Fráňa Šrámek

Fráňa Šrámek
Data i miejsce urodzenia	19 stycznia 1877 Sobotka
Data i miejsce śmierci	1 lipca 1952 Praga
Narodowość	czeska
Język	czeski
Dziedzina sztuki	wiersz, powieść
Ważne dzieła
Stříbrný vítr
Odznaczenia
národní umělec (1946)

Fráňa Šrámek (ur. 19 stycznia 1877 w Sobotce, zm. 1 lipca 1952 w Pradze) – czeski anarchista, poeta, prozaik, dramaturg i redaktor, zaliczany do grona Anarchistycznych Burzycieli^[1].

Fráňa Šrámek, podobnie jak romantyk Václav Šolc, urodził się w Sobotce koło Jiczyna. W roku 1885 przeprowadził się do Písku, w którym osadził akcję wielu swoich dzieł. W roku 1894 wyjechał do miasta Roudnice nad Labem, gdzie zdał maturę. W roku 1903 odbył jednoroczną służbę wojskową, która została mu karnie przedłużona. W 1905 roku ukończył studia prawnicze. W tym samym czasie był dwukrotnie aresztowany i uwięziony za udział w nielegalnych demonstracjach i jawnie antypaństwowy wiersz Píšou mi psaní (Piszą mi pismo^[2]). W czasie pierwszej wojny światowej wziął udział w walkach na froncie galicyjskim.

W swojej poezji Šrámek nawiązywał do folkloru miejskiego i wyrażał radykalne, anarchistyczne, a w szczególności antymilitarystyczne poglądy. Do jego najważniejszych utworów należy autobiograficzna powieść Stříbrný vítr (Srebrny wiatr)^[3]. Zbiorki poezji Šrámka to Modrý a rudý (Niebieski i czerwony, 1906), Splav (Śluza), Ještě zní (Jeszcze brzmi), Života bído, přec tě mám rád (Nędzo życia, a jednak cię lubię, 1905), Nové básně (Nowe wiersze), Rány, růže (Rany, róże).

W 1946 roku Šrámek został uznany za Artystę Narodowego.

Twórczość poetycką i prozatorską Šrámka wysoko ceni Robert Stiller, który przełożył i wydał obszerny wybór wierszy czeskiego poety. Liryki poety tłumaczył także Adam Włodek.

• Józef Magnuszewski, Historia literatury czeskiej. Zarys, Ossolineum, Wrocław 1973.
• Jan Wierzbicki, Fráňa Šrámek, [w:] Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890-1990. 2. Literatura czeska, Katowice 1999.
• Czescy symboliści, dekadenci, anarchiści przełomu XIX i XX wieku, opr. Jacek Baluch, Ossolineum, Wrocław 1983.
• Antologia poezji czeskiej i słowackiej XX wieku. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył Adam Włodek, Katowice 1972.