Fryderyk II Łagodny

Herb Saksonii
książę elektor Saksonii
Okres	od 1428 do 7 września 1464
Poprzednik	Fryderyk I Kłótnik
Następca	Ernest I
landgraf Turyngii
Okres	od 1440 do 1445
Poprzednik	Fryderyk IV
Następca	Wilhelm II
margrabia Miśni
Okres	od 1428 do 1464
Poprzednik	Fryderyk I Kłótnik
Następca	Wilhelm III
Dane biograficzne
Dynastia	Wettynowie
Data i miejsce urodzenia	22 sierpnia 1412 Lipsk
Data i miejsce śmierci	7 września 1464 Lipsk
Ojciec	Fryderyk I Kłótnik
Matka	Katarzyna z Brunszwiku-Lüneburga
Żona	Małgorzata Habsburg
Dzieci	Amalia, Anna, Ernest, Albrecht, Małgorzata, Jadwiga, dwóch synów
Multimedia w Wikimedia Commons

Fryderyk II Łagodny (ur. 22 sierpnia 1412 w Lipsku, zm. 7 września 1464 tamże) – książę saski i elektor Rzeszy Niemieckiej od 1428 r. z dynastii Wettynów.

Był najstarszym z synów pierwszego elektora saskiego z dynastii Wettynów Fryderyka I Kłótnika oraz Katarzyny z Brunszwiku-Lüneburga. Po śmierci ojca w 1428 r. odziedziczył władzę w Saksonii wraz ze swoimi trzema młodszymi braćmi (Henrykiem, Zygmuntem i Wilhelmem), przy czym Fryderykowi, jako najstarszemu przypadła godność elektora Rzeszy. Objął władzę w obliczu zagrożenia ze strony Czech – husyci pustoszyli wówczas całą Saksonię. Sytuację zdołał opanować dopiero po kilku latach: w 1432 r. zawarł pokój z husytami, pozostał jednak ich przeciwnikiem na arenie politycznej (husyci ponownie zaatakowali Saksonię w 1438 r., ponieśli jednak porażkę).

W okresie swojego panowania zaangażował się przede wszystkim w działania na rzecz wewnętrznego wzmocnienia i konsolidacji Saksonii, a także poszerzenia jej granic poprzez przejmowanie należnego mu dziedzictwa (m.in. chodziło tu o Turyngię). Staraniom tym pomagała przyjaźń Fryderyka z królem Niemiec (od 1438 r.) Albrechtem II Habsburgiem, który rozstrzygnął na korzyść Fryderyka spór o część Miśni w 1439 r. Fryderyk odparł też roszczenia do tytułu elektorskiego w Saksonii ze strony książąt Lauenburga, którzy sprzymierzyli się z Brandenburgią (konflikt został zakończony ostatecznie w 1441 r., gdy Fryderyk porozumiał się z margrabiami brandenburskimi).

W 1440 r. po śmierci kuzyna Fryderyka IV przejął Turyngię. W obliczu śmierci brata Henryka, wstąpienia do stanu duchownego brata Zygmunta oraz dojścia do pełnoletniości brata Wilhelma w 1445 r. podpisał z tym ostatnim umowę o podziale księstwa (Wilhelm otrzymał wówczas Turyngię). Stosunki między braćmi nie układały się jednak dobrze: już w 1446 r. wybuchła między nimi wojna, która zakończyła się pokojem dopiero w 1451 r.

W nocy z 7 na 8 lipca 1455 r. synowie Fryderyka, Ernest i Albrecht zostali porwani z zamku Altenburg przez mającego do elektora pretensje finansowe rycerza Kunza von Kauffungen. Porywacz, zdążający w kierunku granicy czeskiej został jednak schwytany, a dzieci Fryderyka uwolnione.

 Osobny artykuł: Porwanie książąt z Altenburga.

W 1459 r. Fryderyk zawarł porozumienie z nowym królem czeskim Jerzym z Podiebradów, regulując ostatecznie swoje stosunki z husytami i przebieg granicy czesko-saksońskiej, wyrzekając się pretensji do terenów położonych po drugiej stronie granicy. Dodatkowo zawarte miało być podwójne małżeństwo między dziećmi Jerzego i Fryderyka.

Fryderyk został pochowany w katedrze w Miśni. Tytuł elektorski przejął po nim starszy syn Ernest, który dokonał podziału Saksonii ze swym bratem Albrechtem. Podział ten dał początek dwóm liniom dynastycznym saskich Wettinów: elektorskiej (ernestyńskiej) oraz książęcej (albertyńskiej).

Był żonaty z Małgorzatą, córką Ernesta Żelaznego z dynastii Habsburgów i Cymbarki z dynastii Piastów, ze związku tego pochodziły następujące dzieci:

• Amalia, zm. 1501, żona Ludwika IX Bogatego, księcia bawarskiego,
• Anna, zm. 1512, żona Albrechta III Achillesa, margrabiego brandenburskiego,
• Ernest, zm. 1486, elektor saski,
• Albrecht, zm. 1500, książę saski,
• Małgorzata, zm. 1491, ksieni w Seußlitz,
• Jadwiga, zm. 1511, ksieni w Kwedlinburgu,
• dwóch synów zmarłych w dzieciństwie.

• Gottfried Opitz: Friedrich II. der Sanftmütige. W: Neue Deutsche Biographie. T. 5. Berlin: Duncker & Humblot, 1961, s. 568. [dostęp 2009-12-13]. (niem.).
• Heinrich Theodor Flathe: Friedrich II. (Kurfürst von Sachsen). W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 7. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1878, s. 778–779. [dostęp 2009-12-13]. (niem.).