Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1881 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
31 marca 1932 |
Minister Pracy i Opieki Społecznej | |
Okres |
od 17 listopada 1924 |
Poprzednik | |
Następca | |
Delegat RP przy Lidze Narodów | |
Okres |
od 14 stycznia 1926 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Franciszek Sokal (ur. 18 grudnia 1881 we Lwowie, zm. 31 marca 1932 w Bernie) – polski inżynier, polityk, minister, dyplomata, członek loży wolnomularskiej w Warszawie w czasach II Rzeczypospolitej[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Emila Sokala. Ukończył Politechnikę Warszawską z tytułem inżyniera technologa i przez wiele lat pracował jako inżynier konstruktor maszyn.
W 1915 został powołany na stanowisko kierownika Wydziału Spraw Robotniczych przy Komitecie Obywatelskim miasta stołecznego Warszawy. W 1916 został inspektorem pracy w Warszawie. Był pracownikiem Rady Departamentu Pracy Tymczasowej Rady Stanu[2]. Działacz Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych. W 1918 został szefem Sekcji Ochrony Pracy w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a w listopadzie 1918 został kierownikiem tegoż resortu w prowizorium rządowym Władysława Wróblewskiego. Następnie otrzymał zadanie stworzenia Inspekcji Pracy i do 1920 był pierwszym polskim głównym inspektorem pracy. W 1919 był delegowany na konferencję pokojową w Paryżu, gdzie jako ekspert wziął udział w Komisji Prawodawstwa Pracy. Również w tym samym roku reprezentował polski rząd na pierwszej Międzynarodowej Konferencji Pracy w Waszyngtonie[3]. Od 17 listopada 1924 do 14 listopada 1925 był ministrem pracy i opieki społecznej w rządzie Władysława Grabskiego.
Od 1920 do 1924 był członkiem delegacji polskiej do Ligi Narodów. Od 14 stycznia 1926 był delegatem RP w randze ministra pełnomocnego przy Lidze Narodów.
Z ramienia Polski podpisał Konwencję o zwalczaniu obscenicznych publikacji z 12 września 1923[4][5]. 24 września 1927 na jego wniosek Zgromadzenie Ligi Narodów jednomyślnie uchwaliło potępienie agresji i wezwanie państw do pokojowego rozwiązywania sporów[6], wyprzedzając Pakt Brianda-Kellogga zawarty w roku następnym.
20 kwietnia 1929 podpisał z ramienia Polski zawartą w Genewie Konwencję o zwalczaniu fałszowania pieniędzy[7].
Zmarł 31 marca 1932 w Bernie, został pochowany na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 15, rząd 1, grób 18)[8].
W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego grób ministra został odrestaurowany. Cały projekt został zrealizowany przez Fundację Dziedzictwa Kulturowego[9].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)[10][11]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[12]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
- ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 224.
- ↑ Franciszek Sokal w Internetowym Słowniku Biogrficznym
- ↑ Dz.U. 1927 nr 71 poz. 621
- ↑ Grzegorz Michalak , Społeczno-prawny aspekt materiałów erotycznych i pornograficznych przed 1939 rokiem. Walka z nielegalnymi wydawnictwami na przykładzie Warszawy, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia”, 27 (1), 2020, s. 196, DOI: 10.17951/k.2020.27.1.191-205, ISSN 2300-7567 [dostęp 2023-06-02] (pol.).
- ↑ Tekst ang. i fr.: Declaration Concerning Wars of Aggression, tekst polski : Przegląd Polityczny 1927 tom 7, Załączniki s. 24.
- ↑ Dz.U. 1934 nr 102 poz. 919
- ↑ śp. Franciszek Sokal
- ↑ Prace konserwatorskie na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie – Fundacja Dziedzictwa Kulturowego [online], www.dziedzictwo.org [dostęp 2023-04-20] (pol.).
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 726 „za wybitne zasługi na polu dyplomatycznem”.
- ↑ Franciszek Sokal. Nekrologi. „Kurier Warszawski”. Nr 90, s. 9, 1 kwietnia 1932.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd. I.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje Franciszka Sokala w bibliotece Polona