Frederick Guthrie

Frederick Cerny

Frederick Guthrie w roku 1880
Data urodzenia	15 października 1833
Data śmierci	1886
Zawód, zajęcie	fizyk, chemik, nauczyciel akademicki, pisarz
Alma Mater	University College School, University College London
Uczelnia	University College London, Owens College, Manchester, Uniwersytet Edynburski, Royal College of Science w South Kensington

Frederick Guthrie, ps. Frederick Cerny (ur. 15 października 1833, zm. 1886) – brytyjski fizyk, chemik i pisarz, inicjator utworzenia i współzałożyciel Society for physical research (współcześnie, po reorganizacji – Institute of Physics), odkrywca zjawiska emisji termoelektronowej (1873), członek Royal Society (FRS).

Ojcem Fredericka Guthrie’ego był krawiec, Alexander Guthrie, którego uważano za człowieka zdolnego i obdarzonego dużym smakiem literackim. Miał on sześcioro dzieci, którym starał się zapewnić lepszą edukację. Frederick Guthrie był najmłodszym z rodzeństwa. Jego starszym bratem był Francis, który wcześnie przejawiał uzdolnienia w dziedzinie matematyki, a w przyszłości został profesorem i rektorem South African College (współcześnie Uniwersytet Kapsztadzki)^[1].

Frederick Guthrie pobierał początkowo lekcje prywatne. Jego nauczycielem był Henry Watts – chemik, członek Royal Society. W następnych latach kształcił się w University College School, którym kierował wówczas Thomas Hewitt Key (1799–1875), oraz – przez trzy lata – w University College London. W UCL studiował u fizyka Thomasa Grahama, chemika Alexandra Williamsona i matematyka Augustusa De Morgana. Spotkał ponownie swojego dawnego nauczyciela, H. Wattsa, wówczas pracującego w laboratorium prof. Williamsona na stanowisku principal assistant (znajomość obu chemików rozwinęła się w wieloletnią przyjaźń)^[1].

Po uzyskaniu w UCL stopnia Bachelor of Arts wiosną roku 1854 wyjechał do Niemiec, w celu dalszego kształcenia w dziedzinie chemii u Christiana von Bunsena (Heidelberg) i Adolpha Kolbego (Marburg). W następnym roku otrzymał tytuł Doctor of Philosophy (summa cum laude)^[1].

Po powrocie do Anglii (1856) był początkowo asystentem Edwarda Franklanda, a następnie profesorem chemii w Owens College (Manchester). Po trzech latach wyjechał do Edynburga, gdzie otrzymał stanowisko profesora chemii na Uniwersytecie Edynburskim (zastąpił zmarłego w roku 1858 Williama Gregory’ego)^[1]. Był też profesorem fizyki w Royal College of Science w South Kensington. Jego asystentem był William Barrett, później sir W. Barrett, FRS^[2].

Poświęcał wiele uwagi działalności nauczycielskiej, o czym świadczą zachowane publikacje dydaktyczne. Zakres jego badań naukowych był bardzo obszerny, leżący na pograniczu fizyki i chemii. W roku 1873 dokonał obserwacji zjawiska, zarejestrowanego w następnych latach przez Thomasa Edisona (1880) i znanego współcześnie jako emisja termoelektronowa, decydująca o właściwościach lamp elektronowych. Na początku XX wieku emisja ta była przedmiotem badań Owena W. Richardsona, który w roku 1920 otrzymał za nie Hughes Medal, a w roku 1928 – Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki^[3].

W roku 1873 Frederick Guthrie wystąpił z inicjatywą utworzenia Society for physical research (nazwanego wkrótce w Physical Society of London). Wspólnie z W. Barrettem zainicjował jego działalność, rozsyłając zaproszenia na pierwsze spotkanie do 30 fizyków. Współcześnie działalność tego stowarzyszenia kontynuuje Institute of Physics (IOP), utworzony w roku 1960 przez połączenie Physical Society of London z Institute of Physics (założonym w roku 1920)^[2].

• 1863 – On Drops, part II^[4],
• 1865 – On Bubbles^[5],
• 1868 – The Elements of Heat and of Non-metallic Chemistry: Especially Designed for Candidates for the…^[6],
• 1869 – On Approach Caused by Vibration^[7],
• 1869 – On the Thermal Resistance of Liquids^[8],
• 1873 – Magnetism and Electricity^[9],
• 1879 – Practical Physics; Molecular Physics & Sound^[10],
• 1882 – Outline of Experiments and Description of Apparatus and Material^[11],
• 1882 – The First Book of Knowledge^[12],
• 1885 – Practical physics; molecular physics and sound^[13].

Pod pseudonimem Frederick Cerny opublikował m.in.^[14]:

• 1863 – The Jew (wiersze),
• 1877 – Logroño (dramat w dwóch aktach)^[15].

Owen W. Richardson, przedstawiając historię badań emisji termoelektronowej w czasie swojego wykładu noblowskiego nt. Thermionic phenomena and the laws which govern them (wygłoszonego w Sztokholmie 12 grudnia 1929 roku), nazwisko Guthrie wymienił jako pierwsze z nazwisk pionierów tych badań^[3].

Współcześnie jednym z wyrazów pamięci o założycielu Physical Society of London jest publikowanie od roku 1913 serii Guthrie Lecture w wydawanym przez IOP czasopiśmie Proceedings of the Royal Society^[16].

• Karykatury na pictures.royalsociety.org: Silvanus P. Thompson i Frederick Guthrie
• Vacuum Tube Invention History and Story behind Invention. [w:] Circuits Today CT [on-line]. circuitstoday.com. [dostęp 2014-03-25]. (ang.).