Front Północno-Zachodni

Северо-Западный фронт

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1943
Dowódcy
Pierwszy	komandarm Siemion Timoszenko
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Formacja	Armia Czerwona
Podległość	Stawka
Skład	8 Armia 11 Armia 27 Armia

Front Północno-Zachodni (ros. Северо-Западный фронт) – jedno z wielkich operacyjno-strategicznych ugrupowań wojsk Armii Czerwonej o kompetencjach administracyjnych i operacyjnych na zachodnim terytorium ZSRR, działający podczas wojny z Niemcami w czasie II wojny światowej.

W czasie ataku Niemiec na ZSRR jego oddziały walczyły z wojskami niemieckiej Grupy Armii „Północ” (Bitwa pod Rosieniami). W ciągu kilku pierwszych tygodni wojny niemiecko – radzieckiej wojska Frontu zostały wyparte z Litwy, Łotwy, Estonii oraz terenów rosyjskich na zachód od Leningradu. Porażka wojsk Frontu doprowadziła do blokady Leningradu. Pobite wojska Frontu zostały odrzucone aż na wyżynę Wałdaj, gdzie w skład Frontu została włączona (34 Armia). W kolejnych miesiącach 1941, pomimo kilku przeciwuderzeń, front nie poprawił swojego położenia. Dopiero zimą 1941/1942 w wyniku Operacji toropiecko-chołmskiej (por: Kontrofensywy sowieckie 1941/1942) wojska Frontu okrążyły pod Diemiańskiem wojska 16 Armii niemieckiej. Wiosną 1942 wojska niemieckie przebiły korytarz do okrążonych wojsk w wyniku czego powstał „występ diemiański”. W tym czasie Front składał się z: 1 Armii Uderzeniowej, 11 Armii i 34 Armii.

W latach 1942–1943 jego głównym zadaniem była blokada tzw. „występu diemiańskiego”, aż do niemieckiej ewakuacji wiosną 1943 roku. Następnie do końca 1943 roku blokował Niemców w rejonie jeziora Ilmień, gdzie 20 listopada 1943 został rozformowany. Jego wojska (1 Armia Uderzeniowa, 22 Armia oraz 34 Armia) podporządkowano sąsiednim frontom.

Po raz pierwszy sformowany w trakcie wojny ZSRR z Finlandią zimą 1939/1940. Powstał 7 stycznia 1940 na bazie dowództwa Leningradzkiego Okręgu Wojskowego w celu koordynacji działań 7 i 13 Armii. Po zakończeniu wojny zimowej Front Północno-Zachodni został z powrotem przekształcony w Leningradzki Okręg Wojskowy.

Front został ponownie sformowany około 20 czerwca 1941 w wyniku przekształcenia dowództwa Nadbałtyckiego Specjalnego Okręgu Wojskowego^[1].

22 czerwca 1941 w skład frontu wchodziły:

• 8 Armia
• 11 Armia
• 27 Armia
• 5 Korpus Powietrznodesantowy (trzy brygady powietrznodesantowe, dywizjon artylerii i oddziały specjalne (w tym 50 czołgów lekkich))
• siły powietrzne (57 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego, 4., 6., 7. i 84 Mieszane Dywizje Lotnicze, 21 pułk lotnictwa myśliwskiego PWO, 312 lotniczy pułk rozpoznawczy).

Liczył on łącznie 25 dywizji (w tym cztery pancerne i dwie zmotoryzowane^[2]), 1 brygadę strzelecką oraz 3 brygady powietrznodesantowe. Łącznie liczył 440 tysięcy żołnierzy, 7 467 dział i moździerzy, 1 514 czołgów oraz 1 814 samolotów^[2].

• Путеводитель В двух томах, том I, red. Л.В.Двойных, Т.Ф.Каряева, М.В.Стеганцев, 1991
• Военная история Государства Российского, Великая Отечественная Действующая армия 1941-1945 гг., red. В. А. Золотарева, Москва 2005
• Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Władimir Bieszanow: Obrona Leningradu. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11441-8.
• Władimir Bieszanow: Pogrom pancerny 1941. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-1111-530-9.
• Władimir Bieszanow: Czerwony blitzkrieg 1939-1940. Warszawa: Bellona, 2015. ISBN 978-83-1113-730-1.