,2:1 | 335 KM (246 kW) przy 6000 obr./min[14] | 451 N•m przy 4200 obr./min |
Osiągi
[edytuj | edytuj kod]| Model | Przyspieszenie 0-100 km/h: | Prędkość maksymalna: |
|---|---|---|
| 365GT4 BB | 6,5 s[potrzebny przypis] | 299 km/h[14] |
| 512BB | 5,7 s[17] | 303 km/h[14] |
| 512BBi | 5,6 s | 288 km/h[14] |
-
Ferrari 365GT4 BB od tyłu -
Ferrari 512 BB -
Ferrari 512 BBi
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Podbielski 1986 ↓, s. 62 mylnie podawał, że żółte szkła po odbiciu od nich świateł reflektorów spełniały funkcję świateł przeciwmgłowych.
- ↑ W tym samym 1971 roku wcześniej na salonie w Genewie zaprezentowano prototyp Lamborghini Countach (Laban 2006 ↓, s. 86)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Laban 2006 ↓, s. 69.
- ↑ a b c d Calderwood 2025 ↓, s. 74.
- ↑ Laban 2006 ↓, s. 86.
- ↑ a b c d Calderwood 2025 ↓, s. 74-77.
- ↑ a b c Laban 2006 ↓, s. 89.
- ↑ a b Podbielski 1986 ↓, s. 63.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Calderwood 2025 ↓, s. 77-79.
- ↑ a b c d Calderwood 2025 ↓, s. 77.
- ↑ Podbielski 1986 ↓, s. 61-62.
- ↑ a b Podbielski 1986 ↓, s. 60
- ↑ a b Calderwood 2025 ↓, s. 74, 79.
- ↑ a b Laban 2006 ↓, s. 69, 89.
- ↑ Podbielski 1986 ↓, s. 56, 60.
- ↑ a b c d e f g h i Calderwood 2025 ↓, s. 79.
- ↑ a b c Laban 2006 ↓, s. 90-91.
- ↑ a b Calderwood 2025 ↓, s. 81.
- ↑ Podbielski 1986 ↓, s. 61
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Charlie Calderwood. Middle class act. „Classic & Sports Car”. 44, s. 72-81, maj 2025. Twickenham. (ang.).
- Brian Laban: Ferrari wczoraj i dziś. Paragon Books, 2006. ISBN 978-1-40547-951-6.
- Zdzisław Podbielski: Pojazdy włoskie. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1986, seria: Poznajemy Samochody Osobowe Świata. ISBN 83-206-0540-7.
- 1973 Ferrari 365 BB Technical specifications. [dostęp 2009-10-20]. (ang.).
- 1976 Ferrari 512 BB Technical specifications. [dostęp 2009-10-20]. (ang.).
- 1981 Ferrari 512 BBi Technical specifications. [dostęp 2009-10-20]. (ang.).
