Franciszek Ksawery Malinowski

Data urodzenia	23 listopada 1807
Data śmierci	30 stycznia 1881
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1838
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Ksawery Malinowski (ur. 23 listopada 1807 w Gołubiu nad Drwęcą w powiecie brodnickim, zm. 30 stycznia 1881 w Komornikach) – polski językoznawca, założyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, członek Akademii Umiejętności w Krakowie^[1].

Urodził się jako syn burmistrza. Kiedy miał trzy lata, zmarła jego matka. Uczęszczał do miejscowej szkoły podstawowej w Gołubiu. Został przyjęty w aptece jako praktykant. Przerwał praktyki, by udać się do Żuromina, a następnie do Płocka celem kontynuowania nauki. Skończywszy 6 klas szkoły elementarnej, podjął naukę w gimnazjum pijarów w Warszawie, gdzie uczestniczył także w wykładach uniwersyteckich z estetyki i geografii. Gdy zmarł jego ojciec w 1829 roku, wypełnił wolę swej macochy wstępując do pelplińskiego seminarium duchownego. W roku 1830 przerwał studia, gdyż wziął udział w powstaniu. W Węgleszynie w powiecie jędrzejowskim oraz w Rylsku w powiecie rawskim pracował jako nauczyciel domowy. W 1835 powrócił do seminarium duchownego. Trzy lata później otrzymał święcenia kapłańskie. Do roku 1841 był wikarym w Czaczu nad Wisłą. Następnie objął posadę w probostwie Wałdowskim w powiecie złotowskim. Jednocześnie kontynuował studia lingwistyczne. W 1849 roku został penitencjariuszem przy katedrze poznańskiej, a w 1851 proboszczem w Komornikach. Pierwszą pracę z zakresu językoznawstwa napisał dla wrocławskiego czasopisma Znicz (1851), lecz ostatecznie jej nie opublikował. W 1862 roku otrzymał propozycję przyjęcia do katedry języków słowiańskich w Szkole Głównej Warszawskiej^[1].

• Zasady i prawidła pisowni polskiej przez Deputacją od Król. Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk wyznaczoną, podane w dziele pod napisem: Rozprawy i wnioski w ortografii polskiej w Warszawie, 1830, wraz z krytycznym rozbiorem i zmianą niektórych prawideł Deputacji i z wytknięciem niektórych błędów, od czasu ks. Kopczyńskiego i później powstałych, aż dotąd język polski każących^[2].

• Krytyczny pogląd na zasady głosowni znanych autorowi gramatyk polskich, wraz z uzasadnieniem ilości brzmień i głosów polskiego języka. Przydatek do krytyczno-porównawczej głosowni języka polskiego i starosławiańskiego, stanowiący I część krytyczno-porównawczej gramatyki sławiańskiej^[3].
• Krytyczno-porównawcza gramatyka języka polskiego z dzisiejszego stanowiska lingwistyki porównawczej^[4].
• Krytyczne uwagi nad rozprawą ks. Choińskiego „Słowo o języku polskim”^[5], wydaną w Poznaniu 1870.
• Gramatyka sanskrytu porównanego z językiem starosławiańskim i polskim na podstawie sanskryckiej gramatyki Franciszka Boppa^[6].
• Dodatek do Gramatyki języka polskiego obejmujący uzupełnienia i sprostowania niektórych usterków’ dostrzeżonych przez autora^[7].
• Krytyka pisowni zawartej w części VI Gramatyki języka polskiego większej prof. Antoniego Małeckiego^[1][8].

• Dzieła Franciszka Ksawerego Malinowskiego w bibliotece Polona